از کجا بفهمیم گیاه دچار کمبود کدام مواد مغذی خاک شده است؟

علائم کمبود مواد مغذی خاک

تشخیص درست کمبود ماده مغذی خاک برای حفظ سلامت و رشد گیاه اهمیت زیادی دارد. شناسایی علائم کمبود مواد مغذی در خاک به شما امکان میدهد بتوانید مشکل را برطرف کرده و استرس گیاه را به حداقل برسانید. با این حال علائم کمبود مواد مغذی در گیاه اغلب به گونه گیاهی، مرحله رشد و عوامل کنترلی دیگر نیز بستگی دارد. بنابراین افرادی که گل و گیاه پرورش میدهند و باغبانان و کشاورزان باید با علائم کمبود مواد مغذی در مراحل مختلف گیاهان خود آشنایی داشته باشند.

ثبت علائم و عکس های گیاه ابزار بسیار خوبی برای بررسی و تشخیص مشکل گیاه می باشد. عکسهایی که از گیاه میگیرید به شما امکان میدهد بتوانید علائم و نشانه هایی را که مشاهده میکنید با عکسهای قبلی گیاه مقایسه کنید و با رویکرد مرحله به مرحله مشکل را حل کنید. ثبت دقیق به انتخاب درست مسیر و واکنش درست کمک میکند.

از آنجایی که علائم و نشانه هایی که گیاه بروز میدهد ممکن است خیلی مشخص و بدیهی نباشد تشخیص درست اهمیت زیادی دارد.

در اینجا با علائم و نشانه های کمبود مواد مغذی مختلف در گیاه آشنا میشوید.

کمبود درشت مغذی ها

کمبود نیتروژن: در اثر کمبود نیتروژن رشد راس و ریشه گیاه محدود میشود به خصوص در جوانه های جانبی. گیاه دراز و باریک شده و دچار کلروز (زرد شدن برگها) در تمامی گیاه میشود به طوری که رنگ گیاه به سبز روشن تغییر یافته و برگهای قدیمی تر زرد میشوند چون نیتروژن به سمت برگهای جوانتر مهاجرت میکند. برگهای قدیمی تر زودتر از موعد شروع به ریزش میکنند.

کمبود فسفر: در این شرایط نیز همانند کمبود نیتروژن رشد گیاه محدئد شده و گیاه لاغر میشود. رنگ برگها معمولا سبز تیره و کدر تا سبز آبی میشود در حالی که دمبرگها و رگبرگهای سطح زیرین برگهای جوان بنفش میشوند. در کمبود نیتروژن برگهای جدیدتر ممکن است به رنگ سبز مایل به زرد در بیایند در حالی که رگبرگهایشان بنفش است در حالی که در کمبود فسفر رگبرگهاسبز تیره تر میشوند. به جز این تفاوت سایر علائم کمبود نیتروژن و فسفر بسیار شبیه هم است.

کمبود پتاسیم: در برگهای قدیمی تر کلروز سطوح بین برگبرگها دیده میشود و لکه های نکروزی (مرگ سلولها) در حاشیه برگها یا سوختگی شروع میشود که به سمت داخل برگ و همچنین به سمت برگهای جوانتر (با تشدید کمبود پتاسیم) پیشروی میکند.

کمبود مواد مغذی ثانویه

کمبود کلسیم: علائم آن از کلروز خفیف تا قهوه ای یا سیاه شدن نوک برگهای جدید و مرگ جوانه های در حال رشد میتواند باشد. بخش سوخته و مرده بافتها بسیار کند خشک میشوند بنابراین به راحتی نمیریزد. کمبود بور نیز باعث سوختگی نوک برگهای جدید و مردن جوانه ها میشود اما کمبود کلسیم بر خلاف کمبود بور منجر به افزایش رشد جوانه های جانبی و میان گره های کوتاه نمیشود.

