آزمون های متعددی برای تعیین قابلیت حیات بذروجود دارد که عبارتنداز:
1.آزمون جوانه زنی:متداول ترین آزمون است وبراساس استاندارد تعریف شده برای هرگیاه تعدادی بذر درمحیط کشت قرارمی گیرد وتعداد بذور جوانه زده شمرده می شود.
2.آزمون تترازولیوم :این آزمون ابزاردقیق برای تخمین قابلیت حیات بذر است وبرخلاف آزمون جوانه زنی که برای برخی بذور به بیش از 2 ماه وقت نیاز داردتنها در ارز چندساعت جواب می دهداساس این آزمون تمایز بافتهای جنین مرده وزنده براساس میزان تنفس نسبی آنها درشرایطی است که آب جذب کرده باشند،باوجودیکه درعمل تنفس آنزیمهای زیادی فعالندولی دراین آزمون تنها فعالیت آنزیمهای دهیدروژنازبعنوان شاخص سرعت تنفس وقابلیت حیات بذردرنظرگرفته می شوداین آنزیم(دهیدروژناز)باپیش ماده ها واکنش داده وسبب آزادشدن یونهای هیدروژن به محلول نمکی اکسیدشده وبی رنگ می شود،این یونهاباتترازولیوم ترکیب شده واین نمک بی رنگ را به نمک قرمز رنگ فومازان تبدیل می کند،قابلیت حیات بذربراساس الگوی رنگ پذیری ناحیه ای جنین وشدت رنگ پذیری آن تعیین می شود(کتاب راهنمای تفسیرنگ پذیری).
روش انجام آزمون تترازولیوم:دراین روش ابتدابذرهارادرمحیط مرطوب قرارمی دهندتاضمن جذب آب تمام بافتهای آن بطور کامل هیدراته شود.
-دربرخی گونه ها محلول تترازولیوم را می تون مستقیم به بذر سالم اضافه نمودولی در برخی دیگربرای اینکه این محلول به تمام قسمتهای بذربرسدلازم است آنرا برشهای کوچکی بدهند(یا سوراخ کنند)بذوررابعدازجذب آب درتترازولیوم قرارمی دهندوآنرادرآون بادمای 35درجه سانتیگرادمنتقل می کنند،دربذوریکه ازناحیه جنین نصف شده اند2ساعت زمان کافیست درسایربذوراین زمان کمی طولانی تراست بایذدقت کنیم که اگربذوربه میزان زیادی درمعرض تترازولیوم قراربگیرندتفسیررنگ پذیری آنها مشکل تر خواهدشد.
مزایا ومعایب:
1.بارزترین آن سرعت آن است،همچنین برای بذرهای بدون خواب ودارای خواب قابل استفاده است اماازتشخیص خواب بذرناتوان است .معمولأآزمون جوانه زنی درصدبذرهایکه بطوربالقوه جوانه می زنندمشخص می شوداما درآزمون تترازولیوم میزان بذرهای زنده مشخص می شودامادرآزمون تترازولیوم میزان بذرهای زنده مشخص می شود،بزرگترین عیب آن مشکل بودن ونیازآن به تخصیص بالاست همچنین برخی از مراکزاجرایی قوانین وگواهی بذر آنراقبول ندارند.
سایرآزمون های قابلیت حیات بذر:
مبنای همه این روش ها اختلاف رنگ پذیری بین بذرها ی مرده وزند است قبلأازاسیدسولفوریک استفاده می شد ولی بعدها از رنگ کارمین نیلی ویا سایر رنگ های آنیلینی استفاده می شود معمولأاین رنگ ها بافت های مرده را آبی می کند ولی قادر به نفوذ در بافت های زنده نیستند بنابراین بافت های زنده رنگ نمی گیرند این روش معمولأ برای بذور درختان میوه استفاده می شود.
روش های مبتنی برفعالیت های آنزیمی:در این روش ها فعالیت آنزیمی بذر های آبگیری شده بعنوان شاخصی از قابلیت حیات بذر آنها اندازه گیری می شود آنزیم ها مختلفی همچون لیپاز،دیاستاز،آمیلاز وغیره در بذر وجود دارند که قادرند ملکولهای بزرگ را تجزیه کنند ،دسمولازها نیز جزءاین آنزیمها هستند که ممکن است به دو گروه اکسیدازها و دهیدروژنازها تقسیم شوند(اکسیداز:کاتالاز،پراکسیداز)،این آنزیم ها به شکل مستقیم در عمل تنفس دخالت دارند وبعنوان یک گروه آنزیمی ارتباط نزدیکی با قابلیت حیات بذر دارند.
1.اکسیداز(استفاده از آنزیم کاتالاز):برخی ازمحققین از مقدارکاتالازموجود در بذز بعنوان شاخصی برای تخمین قابلیت حیات بذر استفاده می کنند فعالیت کاتالاز در زمان جوانه زنی متغیر است و محتوای کاتالازبذرهای نابالغ بیشتراز بذرهای رسیده است،امکان بروز اشتباه درانجام این آزمون بدلیل پیچیده بودن اندازه گیری فعالیت کاتالاز باعث بی اعتبارشدن این روش شده است.
2.استفاده از آنزیم پراکسیداز:بنظر می رسد که محتوای پراکسیداز درمقایسه با کاتالازهمبستگی بیشتری با قابلیت حیات بذردارد برای اندازه گیری پراکسیداز از گایاکول استفاده می کنند،گایاکول درحضورH2o2به ماده آبی رنگ تتراگایاکوئینین تبدیل می شوددر این روش بذرهاباK2oپیش تیمارکرده سپس آنهاراآردکرده ورنگ سنجی می کننداما درروش دیگری نیز بذرها رابه مدت 12ساعت درمخلوطی ازگایاکول و بنزیدن درمحلول 10درصداشباع شده ازالکل رقیق قرارمی دهندبذور رادر آن قوطه ور می کنندوسپس به معرف اضافه می کننددر این روش امکان ارزیابی تک بذر وجود دارد ،عیب این روش آنست که رنگ بذرها بسرعت ناپدید می شود.