خبرگزاري آريا- زعفران ، گياهي است چند ساله كه داراي پياز مي باشد اين پياز داراي غلاف قهوه اي رنگي است.
زعفران
، گياهي است چند ساله كه داراي پياز مي باشد اين پياز داراي غلاف قهوه اي رنگي است. اين گياه در جنوب غربي آسيا، جنوب اسپانيا و جنوب اروپا روييده مي شود. داراي ساقه و شش گلبرگ بنفش رنگ و 3 رشته كلاله قرمز رنگ مي باشد. قسمت مورد استفاده گياه زعفران کلاله نارنجي رنگ گل آن مي باشد. كلاله زعفران حاوي چربي، املاح معدني و موسيلاژ است. تکثير زعفران منحصرا توسط غده زير زميني بنه ( کورم ) متداول است. عطر و بوي زعفران به علت وجود اسانس بي رنگ تروپن دار و يك تركيب اكسيژن دار و همراه با سينئول به نام سافرانال مي باشد. طعم زعفران مربوط به هيتروزيد تلخ پيكروكروسين است. رنگين بودن زعفران مربوط به وجود ماده اي به نام كروسين مي باشد.
زعفران ماده غذايي با ارزشي است که به مقدار کم از گياه زعفران بدست مي آيد در واقع از هر 100 تا 200 هزار گياه زعفران، حدود 5 كيلوگرم گل زعفران بدست مي آيد كه وزن 5 کيلوگرم زعفران تازه بعد از خشك شدن به يك كيلوگرم مي رسد.
ارزش غذايي زعفران
زعفران چاشني و رنگ دهنده غذا مي باشد زعفران موجب كاهش چربي و كلسترول خون مي گردد. زعفران آرام بخش، اشتها آور، ضد اسپاسم، پيشگيري كننده از بيماريهاي قلبي و سرطان، تقويت کننده حافظه و كاهش دهنده فشار خون است. از گياه زعفران در درمان بيماري آسم، بيماريهاي پوستي، بيماري هاي چشم، عفونت ادراري، يرقان، پيش انداختن قاعدگي، رفع نفخ شكم ، درمان معده درد و درمان کم خوني استفاده مي شود.
زعفران به هضم غذا کمک مي کند و تقويت کننده معده مي باشد و به عنوان مسکن بويژه در دردهاي لثه کاربرد دارد.
زعفران گياه ضد افسردگي
مصرف زعفران در پيشگيري از بروز افسردگي موثر است. بر اساس تحقيقات امروزي نيز نتيجه گرفته شده است که زعفران داراي خواص ضد افسردگي است و اين در حالي است که بر اساس تب سنتي به زعفران خواص فرح بخشي و خنده آوري نيز نسبت داده اند. بر طبق نتايج اين تحقيقات استفاده از زعفران در غذا و نوشيدن حداقل يك فنجان چاي زعفران براي تمدد اعصاب توصيه مي شود. زعفران افزايش دهنده تمرکز حواس است و در پيشگيري از آلزايمر و پارکيسون موثر مي باشد زعفران در درمان دردهاي عصبي و کم خوابي موثر مي باشد.
زعفران عامل پيشگيري از کاهش ديد در سالخوردگي
بر اساس تحقيقات مرکز دانشگاهي ايتاليا زعفران در تنظيم کارکرد سلولهاي بينايي موثر است و سلولهاي بينايي را در مقابل آسيبها محافظت مي کند و از پيشرفت بيماريهاي چشم جلوگيري مي کند و موجب احياي سلولهاي آسيب ديده چشم مي شود. زعفران در درمان اختلالات لکه زرد شبکيه که در سنين سالخوردگي ايجاد مي شود موثر است. مصرف زعفران در رژيم غذايي از پيشرفت بيماريهاي ژنتيک چشم جلوگيري مي کند و به همين علت مصرف متعادل آن به سالخوردگان و افراد مبتلا به بيماري هاي چشم توصيه مي شود.
