سورینام کشوری در شمال آمریکای جنوبی و در منطقه کارائیب است که گیلاس سورینام از محصولات پرورش یافته و بومی این کشور و دیگر مناطق آمریکای لاتین مانند برزیل، آرژانتین، اوروگوئه و پاراگوئه میباشد. گیلاس سورینام به نامهای دیگری مانند گیلاس ستارهای، گیلاس پیتانگا، گیلاس رنگین کمان، گیلاس فلوریدا و گیلاس گرمسیری نیز مشهور میباشد. این میوه دارای شکلی ستارهای بوده و گوشت آن نارنجی و قرمز رنگ است و دارای پوستهای نازک میباشد. مزه آن کمی ترش رو به شیرین میباشد.
از میوه گیلاس سورینام علاوه بر تازه خوری در تهیه انواع بستنی، کلوچه میوهای، انواع سالاد پودینگ، شربت و آبمیوه، صنایع کمپوت سازی، مربا، ژله، ترشی و چاشنی استفاده میگردد. هسته میوه گیلاس سورینام بسیار سمی بوده و باید از معرض دسترسی کودکان، به دور نگه داشته شود.
در کشور برزیل از برگ گیلاس سورینام بر روی کفپوش یا در سقف منزل استفاده کرده و هنگام راه رفتن روی آنها، خروج روغن با بوی تند باعث دفع حشرات و مگسها میگردد.
گیلاس سورینام، از نظر ارزش غذایی میوهای کامل است و ترکیبات کلسیم، منیزیم، فسفر، آهن، ویتامین آ، ویتامین سی، کربوهیدرات، فیبر، تیامین، نیاسین و ریبوفلاوین در ساختار آن موجود است.
گیلاس سورینام به علت داشتن انواع آنتی اکسیدان و ملاتونین باعث درمان بیخوابی و کاهش استرس گشته و در برابر بیماریهای التهاب مفاصل و دردهای عضلانی مانند یک سپر دفاعی عمل مینماید. از این میوه و آب آن جهت کاهش دردهای جراحی و به عنوان یک مسکن طبیعی میتوان استفاده نمود. گیلاس سورینام خواص ضد سرطانی فراوانی داشته و به کنترل و نظم تولید سلولی کمک مینماید.
گیلاس سورینام، میوهای کم کالری و پرانرژی است و مصرف آن باعث چاقی و اضافهوزن نمیگردد. این میوه خواص ضد مسمومیت داشته و باعث درمان عفونتهای مجاری ادرار و رفع یبوست میشود. گیلاس سورینام به تصفیه خون و تقویت قلب نیز کمک نموده، از پیری پوست و آسیب سلولهای سطح آن جلوگیری مینماید. مصرف این میوه باعث کاهش اسید اوریک خون شده و به بهبود گردش خون و سیستم ایمنی منجر میگردد.
از درم کرده چوب گیلاس سورینام در رفع سرفههای مزمن و کاهش خلط و رطوبت بدن استفاده میشود. از گوشت له شده گیلاس سورینام نیز ماسک مناسبی جهت رفع چین و چروک و ترکهای پوست ساخته میشود.
گیلاس سورینام باعث قلیایی شدن و دفع مضرات اسیدی شدن خون به علت مصرف زیاد گوشت میگردد. مصرف مناسب گیلاس سورینام به رفع فساد و پوسیدگی دندان و توقف تشکیل آنزیمهای ساخت پلاکت دندان منجر میشود. خانمهای باردار با مصرف این میوه میتوانند به رشد مناسب مغز جنین، جلوگیری از دیابت بارداری، کاهش خستگی و کاهش دردهای متداول بارداری کمک فراوانی نمایند.
درخت گیلاس سورینام مختص مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری میباشد اما در مناطق با آب و هوای سرد و معتدل نیز به صورت گلدانی و گلخانهای پرورش داده میشود. مناسبترین دما برای رشد نهالهای جوان، بازه دمایی 2- تا 22 درجه سانتیگراد است و پس از بلوغ، درختان قویتر تا دمای 56 درجه سانتیگراد را میتوانند تحمل نمایند.
