منطقه ترشاب مرکزی خاش در حاشیه تفتان سرشار از زیبایی و ظرفیت در ابعاد گردشگری، تفریحی، کشاورزی و نیز رویش گیاهان داروئی و خوراکی منحصربفرد است که ریواس ترشاب از جمله بهترین ها و مقوی ترین های این گیاه خوراکیست.
منطقه ترشاب بخش مرکزی خاش در حاشیه تفتان سرشار از زیبایی و ظرفیت در ابعاد گردشگری، تفریحی، کشاورزی و نیز رویش گیاهان داروئی و خوراکی منحصربفرد است که «ریواس» از جمله بهترین ها و مقوی ترین های این گیاه خوراکیست.
به گزارش ایرنا شهرستان خاش به وجود تفتان سرفراز مفتخر و مشهور است و روستاهای حاشیه این کوه آتشفشان نیمه خاموش کشور از نعمات فراوان خدادادی برخوردارند.
ترشاب یکی از روستاهای مستعد با ظرفیت و توانمندی بالایی در رویش و نیز پرورش انواع گیاهان دارویی و خوراکی است که تاکنون ناشناخته مانده اند.
گیاه ریواس
گیاه ریواس یا ریباس از گونه های گیاهی منطقه خاش و البته برخی دیگر از نقاط کشور با نام علمی آنتمیس از خانواده گل آفتابگردان'کمپوزیته یا استراسه' و با خواص خوراکی و دارویی بالا و زیبایی منحصر بفرد در حاشیه تفتان و منطقه ترشاب خاش به عمل می آید.
ریواس گیاهی است از تیره ترشک ها یا هفت بندها که دارای ساقه های هوایی بوده و برگ های آن محتوی مواد ذخیره ای و اسیدی است و به همین جهت مورد استفاده خوراکی قرار می گیرد.
محل رشد گیاه ریواس
گیاه ریواس ترشاب هنگام بهار در نواحی گوناگون ایران و منطقه خاش از جمله دامنه کوه ها، کنار رودخانه ها و مناطق برخوردار از آب های راکد می روید و برگ ضخیم و گوشت دار این گیاه مصرف غذایی دارد.
ریواس ترشاب از گیاهان خوراکی و خود روی فصل بهار با خواص فراوان است و مصرف آن به صورت تازه خوری رواج دارد و نیز لوزالمعده را وادار به ترشح انسولین کرده و قند خون را کاهش می دهد.
این گیاه ریواس ترشاب خوراکی دارای یک ریشه معمولی است که یک تا دو متر در خاک رشد می کند و از ویژگی های منحصر به فرد این ریشه مقاومت در برابر سرما و یخبندان است.
استفاده ریواس در غذا
ریواس در غذاهای ایرانی به صورت خام و پخته در سالاد و خورشت کاربرد دارد و در کوفته ریزه و رب و پیاز و صورت دیگر همراه با گوشت قرمه سبزی، همراه با نعناع و جعفری پخته می شود.
خوردن گیاه ریواس برای بدن فواید فراوانی دارد از جمله برای تقویت معده و کبد مفید است و با خوردن 100 گرم آب ریواس یا رب ریواس برای بیماران تب دار و بی اشتها مفید و یرقان و سستی را درمان می کند.
این گیاه خودرو خوراکی، طبیعت سرد دارد و دارای ویتامین ها و املاح معدنی گوناگون است وبرای تمامی اعضای بدن، ماده غذایی بسیار مفیدی است و اثر شگفت انگیز و معجزه آسایی دارد.
خوردن ریواس صفرا و دل به هم خوردگی را رفع و می توان از آن برای تهیه خورشت، کمپوت، مربا و شربت استفاده کرد.
ریواس به عنوان فعال کننده عملکرد دستگاه گوارش، ناقل نمک های صفراوی و محرک ترشح کبد شناخته شده است.
خواص مفید ریواس
نخستین کار کرد آن در دهان این است که با تحریک اعصاب دهان به واسطه مزه تلخ خوشایندش، موجب پاک شدن حفره دهان می شود و دهان را برای چشیدن غذای بعدی آماده می کند.
این گیاه سبب افزایش ترشح معده می شود و علاوه بر این با تحریک ترشح نمک های صفراوی از کبد، به تنظیم جذب چربی از روده کمک می کند.
نوشیدن شربت این گیاه برای درمان کم خونی و بی اشتهایی مناسب و مفید است، ریواس باید تازه مصرف شود چراکه پس از گذشت یک سال به تدریج اثر دارویی آن کم می شود.
مصرف آب ریواس همراه با آب هویج، کرفس، خیار و سیب بسیار مفید است و می توان یک سوم آب ریواس و دو سوم آب بقیه مواد را هر روز میل کرد.
ریواس همچنین اشتها آور بوده و برای درمان یبوست مفید است و در طب سنتی ریواس برای دفع بعضی از باکتریهای مضر استفاده می شود.
بهترین نوع ریواس آن است که از کشور چین می آورند و رنگ آن قرمز و میانه آن زرد رنگ است و به آن ریوند چینی می گویند.
ریواس غنی از فیبر و ویتامین c بوده در آن آب، پروتئین، قند، کربو هیدرات، کلسیم، ویتامین های A و B سدیم و پتاسیم وجود دارد.
خواص دارویی ریواس
از جمله خواص دارویی ریواس شامل؛ طبیعت آن سرد و مقوی ملین و کرم کش است و لوز المعده را وادار به ترشح انسولین کرده و قند خون را کم می کند.
خوردن ریواس برای رفع جوش بدن مفید و درد معده و بیماری های کبدی نافع و باعث تقویت معده و روده شده و تنظیم کننده ترشحات و حرکات معده است.
از دیگر خواص دارویی این گیاه، سستی و خماری را بر طرف و مسرت بخش است و برای امراض وبایی و اسهال مفید و خون را تصفیه می کند.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خاش با اشاره به اینکه در نقاط مختلف این شهرستان شرایط برای رویش و نیز پرورش انواع گیاهان داروئی و خوراکی فراهم است، گفت: دهها گونه منحصر بفرد گیاهی، داروئی و خوراکی و صنعتی که از شهرت بسیار بالائی برخوردارند در منطقه خاش به عمل می آید.
یک نمونه عالی از گیاهان منحصر بفرد خاش ریواس است که بیشتر خود رو بوده اما تکثیر ریواس معمولا با کشت در خزانه و انتقال به کشتزار و یا از طریق کشت بذر تازه نیز صورت می گیرد.
شهرستان خاش سرشار از گونه های متعدد و منحصر بفرد گیاهی با مصارف خوراکی و دارویی است که هر کدام از آنها ارزش خاصی در میان مردم بومی منطقه دارند.
سایر گیاهان دارویی
گیاهان دارویی از جمله بومادران، موره، رازیانه، شیرین بیان، گل گاوزبان، آویشن، پونه، درمنه سیاه و سفید، گلدر، ریواس و دهها گیاه دارویی در کنار رشد انواع قارچها و سبزی های کوهی تنها گوشه ای از قابلیت های فراوان این منطقه در زمینه تولید گیاهان دارویی محسوب می شود.
خاش از توابع استان سیستان و بلوچستان در 185 کیلومتری جنوب زاهدان مرکز این استان واقع شده است.