تراکم ( Density ) :
اولین صفتی که بیشتر موارد مورد توجه قرار می گیرد تراکم است. یکی از پارامترهای مهم در بحث جمعیت است .
هرچه سطح تغذیه پایینتر باشد ، تراکم بیشتر است. تراکم شاید مهمترین خاصیت جمعیت باشد که مورد بررسی قرار می گیرد.
عبارتست از ابعاد جمعیت در واحد حجم یا فضا که معمولاً تعداد افراد را در بعضی از جوامع بصورت تعداد موجود در سطح مطرح می کنند. در تراکم اکوسیستم های آبی ، رمانی که تعداد در واحد سطح مطرح می شود بیانگر تعداد موجود آبزی است که در آن سطح تا عمق کف بستر می تواند وجود داشته باشد.
ولی گاهی اوقات تراکم را بجای تعداد در واحد حجم و یا سطح بصورت برآورد بیوماس در واحد مطرح می کنند و یا در بعضی جوامع بخصوص آزمایشگاهی و میکروکالچرها ( محیط های کشت کوچک ) بصورت تراکم DNA و RNA قابل مطرح کردن است.
ولی در بحث تراکم عملاً تعریف اول به عنوان تعریف کامل صادق است. ولی برای تعیین تراکم توجه به نکاتی ضروری است. مثلاً روش کار و مطالعه به نوع جمعیت و ساختمان آن بستگی دارد بنابراین تعیین تراکم به لحاظ اینکه در سطوح وسیع کار انجام میگیرد ، تعیین تراکم در کلیه سطوح مقدور نیست.
لذا با برداشت نمونه هایی مناسب که با توجه به نوع گونه و محیط تعیین می شود می توان تعدادی نمونه با اندازه مشخص در هر نمونه تعیین کرد که در نهایت نمونه ها بتوانند بیانگر تراکم در کل جامعه باشند.
در مورد موجودات زنده ساکن ، تعیین تراکم به سادگی مقدور است در صورتی که در مورد جانوران که دارای تحرک نسبتاً زیادی هستند بایداز روش خاصی که آن هم روش علامتگذاری است استفاده کنیم.
جهت انجام این روش تعدای از جانوران گونه مورد نظر را به دام انداخته و پس از علامتگذاری رها می کنیم و پس از مدت مشخصی که بسته به نوع گونه ، زمان متفاوت است.
دوباره تعدادی از گونه های مورد نظر را از درون جامعه به دام می اندازیم و در آنها تعداد افراد علامتدار را تعیین می کنیم ( مثل پرندگان و گوزن ها ).
نکاتی را که در این روش باید مورد بررسی قرار داد اینست که در شکار مرحله اول هیچگونه آسیبی به حیوان وارد نشود.
بنابراین در رفتار حیوان و یا تحرک آن تغییری حاصل نشود. مورد بعد اینکه زمان بین نمونه برداری اول و دوم با توجه به نوع گونه مشخص شود.
یعنی برای گونه هایی که طول عمر کوتاه دارند و یا فاصله نسلها کوتاه است ، فاصله بین نمونه برداری ها هم کوتاه باشد و در ضمن حیواناتی که بنا به دلایلی از بین رفتند بخصوص علامت دار ها ، باید مشخص و در محاسبات منظور گردد.
بنابراین با این روش می توان تعداد کل جمعیت را بصورت تقریبی تعیین کرد. هرچقدر تعداد حیوانات به دام انداخته در نمونه برداری اولیه بیشتر باشد ، حاصل دقیق تر خواهد بود.
تعداد پرندگانی که در یک دقیقه یا ثانیه از جلوی چشم انسان در یک کادر معین عبور می کنند را تراکم جمعیت در واحد زمان گوییم.
تراکم دو نوع است : تراکم خالص یا تراکم اکولوژیکی ( تراکم در سطح مناسب ) و تراکم ناخالص ( صفاتی چون زاد و ولد ، مرگ و میر و نسبت سنی در مقیاس جمعیت معنی دار است و به هر فرد زنده اطلاق نمی شود.