باغ ایرانی و خصوصیات شاخص این باغ ها

دانش و اطلاعات گردشگری

باغ در نظر ایرانیان نمونه بهشت موعود بوده است و آن بدلیل خشکی و بی درختی فلات ایران است. از چهارهزار سال پیش از میلاد هنگامی که شکارچیان از کوه ها سرازیر می شدند در دوره های طویل فلات بزرگ ایران به کار کشاورزی می پرداختند .

 جنبه های مختلف زندگی و معتقدات خود را بروی اشیای سفالی نقش می کردند نقش آبگیرهایی که اطراف آنها را درخت زندگی احاطه کرده و برخی دیگر دنیا را نشان می دهد که به چهار تقسیم شده است و گاه آبگیری در وسط مشاهده می شود . طرح متقاطع که در آن یک محور ممکن است از محور دیگر درازتر باشد بصورت طرح نمونه باغهای ایران درآمد و نام چهار باغ برآن اطلاق گردید.

اگر آب موجود باشد ایجاد باغ اجتناب ناپذیر است و همچنین احترام زیاد از حد و حتی پرستش آب روان و آبگیر در آثار باغهای ایران به چشم می خورد . منبع آب معمولاً از قناتی است که در اثر ذوب برف ایجاد شده است .حوض و استخر در باغهای ایران بسیار حائز اهمیت بوده که اندازه و شکل متغیر داشته است  حوض و استخر در یکی از محورهای اصلی احداث می شده است وجود حوض پاشویه دار در دوره صفوی شاخص آن دوره بوده است. درختانی چون تبریزی ، چنار ، کاج ، بید ، افرا ، چنار فرنگی ، زبان گنجشک ، سرو و انواع درختان میوه از درختان محبوب ایرانیان بوده است. گل و خصوصاً گل سرخ دارای اهمیت بسزایی بوده و آن به دلیل علاقه ایرانیان به گل بوده است.

چون باغ و گل تا این حد مورد توجه و علاقه ایرانیان بوده ، آنان برای ایجاد محیطی نظیر باغهای باطراوت در فصول سرد قدم هایی برداشته اند مانند درختی که برای کیخسرو ساخته شده بود تنه این درخت از نقره وشاخه های آن از طلا و یاقوت است و میوه های آن میان تهی و داخل آن از مشک و شراب پرشده است .

خصوصیات شاخص باغ های ایرانی

– چند منظوره و عملکردی
– دارای نظم و تناسب سلسله مراتب فضایی  ، برخورداری از حرمیت و محرمیت ، منزه از بیهودگی و افراط و تفریط ، موطف به کارآیی  و سوددهی ،مساعد با قناعت و صرفه جویی و مجهز به پایداری است.
– استفاده از هندسه مربع یا مستطیل در ترکیب کلی و اجزا
– دید مستقیم و طولانی در امتداد محور اصلی برای جلوه بعد در باغ
– نمایش آب به اشکال متنوع (جوی آب ،حوض و استخر ،فواره و…)
– احداث باغ بطور غالب در زمینهای شیبدار جهت آبیاری مناسب
– محصور بودن پیرامون باغ یا دیوار
– تقسیم سطح باغ به چهار بخش با توجه به تفکرات آریائیها
– استفاده از خطوط راست در طراحی باغ
– وجود یک ساختمان در مرکز یا بلند ترین قسمت فضا
– وجود ساختمان اندرونی
– وجود عمارت سر در ورودی باغ
– رابطه نزدیک با طبیعت و عدم وجود حد فاصل بین ساختمان و باغ
– استفاده از درختهای انبوه و سایه دار در معابر اصلی
– کاشت انواع درختان میوه در کرتهای کناری
– کاشت انواع گلهای زینتی و دارویی
– استفاده بیشتر از گل سرخ نسبت به گونه های دیگر