۱۴۰۰ ششم اسفند

فضای سبز پشت بام - روف گاردن

طراحی فضای سبز پشت بام تخصصی است که در آن به فضای سبز بام‌های خانه زیبایی افزوده می‌شود. پیش از هر چیزی در این کار باید سازه بررسی شود که متخصص بتواند تشخیص دهد که چه نوع بام سبزی برای ساختمان مدنظر مناسب محسوب می‌شود.

شهرها آلوده هستن، درختان کمتر در میان این همه آلودگی خود را نشان می‌دهند. ساختمان‌ها روزبه‌روز قد می‌کشند و اکسیژن کمتری برای تنفس وجود دارد. با این تفاسیر باید چه کرد؟ چه ایده‌ای بهتر از ایجاد فضای سبز پشت بام وجود دارد که به دنیا اکسیژن بیشتری برای تنفس هدیه دهیم؟ چه فضایی دنج‌تر از پشت‌بام برای گذراندن عصری دل‌انگیز و نوشیدن چایی در میان گیاهانی که با روح و روان شما صحبت می‌کنند؟
بام‌های سبز یا روف‌گاردن‌ها در واقع ساختارهای گیاهی هستند که روی فضای پشت‌بام اجرا می‌شوند. در نتیجه افراد می‌توانند روی بام خانه خود روند رشد گیاهان زنده را ببینند. اگر از جنبه زیبایی شناسی روف گاردن بگذریم، مزایای بسیاری پیش رو چشم ما قرار می‌گیرد که با اجرای روف گاردن قدم بزرگی در نجات طبیعت برداشته‌ایم.
مزایای بام سبز بیشتر از آن چیزی است که تصورش را می‌کنید. در واقع بام‌های سبز با محیط زیست‌سازگار هستند. مهم‌ترین مزیتی فضای سبز پشت بام به ارمغان می‌آورد، کاهش دمای ساختمان است. در نتیجه هزینه خنک کردن بشدت کاهش پیدا می‌کند. در ادامه برخی دیگر از این مزیت‌ها را بررسی خواهیم کرد.
•    کاهش میزان کربن‌دی‌اکسید
•    تولید اکسیژن
•    کاهش دمای ساختمان
•    کاهش هزینه‌های انرژی
•    ایجاد زیستگاه برای پرندگان و موجودات زنده
•    کاهش دمای محیط
•    جذب آب باران و قابلیت استفاده از این آب برای آبیاری
•    افزایش ارزش ملک
•    محافظت در برابر سرما و بادهای شدید
•    افزایش روحیه و انرژی
•    تصفیه هوا
•    اصلاح میکرواقلیم‌های شهری
پیش از اینکه تصمیم به اجرای فضای سبز پشت بام بگیرید، باید انواع آن را بشناسید. هر سازه‌ای توانایی تحمل بار گیاهان را ندارد. به همین دلیل شما باید بر اساس شرایط آپارتمان یا خانه خود تصمیم بگیرید که چه نوعی برای شما مناسب است. البته استفاده از متخصص مطمئن باشید که هم در هزینه‌هایتان صرفه‌جوی می‌کند، هم نتیجه نهایی کار را حرفه‌ای می‌کند و هم بسیاری از مسئولیت‌ها را از رو دوش شما بر‌می‌دارد.
یکی از ساده‌ترین انواع بام سبز از نظر نگهداری است. در این نوع نیاز به حداقل یک لایه بستر خاک است. عموماً بام سبز گسترده در فضاهایی مانند گاراژ‌ها، ساختمان‌هایی که کاربرد خاصی ندارد و سازه‌هایی که نمی‌توانند بار وزنی زیادی را تحمل کنند، پیشنهاد می‌شوند.
البته این نوع نسبت به سایر انواع زیبایی کمتری دارد، اما نگهداری از آن بسیار راحت است. در این نوع عموماً از گیاهان پوششی همانند گلسنگ، خزه و غیره استفاده می‌شود. البته برخی از این گیاهان خود توانایی فرسوده کردن بنا را دارند. به همین جهت در انتخاب گیاه خود توجه لازم را داشته باشید.
در این نوع شما می‌توانید همان باغچه‌ای که روی زمین مشاهده می‌کنید را در پشت‌بام خانه خود داشته باشید. همچنین می‌توانید از المان‌های فضای سبز معمولی مانند تاب، آلاچیق، باکس گل و غیره برای افزایش زیبایی محیط نیز استفاده کنید. اما برای اجرای روف گاردن متمرکز ساختمان باید توانایی تحمل بار سازه‌ها را داشته باشد.
 
