گیاه اشق

نام علمی: Dorema ammoniacum

نام انگلیسی: Ammmoniacumm

خانواده: Apiaceae  ( چتریان)

مشخصات گیاه: چند ساه و راست است که تا ارتفاع 3 متر رشد می کند و دارای ساقه های کلفت برگهای بزرگ و ساقه های گلدار متراکم می باشد. که حاوی گلهای سفید و کوچک چتری است. میوه خشک و کوچک این گیاه در مرحله بلوغ به دو نیمه قابل تقسیم است. این گیاه یک بار میوه می دهد و پس از آن از بین می رود.

منشا گیاه اشق : ایران تا ترکمنستان، افغانستان، جنوب سیبری، پاکستان و هندوستان . محصول تجاری این گیاه عمدتا از گونه D.ammaoniacum که به صورت وحشی میروید استحصال می شود.

قسمت های مورد استفاده: رزین. صمغ این گیاه که از ساقه ها و دمبرگها در اثر نیش حشرات یا بریدگی ایجاد می شود ، در مجاورت هوا خشک شده و پس از جمع آوری مورد استفاده قرار می گیرید. بهترین نوع صمغ ، آنهایی هستند که به صورت کریستالهای صمغی کوچک به رنگ زرد کمرنگ می باشد.

گروه درمانی: خلط آور ، ضد تشنج و محرک

موارد استفاده و خواص :

 اشق یک داروی گیاهی خلط آور ( اکسپکتورانت) ، ضد تشنج و مرق است که عمدتا برای درمان التهاب برونشیتی ، ناراحتی های تنفسی و اختلالات قاعدگی استفاده می شود . اینگونه مطرح شده است که این دارو برای درمان سرفه های خشک مزمن و طولانی مدت بسیار موثر است . گاهی اوقات این گیاه به همراه یگر گیاهان برای درمان آرتروز و تورم مفاصل استفاده می شود. این گیاه یک دارو در طب سنتی است که برای درمان انواع متفاوتی از ناراحتی، در مناطقی چون آفریقا عربستان و غرب آسیا استفاده می گردد. این گونه ذکر شده است که این دارو دارای خاصیت سقط جنین نیز می باشد و در متون عربی قدیمی به کاربرد این دارو به همین منظور اشاراتی شده است. تنتورهای قوی این گیاه در عطر سازی بکار می رود.

شکل و مقدار مصرف دارو: صمغ پودر شده را در صورت مصرف به صورت دهانی باید در دزهای 3/0 تا 1 پرم و برای سه بار در روز مصرف نمود. در مورد استفاده از تنتور هم دز مناسب شبیه به مصرف دهانی است.

مواد موثره: صمغ اشق دارای 60 تا 70 درصد رزین، حدود 12% صمغ، 3/0 تا 1/0 درصد اسانس روغنی ( لینالول استات ، سیترونلیل استات، و سسکوئی ترپن ها) . رزین حاوی کومارین Prenylate  شده ( آمورزینال و دورمون A ) است. صمغ از پلی ساکارید های شناخته شده است . علاوه بر این ، حاوی اسید سالسیسلیک و متیل سالسیلات می باشد.

اثرات درمانی: اثرات درمانی این گیاه برای درمان ناراحتی های تنفسی فقط مبتنی بر شواهد سنتی است و مطالعات جدیدی بر روی ان صورت نگرفته است.

وضعیت : این گیاه به عنوان یک گیاه دارویی موثر در طب سنتی و نیز در بسیاری از فارماکوپه های جهان به ثبت رسیده است.