طراحی كاشت گیاهان در فضای سبز

درختان، درخچه ها، پیچ های زینتی، گیاهان پوشی و گلهای یكساله و چند ساله غالباً مهم ترین عناصر در محوطه سازی و طراحی فضای سبز به شمار می روند.
انتخاب، بكارگیری و نگهداری از این گیاهان سه عامل اساسی در كارایی فضای سبز هستند كه باید همواره توسط طراح مورد توجه قرار گیرند. بنابراین نكته بسیار مهم در طراحی فضای سبز انتخاب گیاهی است كه بتواند بیشتری كارایی ممكن را با حداقل نیاز به نگهداری فراهم آورد. نكته دیگر استفاده از گیاهان مناسب با توجه به نیازهای مختلفی است كه طراح با آن روبروست در فرایند طراحی و كاشت، توجه به نوع گیاهان و نحوه قرار گرفتن گیاهان نسبت به یكدیگر در جهت رسیدن به یك طرح زیبا و كارآ ضروری به نظر می رسد.

گیاهان بومی

یك راهكار مهم كه جایگاه ویژه ای در محوطه سازی دارد، استفاده از گیاهان بومی می باشد. اگرچه امروزه افزایش بسیار زیادی در زمینه استفاده از این گروه گیاهان در فضای سبز دیده می شود، ولی هنوز راهی بسیار طولانی تا بكارگیری همه پتانسیلهای موجود وجود دارد. گیاهان بومی مقاومت بالاتری نسبت به خشكسالی، آفات و بیماریها دارند كه این امر هزینه نگهداری فضای سبز را پایین می آورد. افزون بر این، استفاده از این گیاهان سبب پایین آمدن هماهنگی بین فضای سبز تازه تأسیس و محیط طبیعی فراگیرنده آن می گردد. طراحان و سازندگان فضاهای سبز عمومی و خصوصی پیش از تخریب پوشش طبیعی محوطه ها باید سایت خود را از نظر پوشش گیاهی كاملاً ارزیابی نمایند.
نكته بعدی در طراحی كاشت موفق، توجه به عوامل اكولوژیكی منطقه مانند تفاوت در دماها، پستی و بلندی، بافت و ساختمان خاك و میزان بارش می باشد تنها با توجه به این موارد است كه می توان یك محوطه زیبا و كارا با استفاده از گیاهان بومی فراهم آورد.
كنارهم قرار گرفتن گیاهان
گیاهان اصولاً به صورتهای تأكیدی یا تكی، خطی، گروهی و توده ای قابل كشت هستند هر یك از این روشهای كاشت اثر متفاوتی را در بیننده ایجاد می كنند. در یك محوطه سازی اصولی كوشش می شود كه از هر چهار روش یاد شده در جای مناسب و به میزان درست بهره گرفته شود.
كاشت منفرد یا تأكیدی
روش كاشت تأكیدی روش مناسب برای تأكید و نمایش یك درختچه با ویژگی های رشدی خاص و یا یك درخت با عادات رشد غیر معمول و زیبا می باشد. اگر به تعداد مناسب از این نوع كاشت استفاده شود، گیاهان تأكیدی باعث ایجاد تنوع و مانع تكرار خسته كننده در طرح می شوند و دید بیننده را به نقاط موردنظر طراح معطوف می‌نمایند. ولی در صورتی كه تعداد زیادی گیاه تأكیدی مورد مصرف قرار گیرد. باعث نوعی آشفتگی بصری در طراحی خواهد شد. استفاده از یك گیاه تأكیدی و یا یك درخت كوچك در نزدیكی ورودی ساختمان می تواند ایجاد یك نقطه كانونی نماید و در تقویت و نمایش آن ورودی بسیار كارساز است.

بسیاری از گل دهنده مناسب كه به عنوان گیاه تأكیدی مورد استفاده قرار می گیرند.

ارغوان

ابریشم

باران طلایی

سه رنگ

انواعی از كراتوس ها

سدروس ها

كاج ها

نوئل ها

ماگنولیای تابستانه

كاشت درختان ردیفی یا خطی
ردیف درختان، درختچه ها و دیگر گیاهان بطور مؤثری باعث امتداد خطوط معماری بناها در محوطه خارجی آنها می شود. خطوط مستقیم یا منحنی درختان كاشته شده نیز می تواند محوطه هایی سایه دار و مناسب برای پارك خودروها در گذرگاهها و خانه ها ایجاد كند. همچنین از ردیف گیاهان می توان به جای بادشكن، دیواره جدا كننده، دیوار كاهنده شدت صوت و یا مانعی دربرابر آلودگی های بصری استفاده كرد.

