جمع آوری گیاهان دارویی

به عنوان مثال دیگر می توان بذرالبنج را ذکر نمود که میزان آلکالوئید آن در فصل زمستان کمتر از تابستان می باشد و یا گیاه شابیزک که میزان آلکالوئید آتروپین آن در بهار 3 درصد است، در صورتی که اگر در پاییز محصول برداری شود دارای 3 درصد اسکوپولامین خواهد بود.

در مورد اهمیت ساعات مختلف روز در امر جمع آوری گیاه می توان برگ های گل انگشتانه را در نظر گرفت که مقدار گلیکوزید آن در بعدازظهر بیشتر از صبح می باشد و یا از برگ های بید نام برد که میزان گلیکوزیدهای آن در هنگام روز بیشتر از ساعات شب است.

مثال قابل توجه دیگر در این زمینه، آلکالوئید برگ گیاهان تیره سولاناسه می باشد که میزان آنها در هنگام صبح بیشتر از بعدازظهر است.

2- اندام های مختلف گیاه

اندام های مختلف گیاه در زمان های مختلف دارای مقدار متفاوتی از مواد مؤثره می باشند. باید در نظر داشت که اندام های مختلف گیاهان هم بدین ترتیب و اندام های زیرزمینی گیاه، بخصوص ریشه و ریزوم را در اواخر پاییز (زمان استراحت گیاه) محصول برداری می نمایند. زیرا اگر در بهار برداشت شوند ریشه ها معمولاً گوشتی و اسفنجی شکل بوده و در اثر خشک شدن به سرعت خرد شده و کیفیت خود را از دست می دهند.

پوست ها را باید در فصل بهار قبل از شروع فعالیت های گیاه جمع آوری و بهره برداری نمود. در این زمان جریان شیرابه شروع شده و رشد سریع کامبیوم همراه با بافت های ظریف مریستم موجب می شود که پوست به راحتی کنده شود.

برگ ها و سرشاخه های گلدار را باید خیلی زود یعنی پس از کامل شدن برگ ها و هنگامی که عمل فتوسنتز به خوبی انجام می شود، بهره برداری و جمع آوری کرد. لذا بهترین زمان برای محصول برداری آنها هنگام شروع و یا در حین گل دادن و قبل از رسیدن دانه ها و میوه های گیاه می باشد.

گل ها را باید بلافاصله بعد از باز شدن و یا هنگام عمل گرده افشانی بهره برداری نمود.

میوه ها را می توان قبل و یا هنگام رسیدن کامل، محصول برداری کرد.

دانه را نیز باید هنگام رسیدن کامل و در فصل پاییز جمع آوری کرد.

3- سن گیاه

از عوامل مهم دیگری که در میزان و کیفیت مواد مؤثره گیاه دارای تأثیر بسزایی است، سن گیاه می باشد.

برای مثال در درخت کافور، هرقدر سن گیاه زیادتر باشد، میزان کافور بیشتر است. و یا برعکس در گل انگشتانه میزان گلیکوزیدها در سال اول بیشتر از سال دوم است.