گياهان اين تيره علفى و معمولاً داراى ساقهٔ ماشوره‌اى هستند. برگ‌ها متناوب، در دو رديف، باريک، رگبرگ‌ها موازي، غلاف‌دار و معمولاً داراى ناخنک (ليگول) و گوشک‌دار (آريکل) هستند. گل‌آذين سنبله و شامل واحدهائى به‌نام سنبلک است. گلچه‌ها بر روى محور سنبلک و در دو رديف قرار گرفته‌اند. در زير هر گل دو براکته به نام‌هاى پالئاولما قرار گرفته که پوشينک ناميده مى‌شوند. تمامى گلچه‌هاى روى سنبلک به‌وسيلهٔ دو براکته (پوشينه) احاطه شده است. گلپوش مرکب از ۲ تا ۳ لوديکول (زبانچه) است. پرچم‌ها ۳ عدد و به‌ندرت ۲ تا ۶ عدد، تخمدان يک‌خانه‌اى و فوقاني، خامه‌ها ۲ عدد، به‌ندرت يک يا سه عدد، تخمک ۱ عدد، تمکّن معمولاً جانبى و ميوهٔ گندمه است.
تیره گندم از بزرگترین تیره های گیاهان گلدار و مرکب از 6000 گونه است که در 450 جنس جای داده شده اند لذا اختصاصات آنها این است که در غالب محیط‌ها به صورت اجتماعات خاص پراکندگی دارند شکل ظاهر آنها به صورتی است که به مجرد مشاهده هر یک از گونه های آن ها می توان فوراً تعلق گیاه را به تیره گندم اظهار نمود.
گیاهان عموماً یکساله یا پایا (بندرت با اعضای چوبی) و از نظر کلی دارای ظاهری شبیه به هم اند انواع یکساله آنها معمولاً ریشه های در افشان انواع چند ساله آنها غالباً ریزوم بر شوش متورم دارند. ساقه هوایی گیاهان تیره گندم دارای ساختمان خاصی است که ماشوره نامیده می شود.
از اختصاصات اینگونه ساقه آن است که شکل استوانه ای و جدار نازک دارند زیرا بر اثر از بین رفتن مغز ساقه قسمت مرکزی آن توخالی می شود مگر در محل گره‌ها که از به هم پیوستن آوندهائی که به برگ می روند پرده ای تشکیل می شود و نتیجه آن می گردد که فضای خالی طول ساقه در محل گره ها پر شود بعضی از آنها نیز مانند ذرت و نیشکر ساقه توپر دارند.
برگ گیاهان این تیره معمولاً از پهنکی دراز منتهی به غلاف مشخص تشکیل می یابد که به استثنای معدودی عاری از دمبرگ اند.
در گیاهان تیره گندم گلها به شکل خاصی مجتمع می باشند که مجموعاً سنبلک (Epillet) نامیده می شوند. هر سنبلک دارای براکته‌هایی کوچک و غیر زایائی بنام پوشینه (Glume) در خارج است در داخل این پوشینه ها براکته‌های کوچک دیگری بر روی محور سنبلک دیده می شود که پوشینک (Glumelle) نام دارد. پوشینک ها چون در کناره گلها جای دارند از این جهت آنها را زایا به حساب می آورند.
گیاهان تیره گندم به استثنای معدودی از آنها مانند ذرت گلهایی با پرچم و مادگی دارند پرچم های آنها به تعداد 3 و واقع در یک ردیف است (بندرت ممکن است تعداد پرچم ها زیادتر یا کمتر باشند)
چون در گیاهان تیره گندم رسیدن دانه گرده معمولاً قبل از مادگی صورت می گیرد از این جهت آمیزش بناچار از طریق گرده افشانی غیر مستقیم و مداخله عواملی مختلف مانند باد بایدانجام گیرد.
مگر در انواعی از آنها که گلها پس از رسیدن کامل پرچم و مادگی نیز ناشکفته باقی می مانند و آمیزش آنها بطور مستقیم در داخل همان محفظه بسته صورت می گیرد.
میوه این گیاهان به صورت گندمه (Cariops) است و آن فندقه ای است که جدارهای میوه آن به صورت لایه نازکی به غشای دانه چسبیده باقی می ماند.
دانه آنها دارای آلبومن آردی با ذخائر نشاسته ای فراوان است و لایه ای آنرا از خارج فرا می گیرد که فاقد مواد نشاسته ای ولی دارای مواد چرب آلورون و یا دیاستازهای مختلف است.
رده بندی گیاهان این تیره به صور مختلف صورت می گیرد ولی آنچه که بیشتر معمول می باشد آن است که آنها را ابتدا از روی مفصل بودن سنبلکها در بالا یا پائین پوشینه و سپس از روی اختصاصات مختلف دیگر مربوط به پوششهای گل و غیره تقسیم بندی می نمایند.