این نوع بام سبز از انواع دیگر هزینه احداث و نگهداری بیشتری دارد. در واقع باید از شخصی متخصص برای نگهداری از فضای سبز پشت بام خود استفاده کنید. اکثر ساختمان‌هایی که از پیش ساخته شده‌اند، این نوع را نمی‌پذیرند.
تنها ساختمان‌هایی که در برآورد‌های عمرانی آن‌ها وزن سازه بام سبز فشرده در نظر گرفته شده است، برای این‌کار مناسب هستند. در واقع علاوه بر سازه، وزن گیاهان، وزن آب در هنگام آبیاری، زهکشی، وزن خاک و غیره همگی وجود دارند.
همانطور که از نام این نوع مشخص است، نوعی بین فشرده و گسترده است. در این نوع لایه خاک بیشتری وجود دارد. در نتیجه تنوع گیاهانی که می‌توان در آن کاشت به‌مراتب بیشتر از گسترده است. اما در بام سبز نیمه متمرکز نمی‌توان درختچه و درختان را کاشت.
در این نوع عموماً گیاهانی که نیاز آبی کمی دارند و نسبت به نور مستقیم مقاوم هستند، استفاده می‌شود. عموماً ساکولنت‌ها و گیاهان وحشی در این نوع انتخاب می‌شوند.
 در ایران عموماً در ساختمان‌ها امکانات لازم برای احداث بام سبز در نظر گرفته نشده است. به همین جهت یکی از رایج‌ترین انواع که اجرا می‌شود، بام سبز مدولار است. در این نوع از گلدان‌ها و باکس‌ها گل استفاده می‌شود. در این نوع می‌توان حتی درختچه‌ها را روی پشت‌بام داشت. البته باید گلدان‌ها مخصوصی را برای آن استفاده کرد.
بجز بام سبز مدولار در اکثر بام سبزها ابتدا لایه‌ای که به آن غشای ضدآب گفته می‌شود جهت جلوگیری از نفوذ آب اعمال می‌شود. در نهایت لایه‌ای برای زهکش و فضایی برای قرار گرفتن خاک در نظر گرفته می‌شود. در نهایت مهندس فضای سبز نقشه اجرا بام سبز را به شما نشان می‌دهد و با توجه به نظر شما نقشه نهایی تعیین می‌شود.
عموماً احداث روف گاردن کار کسی که در این زمینه تخصص نداشته باشد، نیست. به همین دلیل از متخصصان در این زمینه استفاده می‌شود. عموماً احداث فضای سبز پشت بام به‌صورت لایه‌ای انجام می‌شود. در احداث نیاز به یک مهندس سازه است که تعیین کند، سقف تا چه حد توانایی تحمل فشار وزنی را دارد.
 
خاک روی لایه نهایی قرار می‌گیرد و سپس گیاهان کاشته می‌شوند. گیاهان انتخاب شده برای کاشت باید شرایط قرارگیری روی بام را داشته باشند. در بام سبز از گیاهانی که ریشه‌های بسیار عمیقی دارند یا وزن آن‌ها در طولانی مدت بسیار زیاد می‌شود، استفاده نمی‌کنند.
عموماً کاشت گیاهان بین 3 تا 10 روز زمان نیاز دارد، اما زیبایی نهایی بام سبز پس از احداث چند هفته زمان می‌خواهد که خودش را نشان دهد.
انتخاب گیاهان باید توسط متخصص این حوزه انجام شود. اما به‌صورت کلی باید گیاهانی را برای کاشت انتخاب کنید که با آب‌وهوای محیط زندگی شما سازگار باشند. گل‌های وحشی و ساکولنت‌های چون سدوم می‌توانند انتخاب‌های مناسبی باشند.
البته گیاهان بسیاری برای کاشت در باکس‌ها وجود دارند که انتخاب آن‌ها با شماست. همچنین می‌توانید در برخی از جعبه‌ها از گیاهان فصلی استفاده کنید.
عموماً در بام‌های سبز از سیستم‌های آبیاری خودکار برای راحتی ساکنان استفاده می‌شود. اگر بام سبز گسترده باشد، عموماً نیاز به آبیاری ندارد. سیستم آبیاری باید از دو بخش زهکشی و آبیاری تشکیل شده باشد. به هیچ وجه آب زیادی نباید به گیاهان داده شود.  
به‌صورت کلی تأسیسات آبیاری بام‌های سبز اختصاصی هستند و مهندسان بخشی از سیستم آبیاری را پیش از کاشت و بخشی را پس از کاشت طراحی و اجرا می‌کنند.
فضای سبز پشت بام دو نوع هزینه را به همراه دارد، اولین هزینه، هزینه ساخت است و دومین هزینه مبلغی است که باید برای نگهداری از فضای زنده ایجاد شده در نظر بگیرید.
 
