بذر به بخشی از گیاهان مورد توجه در کشاورزی و باغبانی گفته می‌شود که می‌تواند به تکثیر و تولید مثل آن گیاه منجر شود. در کشاورزی به هر بخش از گیاه که بتواند نسل دیگری از همان گیاه را تولید کند بذر می‌گویند. بذر تولید شده از روش جنسی تخم گیاه می‌باشد و از روش غیر جنسی از طرق باززایی، ریزم، استولون، سوخ (پیاز) و... می‌باشد. از نظر گیاه‌شناسی، تخم، تخمک رسیدهٔ گیاه است.

اهمیت بذر:

دراقتصاد بذرها موقعیت بسیار برجسته ای درتجارت جهانی دارند و بازار تجاری آن درحدود 30میلیارد دلارآمریکا تعیین شده است، تولید بذر3هدف عمده رادنبال می کند:

1. برای مصرف مستقیم
2. برای کاربردهای صنعتی
3. برای کشت های زراعی

جوانه زنی
جوانه زنی عبارتست از خروج ریشه‌چه از بذر که با عمل پاره کردن پوسته بذر و تحت تاثیر عوامل محیطی و عوامل داخلی بذر صورت می‌گیرد. جوانه زنی یکی از مراحل رویشی بذر است. علاوه بر مرحله جوانه زنی ، مرحله دیگری هم در رشد گیاه داریم که مرحله سبز شدن می‌باشد. این مرحله را نباید با مرحله جوانه زنی اشتباه گرفت. مرحله سبز شدن ، خروج گیاهچه از سطح خاک و قرار گرفتن برگهای اولیه در مقابل تابش نور می‌باشد

کاربرد بذر در استقرارگیاهان زراعی:به عقیده بسیاری ازمردم صنعت بذر مترادف بااصلاح نبات است بطور کلی صنایع تولیدبذر با اهلی شدن بذور از 9هزار سال پیش بوجود آمد امروزه ارزش کل بذرو استقرارگیاهان زراعی در جهان درهرسال حدود30 الی 50 میلیارددلاراست دربذور ارقام زراعی باید نسبت به بذرهای دیگر یکنواخت پایداروممتازباشنداین 3 صفت نماد کیفیت بذراست برای مراقبت از ارقامی که تولیدکنندگان اصلاح کرده اندفرآیندتولید بذر بشدت نسل آغازین بذر ها را که شرکتهای اصلاح کننده تولیدمی کنند بذر بهنژادگریامادری می گویند ونسلهای بعدی بترتیب عبارتندازبذر پیش پایه ،بذر پایه،نسل اول بذر اصلاح شده C1،نسل دوم اصلاح شدهC2 که به کشاورزان فروخته می شود.

بذرعلاوه بر غنی بودن از مواد غذایی بسیارآسان هضم می شود، فائو تولید وتجارت 19 گیاه زراعی اصلی را تشریح کرده است که 15 گیاه آن مربوط به خانواده غلات وبقولات و 4 گیاه دیگررابعنوان گیاهان دانه روغنی گروه بندی کرده است که عبارتند از:کلزا،آفتابگردان،کنجدوگلرنگ

روش نگهداری بذر گیاهان
ایتدا باید دانست بذر گیاه موجود زنده ای است که برای ادامه زندگی خود به هوا نیاز دارد، پس باید بذری را که با زحمت بسیار تهیه شده را طوری نگهداری کرد که خواص خود را از دست ندهد و خراب نشود. برای نگهداری و جلوگیری از خراب شدن آن ها، باید بذرهای گیاهان را در یک مکان خشک و هواگیر قرار داد. درجه حرارت مناسب برای نگهداری بذرها به طور متوسط 10 درجه سانتی گراد است.
برای رسیدن هوا به بذرهای گیاهان بهتر است آن ها را در یک کیسه پارچه ای قرار داده و در مکانی که خشک و هواگیر است آویزان کرد. به طور کلی بذرها خاصیت خود را دو تا سه سال حفظ می کنند ولی بعضی از بذرها هستند که خیلی زود خاصیت خود را از دست می دهند. مانند بذر سیکلامن خورشیدی (Clivia) که باید هرچه زودتر آن را کاشت و یا آن را در لابه لای شن قرار داد.
بذر سالم و خوب بذری است که در مقابل فشار دو انگشت مقاومت کرده و خرد نشود و اگر آن را در آب بریزند به ته ظرف برود و روی آب نماند، زیرا بذر پوک و فاسد روی آب می ماند. همچنین یک بذر خوب و سالم باید پر مغز باشد تا نهال قوی از آن تولید شود.

