جشنواره توران پس از اين سالها به خوبي شناخته شده و گردشگران بسياري از ماهها قبل، برگزاري اين جشنواره را انتظار مي كشند.
توران قابليت هاي متعددي دارد، بزرگترين منطقه تحت حفاظت سازمان محيط زيست كشور است ، از نظر پوشش گياهي تنوّع بالايي دارد و در ميان گونه‌هاي جانوري آن برخي از نادرترين گونه ها مانند يوزپلنگ آسيايي، گورخر ايراني و پرندگاني همچون زاغ بور و هوبره ديده مي‌شود.
در مجموعه روستاهاي اين منطقه نيز طوايف و ايلات مختلفي سكني دارند و بافت گليم، توبره، پلاس، سوزن دوزي و تهيه البسه محلي از جمله صنايع دستي مردم اين منطقه است.
اين منطقه در قسمت جنوبي جاده تهران - مشهد و در قسمت شمال شرقي دشت كوير قرار دارد.
*توران، آفريقاي ايران و يكي از وسيع ترين زيستكره هاي جهان
منطقه توران با يك ميليون و چهارصد هزار هكتار وسعت بزرگترين ذخيره‌گاه زيستكره كشور نام گرفته و گونه‌هاي نادر جانوري و گياهي را در خود جاي داده است.
توران را آفريقاي ايران لقب داده‌اند. اين منطقه بعد از سرنگتي آفريقا واقع در كشور تانزانيا دومين منطقۀ بيوسفر جهان به شمار مي رود.
از نقاطي چون بيارجمند و خوارتوران از قرن دهم به بعد بارها به عنوان مناطقي بين استان هاي خراسان و قومس نام برده شده است. جاي ترديد نيست 'خوار' در محلي بنا شده كه زماني سكونتگاه بزرگي بوده است.
درشمال غربي خوار امروزي يعني درسمت بادگير، آثاري از شهر گذشته به چشم مي خوردكه قسمت اعظم آن زير انبوهي از ماسه هاي روان فرورفته است.
مجموعه توران از سه قسمت پارك ملي، پناهگاه حيات وحش و منطقه حفاظت شده تشكيل شده كه پارك ملي هشت درصد، پناهگاه حيات وحش 17 درصد و منطقه حفاظت شده 75درصد از كل مساحت منطقه را شامل مي‌شود.
اين منطقه در سال 1351 به عنوان منطقۀ حفاظت شده تحت مديريت سازمان محيط زيست در آمد و در سال 1355 قسمتي از آن به عنوان پناهگاه حيات وحش انتخاب شد. در همان سال مجموعه توران از طرف يونسكو عنوان ذخيره گاه زيستكره را نيز دريافت كرد. در سال 1381 قسمت هاي مركزي اين مجموعه به پارك ملّي ارتقاء يافت.
*رضاآباد، مامن يكي از ناشناخته ترين طوايف كشور؛ چوداري ها
روستاي رضاآباد تا مركز شهرستان (شهر شاهرود) 250 كيلومتر و تا مركز بخش بيارجمند 125 كيلومتر فاصله دارد. ارتفاع روستا از سطح درياي 890 متر است.
طايفه چوداري از طوايف ناشناخته كشور است كه در قرون اخير از استان هرات افغانستان به منطقه توران شاهرود كوچ كرده و عده اي از آنها در شهرستان هاي سبزوار و فردوس به شيوه نيمه كوچندگي زندگي مي كنند. مركز چوداري ها در استان سمنان، روستاي رضا آباد از توابع دهستان خوارتوران بخش بيارجمند شهرستان شاهرود است.
ظرفيت هاي مناطق ذكرشده سبب شد كه در 2 منطقۀ نمونۀ گردشگري شامل زيستكره توران و منطقۀ رضاآباد و نيز 2 روستاي هدف گردشگري قلعه بالا و زمان آباد به عنوان مناطق نمونه گردشگري و روستاهاي هدف گردشگري انتخاب شوند.
*توران مملو از گونه هاي گياهي متنوع
بخش هاي وسيعي از مجموعۀ توران را اراضي دشتي، كويري و تپه هاي ماسه اي تشكيل داده است، چندين رشته كوه با ارتفاع كم نيز به صورت پراكنده در منطقه واقع شده اند.
