قدمت کشت و نگهداري گل‌ها شايد همزمان با شروع کشاورزي بوده است. در حال حاضر تجارت گل و گیاهان زینتی در جهان بیش از 100 میلیارد دلار در سال می باشد که سهم ایران از آن با توجه به پتانسیل بالای این صنعت در کشور، بسیار ناچیز و کمتر از 100 میلیون دلار در سال است.

زماني كه بسياري از کشورها، نامي در زمينه پرورش گل و گياه نداشته اند کشور ما با داشتن گلخانه‌هاي خوب و قابل قبول در زمان خود وضعيتي مناسب داشته است. کشت و كار پرورش گل‌هاي زينتي در ايران بعنوان يک رشته اقتصادي سابقه‌اي به قدمت احداث گلخانه‌ها ندارد اما از زمان‌هاي گذشته، گلخانه‌دارها کار تکثير و پرورش گياهان را براي سرگرمي، و گذران اوقات فراغت انجام مي‌دادند. در سال‌هاي اخير بدليل نياز روز افزون بازار و خواست افراد جامعه و بدليل محدود شدن فضاي زندگي مردم اين وضعيت کاملاً تغيير كرده است. بطوري که در سال‌هاي اخير احداث گلخانه‌هاي نسبتاً مجهز و كارآمد بمنظور کشت و پرورش و تكثير گياهان زينتي و نيز توسعه اقتصادي پيشرفت زيادي داشته است. ايران يکي از خواستگاه‌ها و زادگاه‌هاي طبيعي گياهان زينتي از جمله لاله، سنبل، زنبق، سيکلمه و برخي از درختچه‌ها بشمار مي‌آيد.

كشورهاي مهم توليد كننده و مصرف كننده گل و گياه
1- هلند 2- ايتاليا 3- آلمان 4- سوئيس 5- دانمارك 6- بلژيك 7 - سوئد 8- ژاپن 9 - انگلستان 10- استراليا 11- فرانسه 12- اسپانيا 13- آمريكا
همانطور كه مشاهده میشود هلند مقام اول در بين همه كشورها را دارد و بقيه كشورها در رتبه بعدي قرار گرفته‌اند. از لحاظ موقعيت جغرافيايي و آب و هوايي و هم‌چنين وضعيت نيروي کار، ايران در مقايسه با هلند از موقعيت مناسب‌تر و ارزان‌تري برخوردار است. ارز آوري گل و گياه براي ايران يک موقعيت انحصاري است. در کشور ما گاهي ارز آوري گل‌هاي شاخه بريده با ارز آوري نفت مقايسه مي‌شود. بطوري كه فروش 2 تا 3 شاخه گل (از بعضي انواع گل‌ها) مي‌تواند ارز‌آوري معادل يك بشكه نفت را داشته باشد و صادرات گل‌ها و گياهان زينتي مي‌تواند جانشين صادرات نفت شود. اما پارامترهاي لازم و شاخص‌هاي قابل قبول بازار جهاني براي پرورش گل و گياه را بايد مهيا کرد.
رشته‌ها و زير شاخه‌هاي متعددي در رابطه با گلكاري يا Flowery culture وجود دارد. يكي از اين موارد استفاده از اندام‌هاي گياهان زينتي مي‌باشد. از لحاظ موقعيت مصرفي گياهان زينتي را به سه دسته تقسيم مي‌کنند :
گياهان يك ساله يا Annual Plants گياهان زينتي که بعنوان گل‌هاي فضاي سبز استفاده مي‌شوند. اين گياهان معمولاً مقاوم به سرما نيستند و دوره زندگي نسبتاً کوتاهي دارند. مانند گل اطلسي و آحار.
گل‌هاي دائمي يا Perennial Plants؛ گياهاني که بيش از يک سال در فضاي آزاد قابليت رشد و نمو دارند. مانند گل تاج‌الملوك، داودي و زنبق‌هاي دائمي.

بسياري از شهروندان، پژمرده شدن گل را دليلي براي نخريدن آن مي دانند و به نوعي پول دادن براي گل را ، دور ريختن آن مي پندارند.
در فرهنگ عامه بسياري از شهروندان، هزينه کردن براي گل و گياه، هزينه اي بيهوده است که به همين سبب ، جايگزين هايي را براي گل نخريدن و هديه ندادن پيدا مي کنند.
برخي نيز بالا بودن قيمت گل و گياه را عاملي براي گل نخريدن مي دانند و از اين رو، در بسياري از مناسبات ، شيريني، شکلات، گل مصنوعي و انواع و اقسام کالاها را جايگزين گل براي هديه دادن مي کنند.
اين مهم، سبب شده است تا گل و گياه، جايگاهي در سبد خريد خانوارهاي ايراني نداشته باشد.