در این نوع كاشت باید دقت كرد كه از گیاهان مقاوم و كاملاً سازگار با محیط استفاده شود. زیرا در صورتی كه یك یا چند گیاه دچار مشكل شوند تأثیر بصری بسیار نامطلوبی در همه گیاهان موجود در آن ردیف گیاهی خواهد داشت بنابراین اطمینان از یكدست بودن خاك بستر و شرایط زهكشی و نوری محل در طول ردیف گیاهی بسیار مهم می‌باشد. گیاهانی كه برای این نوع كشت مناسب می باشند عبارتند از:

برگ نو

انواع زرشكهای زینتی

گونه های شمشاد

نوش

سرخدار

نارون

تبریزی

گونه های نخل

كاشت گروهی
روش كاشت گروهی روشی به نسبت طبیعی تر در استفاده از گیاهان می باشد در این روش تعدادی درخت و درختچه در نزدیكی یكدیگر قرار می گیرند و ایجاد یك توده گیاه می كنند از آنجایی كه گیاهان عموماً در این روش بصورت طبیعی در كنار یكدیگر جای می گیرند، كاربرد این سبك كاشت می تواند بخوبی بین محوطه های تازه تأسیس و محیط طبیعی پیرامون آنها ارتباط و همبستگی برقرار نماید.

انواع سبدها

انواع زغال اخته زینتی

یاس زرد

زرشك سرخ

گل توری

كاشت توده ای
روش كاشت توده ای در واقع نوع گسترش یافت روش كاشت گروهی می باشد در كاشت توده ای، گیاهان هویت انفرادی خود را از دست می دهند و در قالب یك طرح كلی جای می گیرند. توده های گیاهی بویژه در مرتبط كردن ساختمانهای بزرگ یا محیط های پیرامونی آنها می توانند بسیار سودمند باشند، البته در صورتی كه مقیاس و ارتباط مناسب یبن این توده های گیاهی و ساختمانهای مورد نظر وجود داشته باشد. درختچه ها كه بصورت توده ای قابل كاشت هستند.

بداغ

به ژاپنی

اسپیره

طاووسی

البته هر یك از گونه های نامبرده می تواند بسته به شرایط و چگونگی تركیب بندی با دیگر گیاهان در روش های مختلف كاشت مورد استفاده قرار بگیرند.

در قرار گیری گیاهان نسبت به یكدیگر و همچنین نسبت به محیط فراگیرنده آنها، توجه به شكل كلی، رنگ و بافت گیاهان دارای اهمیت بسیار زیادی می باشند. افزودن به این در كلیه مراحل طراحی باید اصول زیبا شناسی شامل سادگی، ترتیب و تسلسل، تقارن، تنوع، تعادل و توازن، تأكیدی، تكرار و ریتم و مقیاس را برای دستیابی به یك طراحی كاشت موفق در نظر داشته باشد.

یك طراحی كاشت موفق با وجود دارا بودن اجزای تكثیر، باید وحدت و یكپارچگی داشته باشد و مجموعه اجزای آن باید بتوانند حس مورد نظر طراح را به بیننده منتقل نمایند.

با توجه به مطالب ذكر شده می توان مراحل زیر را برای یك طراحی كاشت اصولی در نظر گرفت.

بررسی و مطالعه شرایط اقلیمی منطقه

شناسایی گیاهان بومی و یا سازگار با این شرایط اقلیمی

شناسایی نیازها و محدودیت هایی كه طراح با آن ها روبروست.

انتخاب گیاهان مناسب با توجه به شكل كلی، رنگ و بافت آنها

مشخص كردن نحوه كنار هم قرار گرفتن بادر نظر گرفتن اصول زیبا شناسی

در این صورت یك فضای سبز موفقی با بیشترین زیبایی بصری، كارایی و پایداری و كمترین هزینه نگهداری بدست خواهد آمد.

الف) خواسته ها
استفاده از گونه های چربی به خصوص در فضای سبز شهری به منظورهای مختلف صورت می گیرد كه بطور عمده عبارتند از :

1- آرایش و زیبایی درختان

2- ایجاد سایبان و تلطیف هوا

3- جلوگیری از آلودگی صدا

4- ایجاد بادشكن و جلوگیری از گرد و خاك

5- آشنا كردن مردم با درختان و درختچه های مختلف

6- ایجاد دیواره سبز، پرچین و اسپالید (داربست)

7- آرایش روی چمن

8- ایجاد مكان مناسب برای جلب پرندگان و آشیان گزینی آنها

9- تولید میوه مناسب برای حیات وحش پرندگان

10- ایجاد پیكره های سبز هنری و معماری

11- به نمایش گزاردن ویژگیها، جاذبه ها و زیبایمای اندامهای درختان

انتخاب درختان برای هر یك از خواسته های موردنظر كه ذكر شد لازم است معیارهایی در نظر گرفته شود.

ب) معیارها

در انتخاب درخت برای هر یك از خوسته های مورد نظر كه ذكر شد لازم است معیارهایی در نظر گرفته شود.

فضای سبز

ساخت خانه های چوبی الواری

تصاویری زیبا از شگفتی خلقت پروردگار