گیلاس سورینام به آفتاب و نور کافی نیاز دارد و روزانه بین 6 تا 8 ساعت باید در معرض تابش خورشید قرار داشته باشد.
نکته جالب در مورد گیلاس سورینام، تغییر رنگ برگها از سبز به نارنجی و قرمز در زمستان است که باعث ایجاد زیبایی خاصی در این گیاه میگردد و به همین خاطر از درخت گیلاس سورینام در موارد تزئینی و فضاسازی محیط و در باغها جهت ایجاد پرچین و دیواره نیز استفاده میگردد.
زمان میوهدهی درخت گیلاس سورینام با توجه به منطقه کاشت آن، کمی متفاوت بوده ولی معمولاً در ماه اردیبهشت اتفاق افتاده و سه هفته بعد از باز شدن شکوفهها، به میوهدهی میرسد. ثمردهی درخت گیلاس سورینام نسبت به بقیه درختان گیلاس، کمتر و سبکتر میباشد.
نهال سورینام رشد آهستهای دارد و از زمان کاشت تا باردهی کامل در صورت مناسب بودن عوامل، بین دو تا ده سال به طول میانجامد. بلندی نهال سورینام به 6 تا 8 متر خواهد رسید. خوشههای درخت باید هنگام برداشت محصول به راحتی جدا شوند و اگر اینگونه نباشد، گیلاس هنوز نارس بوده و طعم و مزه نامطبوعی خواهد داشت. میزان میوهدهی هر درخت بالغ به حدود 10 کیلوگرم میرسد.
تکثیر گیلاس سورینام به دو روش کاشت بذر و کاشت نهال مرسوم میباشد. کاشت بذر این گیاه پیچیدگی زیادی نداشته و پس از یک ماه جوانه خواهد زد.
جهت کاشت نهال گیلاس سورینام نیز باید حفرهای به عمق نیم متر ایجاد نموده و نهال را درون آن قرار داد. انتهای گودال فوق باید خاک نرم و کود حیوانی پوسیده ریخته شود و پس از پرکردن چاله، باید مورد آبیاری قرار گیرد. چنانچه نهال سورینام به صورت پرچین کاشته نمیشود، باید بین نهالها هنگام کاشت، فاصله حدود 4 متر در نظر گرفته شود.
نهال گیلاس سورینام باید در دورههای سه ماهه کوددهی شود.
جهت آبیاری نهال گیلاس سورینام باید از غرقابی کردن نهال و درخت کاشته شده خودداری نمود و تنها در زمانهایی که خاک اطراف نهال به خشکی کامل رسیده، نسبت به آبیاری اقدام شود. البته گیلاس سورینام در برابر غرقابی شدن ریشه تا حدودی مقاوم است ولی بهتر است در این مورد ریسک زیادی انجام نگیرد. در مناطقی که در فصول سرد، بارندگی در حد متوسط وجود دارد، نیازی به آبیاری مداوم در زمستان نیست.
گیلاس سورینام به علت رشد آهسته نیاز به هرس چندانی ندارد و در بسیاری از مناطق به آفات چندانی مبتلا نمیگردد.
انواع خاک از جمله خاکهای لومی شنی، خاک رس سنگین، شن و ماسه و خاک سنگ آهک نرم جهت کاشت نهال گیلاس سورینام مناسب است. خاک باید از زهکشی مناسب برخوردار باشد و به علت آسیب زدن به رشد نهال، نباید دارای شوری باشد.
در بازار تجاری نمونههای متفاوت و متنوعی از نهال گیلاس وجود دارد که میتوان به گیلاس ناپلئون، گیلاس پروتیوا، گیلاس خوشه ای بینگ، گیلاس خوشه ای رژینا، گیلاس تکدانه مشهد و گیلاس پیشرس سیلویا اشاره نمود؛ لذا باید هنگام خرید نهال به نوع و گونه نهال دقت مناسب صورت گیرد.
نهال گیلاس سورینام باید حدود دو تا سه ساله باشد و دارای ریشهای قوی بدون تاب خوردگی و ظاهری سالم و بدون آفت باشد.
بهتر است که نهال گیلاس سورینام را از مراکز معتبر، خوشنام و مطمئن خریداری نمود که دارای مجوزهای مربوط به فروش و کیفیت محصول هستند.