تاثير گل و گياه در روان آدمي
پژوهش ها نشان مي دهد خريدن گل، کاشتن گل و گياه و به طور کلي نگاه کردن به گل باعث برانگيخته شدن احساس شادي، آرامش و طراوت، مثبت انديشي و دوري از غم و اندوه مي شود.
"عليرضا محمدخاني" روانشناس در اين باره مي گويد: نکته جالب توجه درباره نقش گل در سلامت روحي- رواني افراد آن است که فرد با تماشا کردن به گل و لذت بردن از طراوت، رنگ و عطر زيباي آن مي تواند حالت روحي نامتعادل خود را تغيير داده و به حالت طبيعي بازگرداند.
وي مي افزايد: در واقع، گل عاملي جهت تعديل رفتار در طول شبانه روز بوده و هر بار نگاه کردن به گل عاملي جهت ايجاد يک اتصال عصبي مثبت در مغز است.
وي معتقد است گل و گياه حتي يک شاخه گل يا يک گلدان کوچک گل به سرعت مي تواند روحيه شخص را تغيير داده و او را شاد و هيجان زده کند. لبخند، اولين و مهم ترين نشانه اين تغيير است. احساس شادي و سرزندگي در همه افراد و در هر سني به سرعت و به خوبي نمايان مي شود.
پژوهش ها حاکي از آن است که هديه دادن يا هديه گرفتن گل مي تواند برقراري ارتباط ميان افراد را تسهيل کند که اين به ويژه درباره همسران، فرزندان و والدين بسيار با اهميت است.
از سويي گل و گياه باعث ايجاد حس نگرش مثبت به زندگي، آرامش، احساس شادي، رضايت، صميمت و آرامش در افراد مي شود.
رنگ گل ها نکته بسيار پراهميتي است. گل هاي با رنگ ملايم چون صورتي و سفيد و بنفش، حس شخص را به سوي احساسات آرام سوق داده و گل ها با رنگ هاي گرم و تند مانند قرمز، زرد و نارنجي، حس انسان را به سوي هيجان و سرزندگي پيش مي برد.

اثرات گل بر بيماران
نتايج رفتارشناسي پژوهشگران نشان مي دهد که هديه دادن گل به خصوص هنگام عيادت از بيماران، بيش از هر چيز ديگري موجب شادي و تغيير روحيه آنان مي شود. اين در شرايطي است که عادت کرده ايم براي عيادت بيماران فقط کمپوت، آب ميوه يا ميوه ببريم ولي مي توان براي عيادت بيمار فقط به آن لحظه فکر نکرد.
براساس مطالعه پژوهشگران ، خريدن گل و نگاه کردن به آن، موجب برانگيخته شدن احساس شادي، آرامش، طراوت، مثبت انديشي و دوري از غم و اندوه مي شود.
پروفسور"جنت هاويلند جونز" روان شناس دانشگاه راجرز مي گويد نکته جالب توجه درباره نقش گل در سلامت روحي و رواني افراد آن است که فرد با تماشا کردن به گل و لذت بردن از طراوت، رنگ و عطر زيباي آن، مي تواند حالت روحي نامتعادل خود را تغيير دهد و به حالت طبيعي بازگردد.
رابطه ميان هديه دادن گل به بيماران و بهبود آنان
محققان با مطالعاتي که انجام داده اند موفق شدند رابطه ميان هديه دادن گل به بيماران و نقش آن در بهبود و سلامت آنان را کشف کنند.
اين پژوهشگران مي گويند: حتي شاخه اي گل به سرعت مي تواند روحيه بيمار را تغيير دهد و او را شاد و هيجان زده کند. نشانه آن هم لبخند بيمار است و اين نشانه بروز يک تغيير در روحيه اوست.
نگاه کردن گل، تاثيري طولاني بر حالت رواني بيمار مي گذارد و رفتار او را به سرعت دگرگون مي کند؛ به طوري که افرادي که در پيرامون شان گل و گياه وجود دارد، دو تا چهار برابر آرام تر، مهربان تر و شادتر از ديگران ارزيابي شده اند و مي توانند اين حس را با رفتار مثبت خود به ديگران نيز منتقل کنند.
پژوهشگران توصيه مي کنند که همواره يک شاخه گل يا يک گلدان کوچک گل در معرض ديد بيمارتان قرار دهيد. گل و گياه باعث حس نگرش مثبت به زندگي، شادي و رضايت، صميميت و آرامش در بيمار مي شود.

گل و رنگ آن نشانه شخصيت افراد
از ديدگاه روانشناسان، گل و رنگ آن رابطه اي مستقيم با شخصيت افراد دارد که تعداد آنها نيز بيانگر موضوعات مختلفي است.
در روانشناسي گلها، دادن "يک شاخه گل" نشانه توجه يک فرد به طرف مقابل، "سه شاخه گل" نشانه احترام به طرف مقابل، " پنج شاخه گل" نشانه علاقه و محبت به طرف مقابل و "هفت شاخه گل" نشانه عشق است.
در معني رنگ گل ها نيز رز قرمز کمرنگ به نشانه "دوستت دارم" است و رز قرمز پر رنگ به معني زيبايي بي‌انتهاست. امروزه رز زرد به معني شادي و خوشحالي است ولي در گذشته اين رنگ رز معني کاهش ميزان علاقه و وفاداري را داشت.
رز سفيد به معني عشق روحاني و پاک است و در دسته گل عروس به معني احساس عاشقانه شادي‌آور است. رز ارغواني به معني تمايل و اشتياق فرد به طرف مقابل است و رز صورتي کمرنگ نيز به معني تحسين، ستايش، وقار و شايستگي و زيبايي است و رز صورتي پر رنگ به معني تشکر از طرف مقابل است.
به ‌طور کلي تمام رزهاي کمرنگ به معني دوستي با طرف مقابل هستند.

فهرست برخی از انواع گیاهان زینتی فضای باز