گیاه آزولا

ریشه كلمه آزولا یونانی است به معنی «در خشكی مردن». وجه تسمیه آن هم شاید به خاطر محل زندگی این گیاه باشد چرا كه آزولا وابسته به آب است و به طور كلی مرطوب پسند. این گیاه در همزیستی با جلبكی سبز- آبی به نام آنابینا توانایی جذب ازت مولكولی هوا را پیدا می كند.

زادگاه اولیه این سرخس، آمریكای شمالی است .آزولا نوعی سرخس است با برگ‌های كوچك به رنگ سبز تیره تا قرمز قهوه‌ای. طول این گیاه نهایتا به 5/2 سانتی متر می‌رسد. این گیاه برای اولین بار در سال 1873 میلادی شناسایی شد و تاكنون هفت گونه از این گیاه در جهان به ثبت رسیده است. آزولا در هم‌زیستی با جلبك سبز، آبی قابلیت جذب نیتروژن هوا را به دست می‌آوردكه وظیفه تامین مواد غذایی جلبك به عهده آزولا است و جلبك نیز در مقابل ازت مورد نیاز آزولا را فراهم می‌كند.

آزولا در شرایط مناسب روزانه می‌تواند 2 تا 4 كیلوگرم ازت به هر هكتار مزرعه ارایه كند كه معادل 10 تا 20 كیلوگرم سولفات آمونیوم است امروزه دردنیا به سرخس آزولا به چشم یك علف هرز نگریسته نمی شود، بلكه آن را یك گیاه مفید و منبع غذایی به حساب می آورند جالب است بدانید كه یكی از دلایل شكست آمریكا در ویتنام كشت آزولا در مزارع برنج ویتنام بود. چون این گیاه با رشد سریع خود هم غذای مردم ویتنام را فراهم می آورد، هم غذای دام و طیور آنها را. آزولا گیاه سرشار از پروتئین بوده و بتاكاروتن آن از هویج بیشتر است.

آزولا درایران

جلبك آزولا یكی از گونه های گیاهی وارداتی است كه در دهه اخیر تمام و یا اكثر مردابها و شالیزارها و بركه های شمالی را به سلطه خود در آورده است . در مدت زمان بسیار كمی از طریق كانال‌های آبیاری، رودخانه‌ها، گسترش پیدا میكند. به طوری‌كه یك توده كوچك آزولا در عرض 3 روز به دو برابر افزایش پیدا میكند .حتماً كسانی كه در تابستان به شمال ایران مسافرت نموده اند وسری به این مناطق زده اند فرشی زیبایی را مشاهده می كنند سبزرنگ كه اكوسیستم شمال را تحت اثر سوء قرارداده است .

آزولادراواخر سال ۱۳۶۳متناسب سازگاری با مناطق شالیكاری باهدف تولید كود ازته به صورت طبیعی برای مناطق برنج خیز از كشور فیلیپین وارد ایران شده است.اما پس از مدت كوتاهی همه متوجه مشكلی بزرگتر شدند كه گریبان این مناطق را گرفته. این سرخس، ظرف مدتی كوتاه از طریق كانال های آبیاری و رودخانه در محدوده ای وسیع پراكنده شده و به تمام آب های سطحی شمال كشور به خصوص گیلان ، مازندران وگلستان راه پیدا كرد. این گیاه با برگ های ریز و رشدسریع، سطح آبها را می پوشاند و مانع رسیدن نور خورشید و اكسیژن به درون آب می شود.

علاوه بر این با مصرف اكسیژن و مواد غذایی و بالا بردن اسیدیته آب، این زیستگاه ها را تضعیف كرده تا جایی كه رفته رفته تنوع گیاهی و جانوری زیستگاه به نابودی كشیده می شود. وبه خاطرنداشتن دشمن طبیعی و شرایط خوب زیستی به یك گیاه مهاجم و مرگ‌آور تبدیل شد.

جلبك آزولا دارای خصوصیاتی منحصر بفرد بوده ، بطوریكه توانائی سازگاری آن با محیط بسیار اعجاب آور است و براحتی و با سرعت زیاد با هر محیطی مانوس میشود. ریشه های آویزان و معلق در آب این گیاه ، براحتی این امكان را بآن میدهد كه تغییر مكان داده و با جریان آب بسهولت جابجا گردد و یكی از علل پراكندگی سریع آن نیز همین موضوع است

آزولا ، بمجرد ثابت شدن در یك مكان ، شروع به تكثیر میكند و ظرف مدت كوتاهی ، تمام سطح آب را می پوشاند، بطوریكه هیچ روزنه ای برای ورود نور خورشید به درون آب، وجود نخواهد داشت. ریشه های معلق جلبك ، تمام و یا اكثر املاح آب را جذب و صرف رشد و تكثیر خود میكند. طبیعی است ، وقتی نور بدرون آب نفوذ نكند و مواد مغذی هم كه نباشد ( یا كم باشد ) دیگر از رشد گیاهان آبزی دیگر و همچنین دیگر آبزیان مثل فیتوپلانگتونها و... خبری نیست . با توقف و یا كند شدن رشد این آبزیان مفید ، در داخل آب اكسیژن تولید نخواهد شد و بهمین دلیل جانوران آبزی مثل ماهیها و موجودات ذره بینی قادر به رشد و تكثیر نبوده و سیر نابودی را در پیش میگیرند.

در عوض سیستمهای غیر هوازی شروع به فعالیت كرده و مرداب یا بركه را تدریجا به سیاهچاله هائی بد بو و غیر قابل زیست ، تبدیل میكند.از آنطرف هم موقعی كه مردابها خالی از موجودات آبزی گردند، دیگر مكان مناسبی برای پرندگان مهاجر نخواهد بود .

با این وصف ، بهمین سادگی اكوسیستم منظم چندین هزار ساله موجود بهم ریخته و رو به نابودی خواهد رفت و ما هم در حال نظاره و تماشا نشسته ایم.این جلبك در شالیزارها هم بعنوان یك رقیب جدی برنج در استفاده از املاح معدنی و مواد مغذی آب ، قرار گرفته و از رشد مناسب برنج جلوگیری كرده و قطعاً در صورت صحت این امر ، هزینه كشت برنج را بخاطر استفاده بیشتری كه باید از كود شیمیائی بشود، بالا میبرد. علاوه بر آنكه روند افزایشی استفاده از كود شیمیائی در طولانی مدت هزینه های سرمایه ای فوق العاده ای را بر مهمترین منبع حیات بشر یعنی خاك ، تحمیل میكند كه اصلا جبران پذیر نمیباشد.

كارشناسان شیلات معتقدند رشد شناور و سرطانی آزولا در سطح تالابها مردابها وشالیزارهای شمال باعث شده است تا اكثر گیاهان بومی منطقه به دلیل خفگی نابود شوند و نفس زندگی این اكوسیستم چندین هزار ساله به شماره افتد. هر چه هست آزولا زیستگاه‌های آبی شمال كشور به خصوص گیلان ومازندران را شدیدا تحت فشار قرار‌داده است و اگر روند رشد این گیاه به همین صورت ادامه یابد معلوم نیست بر سر این اكوسیستم منحصر به فرد جهانی چه خواهد آمد. و اینگونه شد كه آزولا در مدت زمانی اندك پوشش یكپارچه و در هم تنیده‌ای را روی منابع آبی شمال كشور گستراند.

علف های هرز

کنترل علف های هرز آفتابگردان

ازمک - معرفی علف های هرز

بامیه

پیچک صحرایی

علف ساحره

مطالب این صفحه را پسندیدم