ماکروارگانیسم
های خاک :
مهمترین جانوران خاک را که تا حدودی در تشکیل، تکامل و
تحول خاک مؤثرند.
کرمهای خاکی ، حلزون ها، نماتدها، سوسک ها و آبدوزک ها، مورچه ها
و حشرات مختلف و امثال آنها تشکیل می دهند
.
گروهی از آنها، آفت گیاهان و حیوانات بوده و
برخی نیز مانند کرمهای خاکی و حلزون ها اهمیت زراعی دارند.
تعداد آنها مانند
میکروفلورا، در لایه های یک پروفیل و خاک های دارای تیپ و نوع مختلف متغیر است.
خاک های محتوی مواد آلی و بقایای گیاهی فراوان برای زندگی ماکروارگانیسم ها محیط
مناسبی به شمار می آیند فعالیت میکروارگانیسم های زمین، با اعمال تحرکی ، نقل و
انتقال مواد و ایجاد فضاها و کانال های طویل و خالی به قطرهای مختلف، به ظهوری می
رسد.
دیواره های درونی این فضاها، با ترشحات و مواد دفع شده ماکروارگانیسمی آغشته
شده و با
وجود سایر شرایط مناسب (تهویه و نفوذ آب و هوا)محیط زندگی ایده آلی برای
میکروبها محسوب می شوند
.
کرم های خاکی اجزاء خاک را تغذیه و پس از گذراندن از لوله
گوارشی آنها را مجدداً به خاک تحویل می دهند. مواد مزبور یک نوع کمپلکس آلی
–
معدنی
هستند که روی حاصلخیزی خاک تأثیر مثبت می گذراند و برای تمایز پروتئینها و تشخیص
تیپ خاک های هوموس دار نیز کلید مؤثری به شمار می روند
.
همین
طور در خاک های که آثار فعالیتی کرم خاکی مشاهده می شود، وجود هوموس های بار ارزش
حتمی است. مخصوصاً خاک های سیاه، قسمتی از وضع مناسب بیوشیمیایی و فیزیکی خود را
مدیون وجود کرمهای خاکی است.
فعالیت حلزونها بیشتر به سطوح خاکها محدود بوده و
جویدن و خرد کردن بقایای ظریف گیاهی مانند شاخه های جوان و برگها از وظایف آنهاست.
تجزیه مکانیکی مواد آلی ضمن افزایش سطوح تأثیر(تأثیر میکروبی – فیزیکی - شیمیایی)،
با اختلالات اجزاء معدنی و آلی توأم است
.
رابطه عملیات زراعی انسان ها و فعالیت بیولوژیکی خاکها
اجرای
عملیات متنوع زراعی بر روی خاک ، با ایجاد تغییرات شدید در شرایط محیطی ارگانیسم های
خاک همراه بوده و هر تغییری در مسیر بهره برداری زراعی از خاک، موجب به هم خوردن
تعادل کمی و کیفی موجودات زنده خاک می شود.
مثلاً تبدیل جنگل به موقع زمین های
زراعی، همیشه با کم شدن ارگانیسم های تجزیه کننده لینگین چوب و نیز کاهش تعداد
موجودات پرتوقع برای تهویه خاک و حرارت مواجه است
.
عملیات
های زیر، موجب تشدید فعالیت های بیولوژیکی می شوند
:
1)
شخم و تسطیح در عمق، زمان و تکرار مناسب
2)
فراهم
نمودن شرایط مطلوب نفوذ هوا و آب
3)
ایجاد
کوشش در نگهداری حرارت متعادل (20 درجه سانتی گراد
)
4)
بر
اساس
PH
طبیعی
موجود در انواع تیپ خاک، کوشش در رسیدن به واکنش مطلوب (در خاک های قلیایی رسیدن
به واکنش 7 تا 5/7 توسط عملیات و روشهای ویژه در خاک های اسیدی بااضافه کردن آهک
به خاک برای نیل به واکنش 5/6 تا
7)
5)
کوددهی
هماهنگ و حساب شده با کودهای آلی و کودهای شیمیایی مناسب برای هر نوع و تیپ خاک به
منظور اثبات عینی به جدول توجه شود
.
اثر
کود حیوانی طویله ای همزمان با کودهای
شیمیایی
بر روی تعداد کرمهای خاک
کود
شیمیایی بدون کود حیوانی با کود حیوانی
6)
اجتناب از آیش گذاشتن زمین و فراهم نمودن محیط سبز دائمی
با گیاهان مناسب
عملیات
زیر فعالیت های بیولوژیکی را کم می کند
:
1)
عملیات به موقع، حساب نشده و بیش از نیاز شخم و تسطیح
2)
مدیریت
غلط در آبیاری و تهویه خاک مانند مصرف زیادی آب و امکان دادن به توقف طولانی آب در
مزرعه و همچنین خشک نگهداشتن خاک برای مدت طولانی
3)
اجرای
تناوب گیاهی نامناسب و یا ایجاد سیستم تک کاشتی همزمان متروک گذاشتن مزرعه پس از
برداشت محصول
4)
نگهداشتن
خاک در کمبود مواد غذایی معدنی و آلی در خاک های اسیدی، سهل انگاری در آهک دهی ، و
در خاک های آهکی مناطق خشک و نیمه خشک مانند اکثر خاک های بیابانی
تجزیه
مواد آلی مختلف توسط میکروارگانیسمهای خاک
:
بقایای
گیاهی ، مدفوعات و اجساد جانوران از ترکیبات شیمیایی مختلفی تشکیل یافته اند که به
گروه های مخصوصی تقسیم بندی می شوند. با افزایش عمر گیاه مواد سخت تجزیه شونده از
قبیل سلولز و چوب دائماً افزایش یافته و سایر مواد کمتر می شوند
.
در
مقایسه با هوموس دائمی که به مواد نسبتاً آسانتر مورد تجزیه قرار می گیرند
.
میکروارگانیسم
هایی که در تجزیه پس مانده های گیاهی و جانوری دخالت دارند میکروفلورسیوژن نامیده
می شوند و اختلاف آنها با میکروفلوراتوکتون از نظر دخالت آنها در تغییر و تبدیل
مواد هوموسی است تعداد میکروارگانیسم های سیموژن بر حسب وجود مقدار مواد آلی قابل
تجزیه و میزان ترکیبات حاصل از تجزیه آنها نوسانات زیادی را نشان می دهد
.
مواد
محلول در آب مثل قندها، اسیدهای آلی و اسیدهای آمینه توسط اغلب میکروارگانیسم ها
مورد استفاده قرار می گیرند و تحت شرایط هوازی،
CO2
و
آمونیاک نیز توسط فلور موجود در آب به مورد استفاده میکروارگانیسم ها تجزیه می شود
.