خواص ضد سرطاني زعفران
زعفران خواص ضد سرطاني دارا مي باشد و به عنوان يك داروي ضد تومور و جمع كننده راديكالهاي آزاد عمل مي‌كند. بر اساس تحقيقات پزشکي ثابت شده است که مواد آنتي اكسيدان موجود در زعفران خواص ضد سرطاني دارا مي باشند. بر اساس نتايج اين بررسي بنظر مي رسد که استفاده از زعفران، از بروز توالي هاي ژني سرطان زا جلوگيري مي كند و در ترميم مولكول هاي دي ان اي آسيب ديده تاثير بسزايي دارد.
مضررات مصرف بي رويه زعفران:
مصرف بي رويه زعفران مضر مي باشد و باعث استفراغ، كاهش ضربان قلب، خون ريزي از بيني، خون ريزي از پلك ها و لب و موجب سر گيجه، بي حالي، زردي پوست و عوارض خطرناك ديگر مي شود که اين عواقب حتي مي تواند منجر به مرگ شود.
رقيه و سحر کامران ساماني در پژوهش خود با موضوع درمان سخت زائي با مصرف زعفران در همايش زعفران داروي گياهي هزاره سوم ارائه شد، نشان دادند که خوردن زعفران در زمان حاملگي، شخص را براي زايمان آسان آماده مي کند. بر طبق پژوهش آنان مصرف زعفران در دوران بحراني بارداري يعني سه ماه اول که دوران تشکيل اندام‌ها ست مي‌تواند به جنين صدماتي وارد نمايد. مصرف زعفران در سه ماه اول حاملگي باعث افزايش هورمون پروستاگلاندين در رحم شده و اثرتحريکي مستقيم روي عضلات صاف رحم دارد و در نتيجه احتمال سقط جنين را به همراه دارد اما مصرف متعادل آن پس از سه ماه اول دوران بارداري مفيد است و مادر را براي زايمان آسان آماده مي کند. زعفران موجب خاصيت ارتجاعي در نسوج رحم مي گردد و زايمان را آسانتر مي سازد.
زعفراني که پس از سه ماه اول حاملگي مصرف شده است تاثير خود را چند ساعت قبل از زايمان با شروع شدن درد و با دريافت عصبي گيرنده هاي درد و توليد هورمون پروستا گلاندين که درهنگام وضع حمل باعث انقباض ماهيچه هاي ديواره رحم مي‌شوند و اثرتحريکي مستقيم روي عضلات صاف رحم و اثر شل کنندگي سرويکس دارد مي گذارد بنابراين با مصرف صحيح زعفران ميزان پروستا گلاندين در رحم در زمان تولد نوزاد را افزايش داد و از سخت زائي جلوگيري کرد.
مقدار مناسب و مجاز مصرف زعفران در ماه:
مصرف سه گرم زعفران براي هر نفر در ماه بسيار سالم و سودمند مي باشد و مصرف بيش از 5 گرم آن براي هر نفر در ماه مضر مي باشد. اما مصرف 5 گرم زعفران در يك وعده غذائي مي تواند منجر به مرگ انسان گردد.
نگهداري از زعفران:
زعفران را بايد دور از نور و رطوبت نگهداري کرد زعفران را درظروف شيشه اي يا فلزي دربسته نگهداري نماييد. توجه داشته باشيد اسانس زعفران قابل تبخير شدن است، بنابر اين درب ظرف زعفران را ببنديد درصورت باز ماندن درب ظرف زعفران اثرات داروئي و کيفيت آن كاهش مي يابد.
مصارف زعفران :
زعفران به مواد غذايي عطر و رنگ مخصوص مي دهد و به همين جهت از زعفران در صنايع غذايي مانند سوسيس سازي، در شيريني سازي مانند تهيه پودرهاي کيک، در داروسازي مانند داروهاي ضد افسردگي، در نساجي مانند رنگ کردن پارچه هاي ابريشمي، در توليد مشروبات الکلي و غير الکلي بعنوان طعم دهنده طبيعي و در صنايع لبني و غيره استفاده مي شود.