بلندترين نقطۀ منطقه كوه قلعه بالا واقع در ارتفاعات تير كوه با ارتفاع 2 هزار و 411 متر است كه در جنوب شرقي بيارجمند و در منتهي اليه شمال غربي توران واقع شده و پست ترين نقطه در اراضي كويري جنوب منطقه واقع شده كه حدود 700 متر از سطح دريا ارتفاع دارد.
در ذخيره گاه زيستكره توران، اشكال مختلفي از اراضي مناطق خشك به چشم مي خورد، در مجموعۀ توران، طيف وسيعي از گياهان از جمله گياهان يك ساله، بوته اي، درختچه اي و درختي را مي توان مشاهده كرد.
در جنوب غربي منطقه اراضي نمكي و در شرق و شمال شرقي تپه هاي ماسه اي ديده مي شود، اراضي گچي نيز به صورت پراكنده در منطقه وجود داردكه در هر كدام بر اساس شرايط خاص خود محل رويش گياهان خاصي مي باشد. در كال ها و نزديك چشمه ها مي توان انواع مختلفي از گياهان رطوبت پسند را يافت.
در ارتفاعات منطقه گونه هاي درختي از قبيل بنه، بادامشك، تنگرس و افدارا و در قسمت هاي دشتي گياهاني از قبيل قيچ، درمنه، كاروان كش، خارشتر، گون، گز و تاغ مشاهده مي شود.
*گونه هاي نادر يوزپلنگ آسيايي، گورخر آسيايي و زاغ بور در توران
از نظر اهميت و ارزش حيات وحش، مجموعۀ توران منحصر به فرد ترين منطقه تحت حفاظت ايران به شمار مي رود، زيرا توران تنها منطقۀ ايران است كه هر سه گونۀ بومي ايران يعني يوزپلنگ آسيايي، گورخر آسيايي و زاغ بور را مي توان در آن مشاهده كرد.
تا كنون 41 گونه پستاندار، 167 گونه پرنده، 42 گونه خزنده و 2 گونه دوزيست در اين مجموعه شناسايي شده است.
*دامداري شغل اصلي روستائيان خارتوران
تعداد روستاها و سكونتگاه هاي روستايي واقع در محدوده مجموعه توران 34 روستا مي باشد.
درمنطقۀ خوارتوران طوايف عرب، عجم، سيستاني، چوداري و اقليت بلوچ زندگي مي كنند. هر يك از اين طوايف از تيره ها و فاميل هاي مختلف شكل گرفته اند.
دامداري مهم ترين مشغله و ممر درآمد خانوارهاي منطقه است و پس از آن زراعت، باغداري، صنايع دستي و ديگر فعاليت هاي توليدي منبع درآمد خانوارها را تشكيل مي دهد.
شترداري يكي ديگر از فعاليت هاي مردمان ساكن در توران است. شترها در اغلب ماه هاي سال به صورت پراكنده در مراتع منطقه به چرا مشغولند.
همه ساله تعداد زيادي دام كوچ رو از اوايل آبان به اين منطقه وارد شده و تا اواسط فروردين درمراتع قشلاقي به سر مي برند.
روستاهاي مهم منطقه عبارتند از: قلعه بالا ، احمد آباد، رضا آباد، زمان آباد، صالح آباد، اسب كشان، عشقوان، گرماب پايين،باغستان و ...
*مقبره جرجيس پيغمبر در توران
از مهم ترين آثارتاريخي موجود در اين منطقه مي توان به چند تپه تاريخي، آثار قلعه هاي دفاعي، مقبرۀ جرجيس پيغمبر، پير رضا آباد اشاره كرد.
*گليم، قالي و پلاس از صنايع دستي خارتوران
زنان هنرمند منطقه خوارتوران از جمله بافندگان گليم هاي نقش برجسته و قالي هاي بلوچي پر نقش و نگار مي باشند. بافته هاي پشمينه در انواع سفره آردي، سفرۀ ناني، توبره، گليم سجاده اي، خورجين، پلاس و غيره در نقوش مختلف بافته مي شود، استفاده از پشم شتر بخصوص در سفره هاي آردي و گليم جا نمازي بسيار مورد توجه است.
