هر گیاه برای رشد و ادامه حیات به سه عنصر خاک، آب و هوا نیاز دارد. تامین نور مورد نیاز گیاه در محیط داخل خانه و حتی خارج از خانه از مسائل اصلی پرورش گیاهان محسوب می شود.
در طبیعت چالش اصلی برای بقای گیاه، دسترسی به آب است.
همه ما میدانیم که هر گیاه برای رشد و ادامه حیات به سه عنصر خاک، آب و هوا نیاز دارد. برای تامین نور مورد نیاز گیاه در طبیعت چالش اصلی برای بقای گیاه، دسترسی به آب است. در صورتی که در محیط داخل خانه و حتی خارج از خانه، مهمترین کمبود گیاه مربوط به نیاز به نور خورشید میشود. برخی گیاهان بهشدت آفتاب دوست هستند و به حداقل هشت ساعت نور خورشید در طول روز نیاز دارند. برخی دیگر به نور صبح گاهی علاقه دارند و ترجیح میدهند ساعات بعد از ظهر را در زیر سایهبان بگذرانند. برخی دیگر هم اصلاً علاقهای به نور خورشید نداشته و دوست دارند همیشه در سایه باشند.
در اختیار گذاشتن نور کافی برای هر گیاه کمی مدیریت و برنامه ریزی میطلبد. مثلاً ممکن است برای رساندن نور به گیاهان آفتاب دوست لازم باشد درختها و گیاهان بلندتر را هرس کنید تا بدون جا بهجا کردن آن گیاه، شرایط بهتری برایش فراهم کنید.
برای تامین نور مورد نیاز گیاه روش دیگر آن است که از آینه برای منعکس کردن نور خورشید استفاده کنید. نور منعکس شده از آینه تقریباً تمام ویژگیهای نور مستقیم خورشید را دارد و میتواند نیاز گیاه را تأمین کند. البته تنظیم نور برای گیاهان سایه دوست سادهتر است. برای این کار فقط کافی است درخت یا گیاهانی با ارتفاع بیشتر بکارید تا بخش زیادی از نور خورشید را جذب کرده و بر روی گیاهان پایینی سایه بیندازند. بهعلاوه اینکه میتوانید از سایهبان مصنوعی هم استفاده کنید. در ادامه باهم نکات مهم برای تنظیم نور مناسب گیاهان را مرور میکنیم
هرس کردن
1. برای تنظیم نور میتوانید درختهای مرتفعتر را کمی هرس کرده یا با زدن شاخ و برگها آن را کم پشت کنید تا نور بیشتری از میان شاخه و برگهای آن عبور کند و به گیاهان، علفها یا درختهای جوانتر پایینی برسد. بهعلاوه شاخههایی که بهصورت عمودی یا با زاویه نامناسب بر روی شاخههای دیگر رشد میکنند را قطع کنید. شاخهها را درست پس از طوقه (یا یقه) اصلی آن قطع کنید .
نازک تر کنید
2. درختچهها را طوری هرس کنید که کمی نازکتر شوند. بهتر است بخش بالای گیاهان نازکتر از بخش پایین باشد تا نور بیشتری از اطراف آن عبور کند. درختچهها زمانی باید هرس شوند که گل دهی آنها به اتمام رسیده یا آن که آماده رشد مجدد در بهار هستند، که این مورد به نوع درختچه بستگی دارد. برای هرس کردن میتوانید از قیچی شمشاد زن برای هرس کردن درختچههای شبیه به شمشاد (برای پرچین) یا قیچی باغبانی برای هرس کردن گیاهانی با ساقههای نی مانند (تو خالی) استفاده کنید. برای هرس کردن نیها بهتر است آنها را درست بعد از جوانه یا گره برگ قطع کنید.
منعکس کردن نور با آینه
3. برای منعکس کردن نور خورشید یک آینه را در مکان مناسبی در حیات یا باغچه یا خانه قرار دهید و آن را طوری تنظیم کنید که گیاهانی که بهاندازه کافی نور دریافت نمیکنند، از آن بهرهمند شوند. آینه را میتوانید به درخت یا دیوار و سازههای دیگر متصل کنید یا خیلی ساده آن را با اتصال به یک میله یا چوب روی زمین کار بگذارید.
تنظیم کردن آینه صبح ها
4. بهتر است آینه را صبح هنگام تنظیم کنید تا گیاهتان هر روز صبح نور خورشید را دریافت کرده و باقی نور مورد نیازش را بهصورت طبیعی و مستقیم دریافت کند. فقط مراقب باشید که آینه بیش از حد به گیاه نزدیک نباشد چرا که ممکن است باعث سوختن و آسیب دیدن گیاه شود.
5. برای کاهش نور تابش شده بر روی گیاهان کافی است درخت یا گیاهان بلندتر را برای ایجاد سایه کنار آنها قرار دهید. مثلاً میتوانید گیاهان آفتاب دوست را در بخشهایی که آفتاب زیادی دریافت نمیکنند قرار داده تا محیطی مناسب برای گیاهان سایه دوست ایجاد کنند.
6. اگر تزییناتی مثل مجسمه یا ... استفاده میکنید بهتر است آنها در کنار گیاهانی قرار دهید که به سایه بیشتری نیاز دارند. حصار، پرچین، نرده، داربست و ... را هم میتوانید به طبق همین قاعده در کنار گیاهان سایه دوست قرار دهید.
7. استفاده از فیلم مالچ (سطح مالچ) هم گزینه دیگری برای رساندن نور بیشتر به گیاهانی است که از آن محروم ماندهاند. برای این منظور، مالچ را روی سطح زمین کار گذاشته تا نور از پایین به گیاه تابش کند.
لامپ مخصوص رشد گیاه
8. در خانههایی که نور آفتاب تنها ساعات محدودی از روز در آن تابش میکند، بهترین گزینه استفاده از لامپهای مخصوص رشد گیاه است.
در مورد درختها، بهتر است آنها را در طول سال سبک هرس کنید. در صورت نیاز هرس سنگینتر را در طول زمستان (زمانی که گیاه خواب است) یا پس از گل ده انجام دهید.