کمبود منیزیم: کلروز لکه لکه ای یا رگه ای در سطوح بین رگبرگهای برگهای قدیمی تر که با تشدید کمبود منیزیم به سمت برگهای جوانتر پیش میرود در کمبود منیزیم دیده میشود. لکه های زرد رنگ کلروزی در فواصل بین رگبرگها معمولا به سمت مرکز برگ پیش میرود و حاشیه برگ آخرین نواحی برگ است که زرد میشود. در برخی گیاهان پس از لکه های زرد بین رگبرگها، لکه های نکروزی و سوختگی حاشیه برگها اتفاق می افتد.

کمبود سولفور: علائم کمبود سولفور شبیه کمبود نیتروژن است که در آن برگهای قدیمی تر به رنگ سبز مایل به زرد در آمده و ساقه ها باریک، سخت و چوبی میشوند. برخی گیاهان به جای زرد شدن به رنگ قرمز و نارنجی در می آیند. ساقه ها سخت و چوبی شده و بلند میشوند در حالی که قطرشان بیشتر نمیشود.

کمبود ریز مغذی ها

کمبود آهن: علائم کمبود آهن با الگوی زرد شدن بین رگبرگها و نواری شدن برگهای جوان شروع میشود و در موارد شدیدتر برگهای جدید کاملا دچار کمبود کلروفیل میشوند در حالی که هیچ لکه نکروزی ندارند یا لکه های نکروزی آنها کم است. لکه های کلروزی در برگهای نابالغ ممکن است ابتدا در نزدیکی قاعده برگچه شروع شود به طوری که تحت تاثیر میانه برگ رگه های زرد در آنها پدیدار میشود.

کمبود منگنز: علائم آن با لکه های کلروز بین رگبرگهای برگهای نابالغ شروع میشود و در بسیاری از گیاهان نمیتوان آن را از کمبود آهن تمییز داد. در گیاهان میوه دار جوانه های گل اغلب کامل تشکیل نمیشوند و زرد شده یا می افتند. با تشدید کمبود منگنز بخشهای جدید گیاه کاملا زرد میشوند اما بر خلاف لکه های نکروزی آهن معمولا در کمبود منگنز زردی در بافتهای بین رگبرگها دیده میشود.

کمبود روی: در برخی گیاهان لکه های نکروزی بین رگبرگها ابتدا در برگهای قدیمی تر و در برخی دیگر در برگهای نابالغ شروع میشود. در نهایت زردی جوانه های گیاه را تحت تاثیر قرار میدهد. لکه های کلروزی بین رگبرگها ممکن است همانند کمبود آهن و منگنز باشند با این تفاوت که رشد برگهای بسیار کوچک دیده میشود. هنگامی که کمبود روی به صورت ناگهانی شروع میشود کلروز به شکلی یکسان پدیدار میشود بدون این که برگهای کوچک دیده شوند.

کمبود بور: علائم آن از کلروز خفیف تا قهوه ای یا سیاه شدن نوک برگهای تازه و مردن جوانه های در حال رشد (همانند کمبود کلسیم) متفاوت است. همچنین قهوه ای و سیاه شدن و مردن بافتها بسیار کند پیش میرود به طوری که به سهولت نمیریزد. مغز و اپیدرم ساقه ها ممکن است تحت تاثیر قرار گرفته و ساقه ها تو خالی زبر و ترک خورده شوند.

کمبود مس: برگهای راس گیاه به سهولت کلروزی شده و نواحی نکروزی مرده در برگها پدیدار میشود. برگهای نیمه بالایی گیاه ممکن است چروکیدگی همراه با کلروز رگبرگها را نشان دهند. عدم وجود گره در برگ در محل اتصال دمبرگ به ساقه اصلی گیاه از حدود ده برگ زیر نقطه در حال رشد (یا بیشتر) شروع میشود.

کمبود مولیبدن: برگهای قدیمی تر دچار لکه های کلروزی بین رگبرگها میشوند و مقعر شده و ضخامت آنها افزایش پیدا میکند. کلروز با پیشروی کمبود مولیبدن به سمت برگهای جوانتر ادامه می یابد.