پامپاس گراس Pampas Grass یا علف پامپاس، گیاهی گلدار، چند ساله و از خانواده گندمیان است که بومی مناطق آمریکای جنوبی و بخصوص کشور آرژانتین میباشد. پامپاس نام منطقه خاستگاه این گیاه بوده است. نامهای دیگر آن کورتادریا و سیمهوژ و نام علمی آن Cortaderia selloana است. در طبیعت حدود 25 گونه مختلف از این گیاه شناسایی شده است.
پامپاس گراس گلهای زیبایی دارد، از رشد سریعی برخوردار است و رنگهای متنوعی از جمله زرد، بنفش، صورتی و سفید آن در طبیعت یافت میشود. بعضی کشورها آن را به عنوان یک گیاه زینتی و بعضی دیگر مثل نیوزیلند و هاوایی به علت تکثیر سریع، آن را نوعی علف هرز به حساب میآورند. پامپاس گراس در اوایل تابستان گلدهی خود را آغاز میکند و گلهای آن تا مدت زیادی روی آن باقی میماند. این گیاه برگهایی باریک و بلند با لبهای تیز و برنده دارد که باعث آزار پرندگان میگردد. ارتفاع آن پس از رشد کامل به دو تا سه متر و عرض آن به سه تا چهار متر خواهد رسید.
برگهای این گیاه سرعت اشتعال فراوانی دارد و باید از مواد قابل اشتعال و مکانهایی که خطر آتشسوزی دارند، دور نگه داشته شود.
کاشت پامپاس گراس در مناطقی مانند کنار رودخانهها، طول جادهها، صخرهها و فضاهای باز که به علت فعالیتهای مضر انسانی از نظر طبیعی دچار اختلالات زیست محیطی شدهاند، میتواند در اسرع وقت توسط بوتههای بزرگ این گیاه به احیاء و زیباسازی این محیطها کمک نماید.
جهت تزئین مکانهایی مثل برکهها و اطراف استخرها و تولید فضایی شبیه چمن زینتی در باغها یا مکانهای حفاظت شده میتوان از علف پامپاس استفاده نمود.
محل کاشت علف پامپاس به علت سمی بودن و تیز بودن برگهای آن باید از دسترس کودکان و حیوانات به دور باشد. همچنین کاشت این گیاه در مسیر جویبارها و تالابها به خاطر رشد سریع، باعث گرفتگی و انسداد آنها خواهد شد.
به علت این که گل پامپاس پس از خشک شدن گیاه نیز بر روی آن ماندگاری دارد، در بعضی کشورها نوع پاکوتاه این گیاه را خشک کرده و به صورت گیاهی زینتی در فضاهای داخلی به عنوان دکوراسیون استفاده مینمایند.
گروههای تشریفات مجالس نیز در کشورهای مختلف از نوع خشک شده یا تازه این گیاه در جشنها و میهمانیهای بزرگ جهت صحنهآرایی و ایجاد فضاهای به یادماندنی کمک فراوانی میگیرند.
پامپاس گراس مقاومت خوبی در برابر انواع تغییرات آب و هوایی دارد و بخصوص خشکسالی و کمآبی را به خوبی تحمل مینماید. محدوده دمایی قابل تحمل این گیاه دمای منفی 12 تا 35 درجه سانتیگراد است و در صورت نبودن بادهای سرد میتواند تا دمای منفی 20 درجه را نیز تحمل نماید.
جهت رشد کامل به 6 تا 8 ساعت تابش خورشید در طول روز نیازمند است و تابیدن مستقیم نور شدید خورشید بر آن، مشکلی برای این گیاه ایجاد نمینماید.
متداولترین روش تکثیر این گیاه از طریق تولید و کاشت بذر است. پیشنیاز تولید بذر در این گیاه قرار گرفتن گلهای نر و ماده آن در کنار یکدیگر میباشد. پامپاس گراس در طول عمر خود بذرهای بسیار زیادی در حد میلیونی تولید میکند و یکی از راههای تکثیر این گیاه، از طریق تقسیم بوته است که میتوان هر 4 تا 6 سال برای گیاهان متراکم این کار را انجام داد.
