پلاستید یا دیسه اندامکی است که در سلول‌های یوکاریوتی خودپرور یا اتوتروف دیده می‌شود.
پلاستیدها انواع مختلفی دارند و دوغشایی و دارای DNA حلقوی هستند. طبق نظریهٔ زیست‌شناسان، پلاستیدها حاصل تکامل هم‌زیستی بین باکتری‌های فتوسنتزکننده و سلول‌های گیاهی است.
منشأ پیدایش پلاستیدهابه نظر می‌رسد که منشأ پلاستیدها نوعی سلول پروکاریوتی خودپرور بوده‌است که حدود ۱٫۵ میلیارد سال پیش با یک سلول گیاهی هم‌زیستی پیدا کرد. سلول گیاهی آن را با فاگوسیتوز (بیگانه‌خواری)به درون سیتوپلاسم خود راه داد، و با مرور زمان و تکامل، این سلول برای سلول یوکاریوتی به اندامکی تبدیل شد که همهٔ نقش‌های خود جز فتوسنتز را از دست داده بود و کار خود را تنها به تبدیل انرژی خورشیدی به شیمیایی محدود کرده بود. در مقابل، سلول بزرگ‌تر همهٔ مواد لازم برای این کار را در اختیار او می‌گذاشت.
پلاست‌ها انواع گوناگونی دارند و با توجه به آن‌چه درون خود ذخیره می‌کنند، نام می‌گیرند.
انواع پلاستیدهامهمترین پلاستیدها عبارت اند از:
پروپلاست‌ها یا پیش‌دیسه‌ها که اندامک‌هایی کوچک و تمایزنیافته هستند و اکثراً در نقاط مریستمی وجود دارند. آن‌ها پس از رشد تمایز می‌یابند و به پلاستیدهای دیگر تبدیل می‌شوند.
کلروپلاست‌ها یا سبزدیسه‌ها که عمل فتوسنتز را بر عهده دارند و دارای کلروفیل هستند
کروموپلاست‌ها یا رنگ‌دیسه‌ها که دارای رنگ‌ریزه‌هایی به غیر از کلروفیل هستند (مانند گزانتوفیل, کاروتن و لیکوپن)
آمیلوپلاست‌ها یا نشادیسه‌ها که محل ذخیرهٔ نشاسته هستند
پروتئینوپلاست‌ها که محل ذخیرهٔ پروتئین هستند
اتیوپلاست‌ها که کلروپلاست‌هایی هستند که به علت نبود نور کافی تغییر شکل یافته‌اند
بعضی از پلاستیدها می‌توانند تغییر شکل دهند و به به انواع دیگری تبدیل شوند.
منبع :http://fa.wikipedia.org