لیمو ترش لایم کوات ( Limequat ) که به آن لیمو ترش چهار فصل نیز گفته میشود، میوهای بیضی شکل و دارای رنگ زرد مایل به سبز است که اسیدیته فراوانی دارد و در اکثر فضاها از جمله گلدان، درون گلخانه و فضاهای بیرون قابل کشت است. این نوع لیموترش از ترکیب و پیوند بین کیلایم یا همان لیموی شیرازی و کامکوات حاصل گردیده و میوهای معطر و بسیار آبدار است. لیمو ترش لایم کوات درختی پاکوتاه بوده و جزو مرکبات به شمار میرود.
لیمو ترش لایم کوات از نظر ترکیبات شیمیایی دارای موادی مانند انواع ویتامینهای A,B,C، پتاسیم، کلسیم، اسیدهای آلی، کاروتنوئیدها و لیمونوئیدها میباشد.
برجستهترین خواص تغذیهای لیمو ترش وجود ویتامین سی فراوان آن است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر عفونتها و زخمها و مقابله با اثرات مصرف نیترات و نیتریت در غذاهای دیگر میگردد. پتاسیم موجود در این میوه نیز باعث بهبود کارکرد قلب و مغز و سیستم عصبی انسان شده و به تنظیم فشار خون کمک مینماید. پکتین موجود در لیمو ترش باعث کاهش کلسترول خون و مبارزه با بیماریهای قلبی عروقی میشود. اثرات هیدروفیلیک تمام انواع لیموها نیز به حجیم شدن دستگاه گوارش و رفع مشکلات اسهال و یبوست منجر میگردد.
آب لیمو باعث تصفیه کبد و از بین رفتن سموم آن میشود و کارکرد مناسب کبد به طراوات و شادابی پوست کمک میکند. آب لیمو همچنین باعث جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه میشود و با افزایش بزاق بدن به از بین رفتن میکروبهای دهان و در نتیجه تقویت سیستم لثه میانجامد.
از تخم یا دانه لیمو ترش لایم کوات نیز به عنوان ضد تب و ضد کرم همراه با آب گرم استفاده مینمایند.
درخت لیمو ترش لایم کوات مختص مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری میباشد و در بسیاری از مناطق جهان کشت میگردد. این نوع لیمو ترش در برابر سرما تحمل بیشتری نسبت به گونههای دیگر لیمو دارد. مناسبترین محدوده دمایی برای پرورش لیمو ترش لایم کوات دمای بین 10 تا 30 درجه سانتیگراد است و این درختچه میتواند تا دمای 45 درجه سانتیگراد را نیز تحمل نماید.
نهال لیمو ترش لایم کوات احتیاج به نور کامل آفتاب به مدت 6 تا 8 ساعت در روز دارد اما چنانچه در تابستانهای گرم بیش از 12 ساعت در روز مورد تابش آفتاب قرار گیرد، نوک و حاشیه برگهای آن دچار سوختگی و ریزش غنچه گلها میگردد. یخ زدگیهای زمستانی خاک نیز برای نهال لایم کوات مضر بوده و باعث خشک شدن آن خواهد شد.
نهال لیمو ترش لایم کوات درختچهای بسیار پر محصول است و هر اصله درخت آن به تنهایی از نظر باردهی بسیار متراکم بوده و میتواند حدود 25 کیلوگرم محصول تولید نماید. عملکرد مزرعه لیمو ترش لایم کوات حدود 60 تن در هکتار میباشد و در هر هکتار آن حدود 2 هزار اصله نهال کاشته میشود. نهال لیمو ترش در همان سالهای ابتدایی به محصول دهی میرسد.
