فصل بهار که سراغ گل و گیاهان و درختان می‌روید، ممکن است با برگ‌های خشک شده یا سوخته برخی از گیاهان مواجه شوید که در واقع یکی از نشانه‌های سرما سوختگی است. ولی سرمازدگی درختان همیشه سبز چیست و چطور باید از گیاه در مقابل آن محافظت کرد؟
سرمازدگی درختان
زمانی که فصل بهار سراغ گل و گیاهان و درختان می‌روید، ممکن است با برگ‌های خشک شده یا سوخته برخی از گیاهان موجه شوید. این اتفاق را بیشتر می‌توان در گیاهان برگ سوزنی و همیشه سبز دید، طوری که به نظر می‌رسد یک آتش سوزی بزرگ اتفاق افتاده است. این شکل برگ‌ها در واقع یکی از نشانه‌های سرما سوختگی در گیاهان است. ولی چه چیزی باعث سرما سوختگی و سرمازدگی درختان همیشه سبز می‌شود؟
سرما سوختگی در بخش‌های بدون آب (خشک) گیاه و در طول روزهای سرد زمستانی که سرمای هوا به زیر صفر درجه می‌رسد، اتفاق می‌افتد. سرمازدگی درختان همیشه سبز نتیجه پدیده تعریق است. سؤال اساسی این است که چطور باید جلوی این اتفاق را گرفت و چطور می‌توان از گیاهان خود در برابر این پدیده زمستانی محافظت کرد؟
سرما سوختگی چیست؟
تفاوت اصلی درختان همیشه بهار با گیاهان دیگر در آن است که این درختان در تمام فصول سال به فعالیت خود ادامه می‌دهند. این بدان معنی است که آن‌ها همچنان در طول روز و زمانی که نور خورشید بر آن‌ها می‌تابد فتوسنتز انجام داده و به‌عنوان یکی از محصولات این فعل و انفعال، آب تولید می‌کنند. ما این آب تولید شده در زمستان به‌صورت تعریق بر روی سطح گیاه می‌بینیم. در فصل‌های گرم‌تر سال، آب ناشی از فتوسنتز شده به‌سرعت تبخیر می‌شود و به شکل رطوبت در هوا پخش می‌شود.
زمانی که گیاه به دلیل کم آبی یا یخ زدگی زمین نتواند آب مورد نیازش را به دست آورد، خشک و کم آب می‌شود. سرما سوختگی در موارد شدید می‌تواند مرگ درختان همیشه سبز را به همراه داشته باشد، هر چند که در بیشتر مواقع فقط باعث از بین رفتن بخشی از برگ‌های گیاه می‌شود. سرما سوختگی در درختان همیشه بهار با برگ‌های خشک و به رنگ قهوه‌ای تا قرمز قابل تشخیص است. درختی که دچار این مشکل می‌شود ممکن است تمام برگ‌های خود را از دست داده یا آن که فقط برگ‌های آن بخشی که بیشتر در معرض آفتاب قرار گرفته است، را از دست دهد.
تأثیر آفتاب در سوختگی
بیشتر برگ‌ها مربوط به افزایش فتوسنتز و در نتیجه از دست دادن آب بیشتر، می‌شود. در برخی مواقع ممکن است جوانه‌های درخت تحت تأثیر این اتفاق قرار گرفته و از بین بروند. در این میان، درختانی که تحت تنش قرار داشته‌اند یا گیاهانی که دیر هنگام کاشته شده و فرصت کافی برای تطابق با آن محیط را نداشته‌اند، بیشتر در معرض سرما سوختگی قرار دارند. از نظر آب و هوا هم می‌توان گفت که سرما زدگی درختان همیشه سبز بیشتر در مناطقی که بادهای سرد و خشک زمستانی می‌وزد، مشاهده می‌شود.
جلوگیری از سرما سوختگی
بهترین روش برای جلوگیری از سرما سوختگی، انتخاب گیاهانی است که نسبت به این نوع آسیب زمستانی مقاومت نشان می‌دهند.
صنوبر سیتکا،
نوئل نقره‌ای از جمله این موارد هستند. به‌علاوه، بهتر است گیاهان را در مکانی قرار دهید که در معرض وزش مستقیم باد سرد قرار نداشته باشند و در طول زمستان هم آن‌ها را آبیاری کنید تا دچار کم آبی و خشکی نشوند.
برخی گیاهان را می‌توان پوشاند تا کمتر در معرض وزش باد خشک قرار گرفته و بهتر بتوانند آب خود را حفظ کنند. همچنین اسپری‌های مخصوص برای جلوگیری از تعریق و از دست دادن آب از برگ‌ها وجود دارد که میزان آسیب پذیری گیاه در برابر سرمای زمستان را افزایش می‌دهد.
جبران صدمات ناشی از سرما سوختگی
واقعیت آن است که کار زیادی از دست ما برای درمان و ترمیم سوختگی گیاه، بر نمی‌آید. خوشبختانه بیشتر گیاهان در طول زمستان دچار سرما سوختگی شدید نمی‌شوند. برای کمک به بازیابی گیاهان، بهتر است مواد مغذی و آب کافی در اختیار آن‌ها قرار داده و خاک را خوب تقویت کنید. بعد صبر کنید تا شاخه‌ها و برگ‌های جدید رشد کنند تا شاخه‌ها و برگ‌های از بین رفته و آسیب دیده مشخص شوند. این برگ‌ها و شاخه‌ها را بهتر است قطع کنید. به‌علاوه می‌توانید در اطراف ساقه و ریشه گیاه مالچ بریزید تا هم خاک رطوبت بیشتری را در خود نگه دارد و هم علف‌های هرز و رقیب امکان رشد پیدا نکنند.
به‌طور کلی توصیه می‌شود که در چنین موقعیتی و پیش از هر گونه اقدام برای ترمیم و کمک به گیاه صبر کنید و شدت آسیب وارد شده به گیاه را تخمین بزنید. اگر آسیب شدید است، بهتر است به فکر راه چاره اساسی برای جلوگیری از وزش باد سرد در زمستان باشید. مثلاً می‌توانید با گذاشتن باد شکن و موانع، درختان سبزتان را از سرما سوختگی خلاص کنید.
فراموش نکنید که به هر حال جدا کردن شاخه و برگ‌های خشک شده در اولویت است چرا که این بخش‌های درخت به خانه جدید حشرات و آفت‌ها تبدیل شده و درخت به انواع بیماری‌ها دچار می‌شود.