جهت کاشت نهال پامپاس گراس، باید پس از حفر گودال، نهال را از درون گلدان خارج کرده و در شرایط دمایی بین 15 تا 24 درجه و فاصله حدود 3 تا 4 متر به کاشت آن همراه با مقداری کمپوست ارگانیک، پیت ماس و کود اقدام نمود. سپس اطراف نهال کاشته شده را در حد 7 سانتیمتر مالچ پاشی نموده و در سال اول چهار بار مورد کوددهی کامل قرار داد.
نهالهای تازه کاشته شده و جوان این گیاه را باید تا مدتی به خوبی آبیاری نمود تا گلدهی و خوشههای آن کامل گشته و گیاه به تراکم کافی برسد ولی پس از رشد متناسب، میتوان تنها در زمان خشکسالی آن را مورد آبیاری قرار داد و در بسیاری مواقع و بخصوص فصول سرد، این گیاه نیاز آبی خود را از بارندگی طبیعی برآورده مینماید.
پامپاس گراس به کوددهی چندانی نیازمند نیست ولی در صورت نیاز به رشد سریعتر و درشتشدن گلهای آن میتوان همه ساله در اوایل فصل بهار مقداری کود پوسیده دامی و خاکبرگ تازه را روی خاک اطراف گیاه پاشید.
جهت هرس کردن علف پامپاس میتوان در اواخر زمستان یا اوایل بهار اقدام نمود. در زمان هرس باید ساقههای خشکیده گل را قطع کرده و برگهای آن را تا حدودی کوتاه نمود. در مناطق برفخیز میتوان دور کل گیاه طنابی بست و با جمع کردن گیاه در مساحت کمتر، از ایجاد خسارت سنگینی برف بر روی آن جلوگیری نمود. هرس در مناطق برفخیز باید قبل از شروع فصل سرما انجام شود.
پامپاس گراس نسبت به آفات مقاومت خوبی دارد و گاهی دچار کنه یا شپشک میگردد که باید توسط سموم، کنترل گردد. آبیاری زیاد نیز باعث زردی گیاه و پوسیدگی ریشه میگردد.
اگر رشد پامپاس گراس از کنترل و مقادیر مطلوب خارج گردد میتوان توسط سموم دفع آفات این نابسامانی را مدیریت نمود. جهت کنترل رشد این گیاه، در فصل پاییز آن را از نزدیکی پایه قطع کرده و یک محلول شیمیایی بر روی مکانهایی که پتانسیل رشد این گیاه را دارند، پاشیده میشود. یک روش دیگر برای این کار نیز کیسه کردن گلآذین گیاه جهت جلوگیری از پراکنده شدن بذر آن است.
پامپاس گراس به شرایط خاک سختگیری زیادی ندارد و در اکثر خاکها به خوبی رشد میکند ولی بهتر است که زهکشی خوب داشته و سنگینی زیاد نداشته باشد تا بتواند آب را از خود عبور دهد و از پوسیدگی ریشه آن جلوگیری شود. بهتر است هنگام کاشت نهال، مقداری خاکبرگ و شن با خاک محل کاشت ترکیب گردد.
بهترین ترکیب خاک برای آن، 50 درصد خاک باغچه، 30 درصد خاکبرگ و 20 درصد شن است.
پس از کاشت بذر پامپاس گراس، حدود دو هفته طول میکشد تا بذرها جوانه زده و اندازه نهالها به مقدار 8 تا 10 سانتیمتر برسد که زمان انتقال نهال و کاشت آن در خاک اصلی است. لذا هنگام خرید باید توجه داشت که طول نهال این گیاه به همین اندازه باشد تا پس از کاشت در زمین اصلی بتواند به رشد کامل برسد. ظاهر نهال را باید مورد بازرسی قرار داد تا دچار لکههای قارچی نشده باشد.