مواد هیومیکی در واقع طیف وسیعی از ترکیبات آلی – معدنی گوناگون نظیر اسیدهای آمینه ، پپتیدها ، فنولها، آلدئیدها، و اسیدهای نوکلئیک در پیوند با انواع کاتیونها می باشند که مجموعا" ترکیب بسیار پیچیده ای و شگفت انگیزی را ساخته اند که می تواند میلیونها سال در طبیعت دوام بیاورد و اعمال بسیار شگرفی را انجام دهد که قابل قیاس با هیچ ترکیب دیگری نیست .در همه خاکهای کشاورزی اسید هیومیک بطور طبیعی وجود دارد و در واقع 80 درصد مواد ارگانیک خاک را تشکیل میدهد. میزان ایده ال مواد آلی در خاکهای کشاورزی بین 4 تا 6 درصد است. اسید هیومیک یکی از اجزاء اصلی مواد هیومیک است که به رنگ قهوه ای تیره می باشد. این ترکیب دارای گوگرد , ازت , فسفر با در صد های متفاوت و برخی از فلزات مثل آهن کلسیم , منیزوم , مس و روی و غیره می باشد.
مواد هیومیکی نام خود را از هوموس گرفته اند. از آنجا که این ماده ph اسیدی ضعیف دارد و مشتق از هوموس است بنام هیومیک اسید هم شناخته میشود. اما در واقع هیچ شباهتی به اسیدهای شناخته شده چه معدنی و چه آلی ندارد.اسید هیومیک با تشکیل و توسعه مطلوب و بهبود سیستم ریشه , درختان میوه را قادر می سازد از منابع موجود درخاک به شکل بهتر استفاده کنند. هیومیک اسید موجب بالا بردن مقاومت درختان با جلوگیری از مسمومیت ناشی از کود دهی نامتعارف میشود. به همین علت بعنوان یک اصلاح کننده خاک کاربردی موثر دارد.اسید هیومیک سبب افزایش جذب ازت توسط گیاهان می شود و موجب افزایش راندمان استفاده از ازت خاک می گردد .
با مصرف هیومیک اسید از کلروز و یا زردی درختان میوه جلوگیری می شود .از آنجایی که قدرت اسید هیومیک در قابل جذب نگه داشتن آهن می باشد،استفاده ازآن در خاک های قلیایی که به طورطبیعی دچار کمبود آهن هستند بسیار موثر است.با مصرف هیومیک اسید در خاک مقاومت در مقابل تنش های محیطی مانند شوری و کم آبی و سرمازدگی در درختان بمیزان قابل توجهی بالا رفته است.ثابت شده است که مصرف اسید هیومیک مانع فعالیت عامل بیماری زا در محیط ریشه درختان میوه در خاک میگردد. در ضمن مصرف اسیدهیومیک موجب بهبود کیفیت و عملکرد میوه درختان می شود.
اسید هیومیک را می توان برای اصلاح خاک جهت بهبود کیفیت و سلامت خاک مورد استفاده قرار داد ، که در نهایت سبب بهبود کیفت میوه و تولید آن می شود.اسید هیومیک به مقدار زیاد اثر اکسین یا سیتوکنینن دارد که موجب تحریک رشد و تولید در درختان میوه می شود.اسید هیومیک سبب افزایش جذب پتاسیم , کلسیم , منیزیوم و فسفر گردد.مصرف اسید هیومیک روی بذور ، قدرت جوانه زنی آنها افزایش می یابد.
کاربرد برگی اسید هیومیک می تواند از ایجاد کلروز یا زردی با افزایش جذب یون های منیزیوم و آهن جلوگیری نماید و می تواند فتوسنتز را تقویت نماید و سبب بهبود رشد و نمو به ویژه قبل از افزایش تنش مصرف گردد. تحمل به تنش های زنده و غیر زنده از جمله مقاومت به بیماری ها افزایش می یابد. اسید هیومیک سیستم دفاعی گیاهان را با افزودن آنتی اکسیدان طبیعی و اسید فنولیک افزایش می دهد.