همانطور که ذکر شد، لیمو ترش لایم کوات میتواند در انواع فضاها از جمله گلخانه و باغ پرورش یابد و هنگام کاشت نهال باید فاصله بین آنها حدود 2 تا 3 متر و فاصله بین ردیفها مقدار 3 متر در نظر گرفته شود. برای کاشت نهال لیمو ترش لایم کوات باید گودالی به عمق 50 تا 100 سانتیمتر و قطر حدود 80 سانتیمتر در زمین ایجاد کنیم. هنگام کاشت نهال لیمو ترش در داخل گودال بهتر است ریشه نهال را به مقدار مختصری هرس کنیم تا بخشهای آسیب دیده آن ترمیم شده و ریشهزایی آن تحریک گردد.
به علت پر بار بودن درختچه لیمو ترش لایم کوات و سنگینی نسبی آن، باید هنگام کاشت نهال از قیم و نگهدارنده جهت محافظت در برابر باد و سایر عوامل مزاحم، استفاده نمود.
با توجه به این که نهالهای انواع مرکبات لیمو درختانی همیشه سبز هستند و در اکثر مواقع سال دارای میوه، گل و شکوفه میباشند، باید از نظر آبیاری نیز مورد توجه خاص قرار گیرند. چنانچه بارش بارندگی در فصول سرد سال به کمتر از 5 میلیمتر در روز برسد، نهالهای لیمو ترش باید مورد آبیاری سبک قرار گیرند. در فصول گرم سال نیز جهت افزایش پتانسیل عملکرد محصول، باید مورد آبیاری به صورتی قرار گیرند که خاک اطراف ریشه همواره از رطوبت حداقلی برخوردار باشد. معمولاً جهت این نوع آبیاری، هفتهای یک بار نیاز گیاه را برآورده مینماید. نهالهای تازه کاشته شده نیز در ماه اول کاشت باید دو تا سه بار در روز مورد آبیاری قرار گیرند و پس از یک ماه، میتوان دوره آبیاری را به سطح همان یک بار در هفته کاهش داد.
کوددهی به نهالها و درختال لیمو ترش نیاز به یک برنامه منظم و دقیق زمانی دارد و باید از عناصر 16 گانه تغذیهای گیاه با توجه به شرایط خاک محیط در کوددهی استفاده نمود. در آغاز پاییز که بعد از برداشت محصول به حساب میآید، باید کود دامی پوسیده همراه NPK با توجه به آنالیز خاک به درختان داده شود. در بهمن ماه نیز مرحله بعدی کوددهی باید صورت پذیرد که میتواند به صورت چالکود با عناصر سولفات آلومینیوم و آهن انجام گیرد. در فاصله زمانی بهار تا اواخر اردیبهشت ماه نیز برنامه محلولپاشی نهال باید با عناصر مس، روی، منگنز و آهن صورت پذیرد.
درختان لیمو ترش لایم کوات معمولاً از مقاومت خوبی در برابر آفات برخوردارند اما باید از آنها در برابر مواردی مانند شپشک، شتهها و تار عنکبوت محافظت لازم به عمل آید.
مناسبترین خاک جهت کاشت نهال لیمو ترش لایم کوات خاکهای با بافت لومی تا شنی لومی و سبک میباشد که باید دارای هوموس فراوان و غنی از مواد آلی باشد. مقدار اسیدیته مناسب خاک بین 5.5 تا 7.5 است. زهکشی مناسب خاک نیز از نیازهای اصلی محل کاشت نهال لیمو ترش لایم کوات است.
هنگام خرید نهال لیمو ترش لایم کوات باید توجه نمود که در بازار تجاری انواع نهال لیمو ترش از جمله لیمو ترش شیرازی، لیمو ترش لیسبون، لیمو ترش مصری، لیمو ترش خارگل و گونههای متنوع دیگری موجود است و باید به این تنوع در هنگام خرید توجه کافی مبذول نمود. نهال لایم کوات ارتفاعی در حدود 60 سانتیمتر دارد و میبایست از نظر ظاهری عاری از هر گونه آفات و بیماری باشد. ریشه نهال باید سالم و قوی و بدون پیچ خوردگی باشد.
نهال لیمو ترش لایم کوات را بهتر است از مراکز معتبر و باسابقه و دارای مجوزهای فروش تهیه نمود.