خصوصیات گیاهشناسی:
خرگوشک بوته استوار، یکساله یا دوساله است. گونه های متعلق به جنس ورباسکوم گونه هایی همه جایی هستند و در آسیا، شمال آفریقا، شمال آمریکا و اروپا در مناطق وسیعی می رویند.
ریشه گیاه مخروطی و ضخیم است و انشعاب های کمی دارد. ساقه این گیاه ضخیم و مستقیم است. ارتفاع ساقه به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 60 تا 200 سانتیمتر است. ساقه گیاه زاویه دار (معمولاً 5 ضلعی) می باشد و در مرحله گلدهی محکم و کم و بیش چوبی می گردد.
در گیاهان دوساله، در سال اول رویش فقط برگ های طوقه ای تشکیل می شود. این برگ ها دندانه دار، کشیده و کم و بیش بیضوی شکلند و طول آنها به 40 سانتیمتر می رسد. گیاه در سال دوم رویش به ساقه می رود. برگ ها به طور متناوب بر روی ساقه قرار می گیرند.
برگ های قسمت فوقانی ساقه، دمبرگ کوتاهی دارند. در حالیکه برگ های ناحیه تحتانی دمبرگ طویلی به طول 25 تا 35 سانتیمتر دارند. سطح برگ ها ناصاف و دارای شیارهای فراوانی است. در قسمت تحتانی برگ، رگبرگ های اصلی و فرعی کاملاً مشخص می باشند. طرفین رگبرگ ها پوشیده از کرک های ستاره ای شکل هستند.
طول ساقه های گلدهنده متفاوت و بین 30 تا 80 سانتیمتر است. این ساقه ها ممکن است ساده و بدون انشعاب باشند، و یا گاهی نواحی تحتانی ساقه های گلدهنده منشعب می شوند و ساقه های متعددی بوجود می آید.
گل ها به صورت خوشه ای بر روی ساقه های گلدهنده پدیدار می شوند. در هر نقطه روی این ساقه یک و گاهی سه تا پنج گل ظاهر می شوند. رنگ گل ها زرد روشن و قسمت خارجی آن کرکدار و لایه داخلی آن صاف است. گل ها از اوایل خردادماه پدیدار می شوند و گلدهی تا شهریور ادامه می یابد.
میوه از نوع کپسول و محتوی دانه های ریز متعددی است. پس از رسیدن میوه و باز شدن آنها بذرها به اطراف ریزش می کنند. بذرها به رنگ قرمز تیره و وزن هزاردانه 0.08 تا 0.8 گرم است.
مواد مؤثره گل ها را مواد موسیلاژی (3 درصد)، ترکیبات قندی (10 تا 11 درصد)، ساپونین (7.4 درصد)، کارتنوئید (بتاکاروتن و کروسین) و فلاونوئیدها (هسپریدین، ورباسکوزید) تشکیل می دهند.
|