نام علمی : sagittaria sagittifolia
نام تیره Alismataceae:
گیاه زیبا آبزی چند ساله که به وسیله بذر تکثیر می شود. ریشه های دگمه ای دارد.
گل آذین خوشه ای مخروطی و میوه گرد و متشکل از سه کارپل است که به وسیله شکاف باز می شوند و دانه ها از آن بیرون می ریزد.در شمال ایران در مزارع برنج، مناطق مرطوب و باتلاق ها می روید و حتی پس از برداشت محصول در مزارع باقی می ماند
گیاهچه :
برگ‌هاى گیاهچه‌اى به اندازهٔ ۱ تا ۲ میلى‌متر، دمبرگ‌ها بدون زاویه و پهنک آنها نیمه شفاف، ضخیم و بدون گوشه است. برگ‌هاى اولیه به رنگ سبز و غلاف آنها بى‌رنگ است. این برگ‌ها خمیده و انتهاء آنها نوک‌دار است. تعداد برگ‌هاى گیاهچه‌اى ۵ تا ۷ عدد است.
محل رشد و پراکنش
این گیاه در حاشیهٔ نهرها و آب‌هاى سطحى با عمق ۵۰ سانتى‌متر، استخرها، رودخانه‌ها، حاشیهٔ نهرهاى مزارع برنج و در مناطقى با رطوبت و بارندگى زیاد یافت مى‌شود.
وجود تیرکمان آبى در آبراهه‌ها باعث آلودگى و مسدود شدن مسیرها و کانال‌هاى آبى شده و از حرکت آب جلوگیرى به‌عمل مى‌آورد. این گیاه توسط اردک مورد استفاده قرار مى‌گیرد و در برخى کشورها به مصرف انسان نیز مى‌رسد.
گیاه کامل
اندام‌هاى رویشى:
گیاهى است پایا، علفی، به ارتفاع بیش از یک متر، که بیشتر به‌وسیلهٔ ریزوم تکثیر مى‌یابد. برگ‌هاى آن بیضوى تا پیکانى‌شکل هستند و این خصوصیت بسته به دور یا نزدیک بودن از سواحل یا مکان‌هاى آبى تغییر خواهد کرد.
طول این برگ‌ها حدوداً ۲۵ سانتى‌متر و پهناى آنها ۲۰ سانتى‌متر است و داراى لوب‌هائى به طول ۱۵ و عرض ۱۰ سانتى‌متر مى‌باشند. طول دمبرگ‌هاى این گیاه ممکن است گاهى به یک متر نیز برسد.
اندام‌هاى زایشى:
گل‌آذین به‌صورت حلقه‌هاى محورى و مرکب از سه گل است. گل‌ها سفیدرنگ با لکه‌هاى قرمز در مرکز و تک‌جنسى است. یک و یا دو گل پائینى ماده و گل‌هاى نر در بخش‌هاى بالائى قرار مى‌گیرند. دمگل گل‌هاى ماده به اندازهٔ نصف دمگل گل‌هاى نر است. هر گل داراى تعداد زیادى پرچم و برچه است.
میوهٔ این گیاه فندقه‌اى است که محتوى یک بذر است.
بذرهاى این گیاه اغلب در بهار جوانه مى‌زنند و پس از استقرار کامل تولید برگ مى‌کنند و در اواخر تابستان گل مى‌دهند. میوه‌هاى تیرکمان آبى در پائیز و اوایل زمستان ظاهر مى‌شوند