پیت ماس مواد فیبری مرده هستند و زمانی تشکیل میشوند که خزه یا ماس ( moss ) و موجودات زنده دیگر مرده و در باتلاقهای توربی طی چند هزار سال تجزیه میشوند. در واقع معنی لغوی عبارت پیت ماس، خزه تورب است. تفاوت بین پیت ماس و کمپوست خانگی که باغداران و کشاورزان خودشان درست میکنند این است که پیت ماس عمدتا از خزه تشکیل شده است و تجزیه آن در شرایط عدم وجود هوا اتفاق می افتد که فرایند تجزیه را بسیار کُند میکند به همین علت است که در واقع چند هزار سال طول میکشد تا خزه تورب تشکیل شود. در هر سال کمتر از یک میلی متر به عمق باتلاق تورب افزوده میشود. از آنجایی که این فرایند بسیار کند است، پیت ماس منبع تجدید ناپذیر محسوب میشود.
چرا باید از خاک پیت ماس استفاده کنیم؟ ۱- افزایش ماده آلی خاک: درصد ماده آلی در پیت ماس بالاست و باعث بهبود ساختمان خاک میگردد. ۲- نگهداری رطوبت:ظرفیت نگهداری آب در پیت ماس بالاست پیت ماس قادر است تا۲۰ برابر وزن خشک خودش آب نگه دارد، و بتدریج آن را در اختیار گیاه قرار دهد. ۳- سبک سازی خاکهای سنگین: استفاده از پیت ماس در خاکهای سنگین و رسی به نرم و سست شدن خاک و رشد بهتر ریشه کمک میکند. ۴- نگهداری کود و جلوگیری از آبشویی آن ۵- حفاظت از خاک در برابر فرسایش.
در حال حاضر اکثر تولیدکنندگان این ماده، درکنار مواد تشکیل دهنده پایه و اصلی خزه تورب از مقادیری نیترات، پتاسیم و کلسیم به منظور غنای بیشتر و تبدیل آن به نوعی کود بهره میگیرند. از نشانههای کیفت این ماده یکی کیفیت و کمیت عناصر تشکیل دهنده آن و مقادیر نسبی آنها و دیگری ریز تر بودن دانههای آن میباشد. در ایران رنگ سیاه و تیره این ماده بیشتر مقبولیت دارد. در مرحلهای از چرخه عمر خزه تورب که بصورت پوسیده وگیاه خاک در آمده بعد از فشرده شدن به عنوان بهبود دهنده خاک و بسترهای کشت مورد استفاده قرار میگیرد، که ظرفیت آبگیری و همچنین ظرفیت جذب مواد مغذی را بالا میبرد.
خاک پیت ماس بستر بسیار مناسبی برای کشت بذر می باشد.همچنین هنگام استفاده از خاکهای شنی و ماسهای و به عنوان بستر کشت برای گیاهانی که برای رشد و نمو به رطوبت بالایی احتیاج دارند مانند بنفشه آفریقایی استفاده می شود و از خاك پيت ماس به عنوان يكی از مواد اوليه جهت بستر توليد قارچ تكمه ای در ايران استفاده مِی شود چون در توليد قارچ رطوبت زياد مورد نياز است ظرفيت نگهداری آب در خاك پيت بسيار بالا بوده و مي تواند نياز رطوبتی را تأمين نمايد و از طرف ديگر با اضافه كردن كمي آهك به خاك پيت معدنی شدن مواد آلي به سرعت صورت گرفته و ازت توليد شده در چرخه غذایی مورد استفاده قرار می گيرد . همچنین به عنوان ترکیب خاک برای گلدانها به خصوص برای گلدانهای آپارتمانی نیز کاربرد دارد.
مصرف گلخانهها از طریق واردات پیتماس از اروپا و آسیای جنوب شرقی تامین می یشود. مارکهای مختلف پیت ماس در ایران وارد کنندگان رسمی دارند و از کشورهای مختلف مانند آلمان، هلند، استونی، ترکیه و … پیتماس وارد کشورمان می شود که درجه بندیها و رنگ بندیها و مصارف مختلفی دارند و هنگام خرید باید به نوع پیت و مورد مصرف آن توجه شود.از آنجا که برخی برداشتها از منابع پیت غیراصولی و مضر برای این مناطق هست. برخی باغبانان استفاده از پیت را مجاز نمی دانند و سعی می کنند در کارهاشان از پیتهای اینگونه استفاده نکنند.