قبل از توضیح در باره سموم نماتدکش، بهتر است با نِماتُدها Nematode آشنا شویم و آنها را بشناسیم. نماتدها کرم‌های بسیار کوچکی هستند که از نظر اندامی بی‌رنگ، نخ‌دار و یکپارچه هستند و بدون میکروسکوپ قابل تشخیص نیستند. نماتدها در خاک تمام مزارع در مقادیر فراوان در کره زمین وجود دارند. این موجودات ریز به جز خاک در آبهای شیرین، محیط‌های دریایی و دریاچه‌ها، آبهای زیر زمینی، درون بدن موجودات زنده به صورت انگل و حتی در بعضی خوراکی‌ها مثل مالت آبجو و سرکه نیز یافت می‌شوند. این موجودات ذره‌بینی به گیاهان و محصولات زراعی حمله کرده و باعث آسیب به آنها می‌گردند.
نماتدها به سه گروه کرم‌های قلاب‌دار، کرم‌های حلقوی و کرم‌های پین تقسیم بندی می‌شوند. سیستم تولید مثل نماتدها بسیار گسترده و متنوع بوده و نماتدهای ماده بعضی مواقع بدون لقاح توسط نرها قادر به تخم‌گذاری می‌باشند. علائم ناشی از حمله نماتدها به گیاهان و محصولات زراعی اغلب شبیه ویروس‌ها و قارچ‌ها، کمبود مواد غذایی و یا آلودگی هوا بوده و همین مسئله مبارزه با آنان را کمی مشکل کرده است.
اکثر سموم نماتدکش به صورتی طراحی شده‌اند که در اولین مراحل رشد از گیاهان جوان حفاظت کرده و بهره‌وری محصول را با کنترل یا نابودی نماتدها بالا ببرند. در نیم‌قرن اخیر سموم نماتدکش فراوانی با طبقه‌بندی‌های شیمیایی گوناگون و یا ارگانیک تولید شده‌اند که شامل پلیمرها، مولکول‌های کوچک غیرآلی، نماتدکش‌های بیولوژیک و نماتدکش‌های با ترکیبات طبیعی هستند.
سموم نماتدکش از نظر نحوه کاربرد به دو گروه تدخینی و غیر تدخینی تقسیم‌بندی می‌شوند. سموم تدخینی به سموم بخوری نیز مشهور هستند و روش استفاده از آنها به این صورت است که منطقه مورد نظر تحت حفاظت و مهر و موم قرار می‌گیرد و سم تدخینی در فضا به صورت گاز رها می‌شود. پس از مدتی این سم بر روی گیاهان و بافت خاک نشسته و باعث کنترل یا کشته شدن نماتدهای مورد نظر می‌گردد. سپس محل مورد نظر تهویه شده تا گازهای سمی از آن رانده شود و جهت ورود موجودات زنده ایمن باشد. در بعضی مواقع با توجه به منطقه مورد کشت از چادرهای تدخین استفاده می‌گردد که این چادرها از جنس پلاستیک یا پی‌وی‌سی بوده و به علت بسته بودن فضا، دارای اثرگذاری بیشتری می‌باشند. استفاده از سموم نماتدکش به صورت تدخینی بسیار مخاطره آمیز است و باید با حضور متخصصان و مجوزهای لازمه انجام پذیرد.
نماتدهای غیر تدخینی به صورت مایع یا دانه‌های کوچک گرانولی هستند و در سطح یا بالای خاک توسط محلول در آبیاری یا بارندگی یا کوددهی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
طبقه بندی دیگر نماتدکش‌ها بر اساس ترکیبات آنهاست که به دو گروه نماتدکش‌های طبیعی و نماتدکش‌های شیمیایی تقسیم بندی می‌شوند. از انواع نماتدکش‌های طبیعی می‌توان به کیک چریش، قارچ‌های نماتوفاگ، آورمکتین‌ها که از تخیمر نوعی باکتری حاصل می‌شوند، پلی‌‌سولفید مشتق شده از سیر و ترشح ریشه در گل همیشه بهار نام برد. از نمونه‌های نماتدکش‌های شیمیایی نیز می‌توان به ارگانوفسفات‌ها، کاربامات‌ها و بخورها اشاره نمود.
سموم نماتدکش غیر طبیعی به چهار گروه اصلی طبقه بندی می‌گردند که نام هر گروه معرف مواد تشکیل دهنده این سموم می‌باشد. این چهار گروه شامل هیدروکربن‌های هالوژنه Halogenated Hydrocarbon، فسفات‌های آلی Organophosphate، کاربامات‌ها Carbamates و ایزوتیوسیانات‌ها Isothiocyanates می‌باشند.