در نهایت هزینه ساخت روف‌گاردن به عوامل زیر بستگی دارد:
-    نوع فضای سبز
-    گیاهان انتخاب شده
-    سیستم آبیاری
-    سیستم زهکشی
-    متریال انتخاب شده
-    متراژ فضا
-    مدت زمان اجرای پروژه
-    متریال مورد استفاده در هارداسکیپ
-    و غیره
یکی از مهم‌ترین دلیل‌هایی که اکثر افراد در رابطه با احداث فضای سبز پشت بام دچار شک می‌شوند، نیاز به نگهداری از این فضای زنده است. اما اگر برنامه صحیحی برای نگه‌داری در نظر گرفته شود، هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد. همچنین شما می‌توانید از مهندسان کشاورزی جهت نگهداری و حفظ فضای سبز بام خود کمک بگیرید. این افراد به‌صورت ماهانه بر اساس برنامه‌ای از گیاهان مراقبت می‌کنند.
 
1-    نگهداری از پوشش گیاهی
2-    نگهداری از ساختار
در رابطه با نگهداری از پوشش گیاهی اگر بام سبز فشرده باشد، 5 سال نگهداری مداوم و اصولی نیاز است که گیاهان به فضای خود عادت کنند. در واقع در این 5 سال گیاهان تثبیت می‌شوند و اکثر فضا با پوشش گیاهی پوشانده خواهد شد.
عموماً بین 2 تا 5 سال برای بام‌های سبز فشرده زمان نیاز است که به زیبایی واقعی خود دست پیدا کنند. این قضیه در رابطه با فضای سبز پشت بام مدولار صادق نیست. بام سبز مدولار از همان ابتدا می‌تواند زیبایی خود را نشان دهد، اما گلکاری و سایر کاشت‌ها در آن بیشتر از بام سبز فشرده است.
برای نگهداری از روف گاردن حتماً از متخصص این حوزه کمک بگیرید. هر شخصی در این زمینه تخصص کافی ندارد و این ممکن است در آینده شما را دچار مشکل کند. در ادامه مهم‌ترین بخش‌های نگهداری از فضای سبز پشت بام را به‌صورت خلاصه توضیح داده‌ایم.
علف‌های هرز در همه جا هستند، در واقع پشت‌بام یکی از فضاهایی است که همواره در معرض حمله علف‌های هرز قرار دارد. اگر این تلف‌ها کنترل نشوند، گیاهان اصلی را از پای درمی‌آورند. همچنین ممکن است به ساختار سقف و ساختمان نیز آسیب برسانند.
به هر حال در زمان استقرار فضای سبز در پشت‌بام شما باید برخی از گیاهان را جایگزین کنید. برخی از گل‌ها فصلی هستند و برخی دیگر به دلایل متفاوتی ممکن است آسیب ببینند و از بین بروند. در نتیجه جایگزینی گیاهان یکی از مراحل مهم نگهداری است.
 همه بام‌های سبز حتی بام‌های گسترده نیز نیاز به آبیاری دارند. البته اگر بارندگی در منطقه‌ای بسیار زیاد باشد، ممکن است نیاز به آبیاری به حداقل میزان خود برسد. استفاده از تأسیسات آبیاری در رابطه با این مورد از نگهداری می‌تواند کمک کننده باشد.
خاکی که در اختیار گیاهان در فضای پشت‌بام قرار می‌گیرد، محدود است. به همین علت باید تغذیه سالانه و ماهانه در برنامه نگهداری از گیاهان گنجانده شود.
پس از تعیین نوع بام سبز ساختارهای ایجاد کننده آن از جمله زیرسازی و باکس‌های گل و غیره تعیین می‌شوند. در نهایت پس از عایق بندی و اطمینان از ایمنی کامل کاشت گیاهان را انجام می‌دهند.
پس از کاشت گیاهان با توجه به گونه‌های خود نیاز به نگهداری متفاوتی دارند. به همین جهت یا باید خودتان نگهداری را انجام دهید یا از متخصصان این زمینه استفاده کنید.

فضای سبز پشت بام، روف گاردن، هزینه ساخت روف گاردن، طراحی و اجرای روف گاردن

  نسیم خدابنده لو