روندتولید بذر اصلاح شده:

بذرگواهی شده(برچسب آبی)→بذرثبت شده(برچسب ارغوانی)→بذرپایه (برچسب سفید)→بذراصلاح شده

گواهی بذر:برنامه ای برای حفظ و تأمین بذرها با کیفیت عمومی بالا وتکثیر موادژنتیکی ارقام گیاهان زراعی خاص است ،دراین برنامه بذرگواهی شده توسط کشاورزان پیش روتولید کنندگان بذروبا رعایت کنترل دقیق کیفی کاشت می شود ،گواهی بذر روش رسمی شناخته شده ای برای حفظ هویت بذر یک رقم دربازارآزاد می باشد.

دربرنامه گواهی بذر4 طبقه بذری وجود دارد که هر طبقه با برچسب رنگی خاص مشخص می شود.

1.بذر اصلاح شده (پرورده یانوکلئوس):این بذرزیرمستقیم اصلاحگرتولیدمی شود و شجره حقیقی یک رقم است.

2.بذرپایه:به اولین بذری که ازتکثیر بذراصلاح شده بوجود می آید بذر پایه می گویندبذر پایه با برچسب سفید رنگ مشخص می شود.

3.بذر ثبت شده :به بذری که از تکثیربذرپایه بدست می آیدمی گویند،هدف ازاین مرحله افزایش نسل دیگری از بذرقبل از اقدام به تولید بذرگواهی شده می باشد این بذردر رده بندی تجاری نیست و رنگ برچسب آن ارغوانی است.

4.بذرگواهی شده:بذری که از تکثیر بذر ثبت شده بدست می آبید و آخرین طبقه بندی در برنامه گواهی بدر می باشدبرچسب آن آبی رنگ است.

مزایای گواهی بذربرای کشاورزان:

دسترسی به ارقام برتربااطمینان کامل ازخلوص ژنتیکی بالااولین مزیت است که با کشت این بذرهاازتلفات ناخواسته عملکرد جلوگیری می شود همچنین تلفات بیماری هاوآفات ویاعدم هماهنگی رشدگیاه کاهش می یابد.

مزایای گواهی بذربرای تولیدکنندگان بذر:

1.افزایش درآمدبالقوه ازتولیدگواهی شده تلاش بیشتربرای تولیدبذورباکیفیت ومناسب در بازار رقابتی تولید که می تواند باعث افزایش درآمدهای تولیدکنندگان گردد.

مطالب زیرمجموعه

آخرین اخبار مرتبط با بذر ، دانه و پیاز گیاهان

برگزاري نخستين جشنواره گلابگيري در تهران

واردات بی رویه بذر باعث ایجاد مشکلات برای تولید کنندگان گل و گیاه محلات شده است

از خاصیت چربی سوزی بذر کتان بیشتر بدانید!

برخورد قانوني با متخلفان تکثير بذر و نهال به بازار بدون کسب گواهي تخلف

راه‎اندازی ایستگاه بذر گونه‌های کمیاب دارویی وحشی در شهرستان بروجرد

بزرگترین بانک بذر جهان در نروژ

توافق ايران و صربستان براي توليد مشترک بذر و سرمايه گذاري در بخش کشاورزي

بذرپاشي200 هکتار بيابان و جنگل و مرتع در بندرلنگه

سایر اخبار ...

مؤسسات فعال در زمینه بذر ، دانه و پیاز گیاهان