همان طور که اشاره شد، سموم نماتدکش شیمیایی به چهار گروه کلی تقسیم می‌شوند. سموم نماتد‌کشی که بر اساس هیدروکربن هالوژنه تهیه شده‌اند، به دهه چهل میلادی مربوط بوده و تا دهه هشتاد کاربرد داشتند. این سموم به صورت تزریق در خاک در زمان دو هفته قبل از کاشت استفاده می‌شدند. این نماتدکش‌ها قادر به کشتن نماتدها، حشرات و از بین بردن کلیه پاتوژن‌های خاکزی و پاتوژن‌های بذور و علفهای هرز هستند. این نوع سموم که اکثراً به صورت تدخینی بودند، به دلیل سمیت زیاد و اثرات سوء جانبی و آلوده‌کنندگی آبهای زیرزمینی و تأثیر بر کارگران استفاده کننده در اکثر کشورها کاربرد به مرور منع شده‌اند.
گروه دوم نماتدکش‌ها از نوع ارگانوفسفات هستند که به صورت مایع محلول در آب یا گرانول وجود دارند و تا حدودی فرار می‌باشند. این نماتدکش‌ها در زمان قبل یا زمان بعد از کشت قابل استفاده بوده و قادر به از بین بردن قارچ‌های خاکزی و نماتدهای خاصی می‌باشند.
مؤثرترین نوع نماتدکش‌ها گروه کاربامات‌ها هستند که بر علیه حشرات خاکزی و انواع نماتدها کارایی دارند. کاربامات‌ها به صورت گرانول یا مایع تولید می‌شوند و به آسانی در آب حل شده و جذب گیاهان می‌شوند. این نماتدکش‌ها به صورت سیستمیک عمل نموده و در سطح خاک به خوبی پخش می‌گردند. عملکرد آنها بر اساس جلوگیری از کارکرد آنزیم کولینستراز در آفات و حشرات است.
ایزوتیوسیانات‌ها گروه دیگری از نماتدکش‌ها هشتند که دو هفته قبل از کاشت محصول به خاک تزریق می‌گردند و بر روی بسیاری از نماتدها، حشرات خاکزی، علفهای هرز و بیشتر قارچ‌های خاکزی تأثیرگذار هستند. این نوع نماتدها با آزادسازی متیل ایزوتیوسیانات یا ایزوتیوسیانات باعث غیرفعال شدن آنزیم‌های SH و نابودی نماتد هدف می‌گردند.
لازم به توضیح است که گاز اشک‌آور یا همان کلروپیکرین نیز یک نوع نماتدکش است که قادر به حذف قارچ‌ها، حشرات و علفهای هرز است و معمولاً به صورت ترکیبی با دیگر نماتدکش‌ها استفاده می‌گردد.
استفاده از سموم نماتدکش بخصوص نمونه‌های تدخینی با خطرات فراوانی همراه است و همواره باید با توجه به نوع محصول و کاربرد آن کلیه اقدامات امنیتی مثل استفاده از دستکش، کلاه مخصوص، لباس‌ها و چکمه‌های بلند و ماسک‌های فیلتردار یا دارای محفظه مورد توجه قرار گیرد. فرمولاسیون بعضی از نماتدکش‌ها دارای شرایط ویژه‌ای است و باید با توجه به برچسب و راهنمای کاربری آنها توسط افراد خاص و آموزش دیده مورد استفاده قرار گیرند.
سموم نماتدکش دارای طیف وسیع و گونه‌های بسیار متنوعی هستند که در انتخاب و خرید آنها علاوه بر خرید از مؤسسات معتبر و دارای اصالت، باید با مشورت یک متخصص گیاه‌پزشکی و بر اساس نوع و حجم محصول مورد کاشت یا نوع گیاهان زینتی و آپارتمانی با دقت و به صورت علمی انتخاب گردند.
مناسب برای مصارف خانگی
موارد مصرف: نماتدهای غده و نماتدهای آزاد
توضیحات: این نماتدکش باعث ممانعت از تنفس میتوکندری شده و نماتد از بین می رود.
توصیه مصرف:
۱-درختان میوه: ۱۲۵۰ سی سی در هکتار در صورت آلودگی شدید یکماه بعد تکرار۲- گلخانه: ۱۲۵۰سی سی در هکتار در طول فصل، در صورت آلودگی کم تقسیط دوز بصورت اینکه ۶۲۵ سی سی قبل یا بعد از انتقال نشا و سپس اولین آبیاری بعد از انتقال نشا