بر روي اين بافته ها نقوشي از حيوانات و پرندگان غير اهلي منطقۀ خوارتوران مشاهده مي گردد، بافندگان اين نقش ها را بطور ذهني ايجاد نموده و روند فراگيري هنر بافت و ايجاد نقش از نسلي به نسل ديگر و از مادران به دختران منتقل مي شود، زنان طايفه چوداري ساكن رضا آباد از جمله زبردست ترين بافندگان گليم و قاليچه هاي بلوچي در منطقه بشمار مي روند.
بافت پلاس (سياه چادر) از موي بز نيز توسط زنان همين روستا انجام مي گيرد، سياه چادر مسكن عشاير در كوچ ييلاقي درون منطقه است، سوزن دوزي بر روي سفره قند، سرپوش و يا تن پوش زنان و پارچه هاي پر نقش تزييني سرتاقي از ديگر هنرهاي دستي زنان منطقه است.
در نقوش سوزن دوزي خوارتوران مي توان نقش هاي بلوچ را به وضوح مشاهده نموده و اين امر از قرابت بيشتر اين هنر با سوزن دوزي رايج در سيستان و بلوچستان حكايت دارد.
*البسه محلي همچنان در توران طرفدار دارد
پوشاك يكي از نشانه هاي فرهنگي جوامع مختلف انساني است كه جلوه اي از آداب و رسوم، سنت ها، هنجارها و ارزش هاي يك قوم رانمايان مي سازد. در منطقۀ توران مي توان اجزاء پوشاك سنتي زنان ومردان را مشاهده كرد.
گرچه در طي دهه هاي اخير به دليل ارتباط اهالي با شهرهاي همجوار و نيز تغيير سبك زندگي استفاده از البسه محلي به حداقل ممكن كاهش يافته ليكن هنوز هم مي توان در نقاطي چون اسب كشان، رضا آباد و برخي روستاهاي منطقه اجزاي پوشاك سنتي اهالي رايافت.
پوشيدن البسه محلي در مجالس شادي از جمله عروسي ها در بين اهالي دوچندان مي شود، كويرنشينان با پوشيدن پوشش نياكان خود شور و صفاي ديگري به مجالس جشن و سرور مي بخشند.
*سنت هايي كه در خارتوران فراموش نشده اند
در كنار آثار تاريخي و ديگر جاذبه هاي منطقه آنچه بيش از همه مورد توجه گردشگران قرار مي گيرد، شيوۀ سنتي زندگي مردمان خوارتوران است استفاده از مصالح بومي درساخت مسكن، روستاي تك خانواري تجور، حفظ ميراث معنوي از جمله آيين هاي سنتي ازدواج در كنار معيشت مبتني بركشاورزي، دامداري و شترداري از موارد قابل ذكر در اين ارتباط است. ساكنين كوير به فراست دريافته اند كه چگونه در جريان زندگي، خود را با كوير و شرايط حاكم بر آن وفق داده و از منابع موجود حداكثر استفاده را كنند.
*سفر به توران زمينه ساز آشنايي گردشگران با جاذبه‌هاي طبيعي شاهرود
رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهرستان شاهرود هدف از برگزاري جشنواره گردشگري سفر به توران را آشنايي گردشگران با جاذبه‌هاي طبيعي شهرستان به ويژه منطقه نمونه گردشگري رضا آباد بخش بيارجمند عنوان مي كند و مي گويد: اين جشنواره با همكاري بخشداري، اداره پارك ملي توران و شوراي اسلامي و دهياري روستاي رضا آباد برگزار مي‌شود.
حسني با بيان اين كه شهرستان شاهرود از ظرفيت بالايي در زمينه برگزاري تورهاي طبيعت‌گردي برخوردار است، گفت: حضور گردشگران و بهره مندي جوامع محلي از مواهب گردشگري و صنعت توريسم، بهترين انگيزه براي حفظ محيط زيست و ميراث طبيعي است.
جشنواره گردشگري 'سفر به توران' در هفدهم ارديبهشت ماه در روستاي هدف گردشگري رضا آباد بخش بيارجمند برگزار مي شود.