آقطی

دانستنیهای علمی

گیاه  Sambucus canadensis ( آقطی) درختچه ای خزان پذیر از خانواده  caprifoliaceae  (کاپریفولیاسه ) و جنس sambucus  میباشد.
این درختچه بومی شمال آمریکا میباشد.

پراکنش جغرافیایی این گیاه در کشور ما به شرح زیر است:
نواحی شمال ایران، آذربایجان، کرمانشاه، ارومیه و همدان
گیاه آقطی را به نامهای پلم و شوند نیز میشناسند.

آقطی به دلیل داشتن برگهایی ابلق و براق و گلهایی زرق و برق دار و معطر، گیاه زینتی محبوبی به شمار می آید و برای تزئین باغها به کار میرود.
از آنجائیکه آقطی بسیار سریع الرشد میباشد از آن به عنوان حصار و پرچین و برای مرزبندی استفاده میشود.

خصوصیات - معرفی

آقطی یک درخت خزان پذیربوده که بین 2 تا 4 متر ارتفاع دارد و گستردگی آن در حدود 3 متر میباشد.
سرعت رشد این گیاه به نسبت سریع میباشد.
برگهای این گیاه به صورت جفت در مقابل هم قرار میگیرند و طولی در حدود 10 سانتیمتر و عرض 5 سانتیمتری دارند.
رنگ برگها سبز روشن میباشد.
گلهای این گیاه زرق و برق دار، معطر، کوچک و شیری رنگ هستند و در بهار و اوایل تابستان بر شاخه های بالایی درخت دیده میشوند.
گلها 2 جنسی هستند و برای حشرات بسیار جذاب میباشند.
گرده افشانی توسط حشرات صورت میگیرد.
میوه این گیاه توت مانند و به رنگ ارغوانی تیره میباشد.
میوه این درخت ابعادی بین 3 تا 5 میلی متر دارد و در اواخر تابستان رسیده میشود و سقوط میکند.
میوه و گل این گیاه قابل خوردن میباشد.( البته میوه نارس سمی بوده ) سایر قسمتهای گیاه از جمله برگ، ساقه ، و ریشه سمی میباشند.

از میوه آقطی به عنوان طعم دهنده به خوراکی ها از جمله دسرها ، ژله ها وکیک ها استفاده میشود.

شرایط نگهداری آقطی

نور مورد نياز متوسط آبياري و رطوبت مرطوب دماي مورد نياز دمای بین -6 تا 21 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاک شنی، لومی، رسی و خوب زهکشی شده

شرایط نگهداری گیاه آقطی به شرح زیر میباشد:

خاک: خاک شنی، لومی،رسی ، ماسه ای خوب زهکشی شده.
این گیاه در خاکهای اسیدی، خنثی و قلیایی رشد میکند.
برای گلدهی بیشتر گیاه بهتر است در خاک آهکی کاشته شود.
نور: آفتابی - نیمسایه.
دما: دمای بین -6 تا 21 درجه برای رشد این گیاه مناسب است.
آقطی در برابر سرما مقاوم است.
آبیاری: به طور متوسط صورت گیرد.
هرس: اوایل بهار ساقه های ضعیف را از گیاه جدا کنید.

گیاه آقطی در برابر باد و آلودگی هوا نیز مقاوم است.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

آقطی جزء گیاهان دارویی محسوب میشود:
کاربرد دارویی:از پوست داخلی پلم، چای می سازند که ادرارآور، استفراغ آور و ضدیبوست قوی می باشد.
از پوست ریشه چایی می سازند که سردرد، مشکلات کلیوی و انباشتگی بلغمی را درمان می کند.
ضمادی که از برگهای پلم می سازند، بر روی کبودشدگی، گازگرفتگی و انعقاد خون بکار می رود.
دم کرده جوانه های برگ پلم مسهل قوی می باشد.
گلهای پلم، محرک، معرق و ادرارآور می باشد.
دم کرده برگها و گلها داروی شستشودهنده برای مشکلات پوستی و زخمها می باشد.
آب میوه یک مرهم خوب برای درمان سوختگی می باشد.
از میوه خشک چای می سازند که در درمان وبا و اسهال بکار می رود.
در استفاده از هر قسمت گیاه باید دقت کرد. گلها حاوی اسانسهای فرار، موسیلاژ و گلیکوزیدهای فلاونوییدی است و خاصیت معرق دارد.
برگ ها، پوست و میوه نارس حاوی اسید پروسیک به شکل گلوکوزید و سمی است. برگها و پوست آن مدر است.

نحوه تکثیر آقطی

تکثیر: تکثیر این گیاه به 3 روش امکان پذیر است :1- کاشت بذر 2- قلمه زدن 3- تقسیم.
بذر پلم را تا موقعیکه در پاییز برسد درون شاسی سرد نگهداری کنید.
بذر انبار شده را بمدت 2 ماه استرافیکاسیون سرد و بعد 2 ماه استرافیکاسیون گرمایی داده و بعد در ماه بهار درون شاسی سرد بکارید. جوانه ها را تا موقعیکه رشد کافی بکند در گلدانها نگه دارید.
اگر رشد گیاه خوب بود آنها را در اوایل تابستان، در زمین اصلی بکارید؛ در غیر اینصورت در بستر محافظت شده نگهداری کرده و در بهار سال بعد به زمین اصلی انتقال دهید.
در ماه های تیر و مرداد از چوبهای نیمه بالغ قلمه جوانه دار به اندازه 7 تا 10 سانتی متر تهیه کرده و در شاسی نگهداری کنید.
در اواخر پاییز از چوبهای رسیده قلمه های جوانه دار به اندازه 15 تا 20 سانتی متر در طول فصل رشد بریده و درون شاسی یا محیط محافظت شده نگهداری بکنید.
تقسیم پاجوش ها در طول فصل خواب صورت می گیرد.

هشدار - عوارض جانبی

هشدار: برگها و ساقه این گونه سمی می باشد.
 میوه آن در بعضی از مردم باعث آشفتگی معده ای می شود. میوه نارس آلکالوئید سمی و گلوکوزید سیانوژیک دارد.

سامبوکوس ابولوس / آقطی اروپایی آقطی سیاه

امین الدوله ی شیپوری والریانا سامبوسیفولیا امین الدوله ایتالیایی والرین قرمز