۱۳۹۴ بیست و هشتم اردیبهشت

شلیل

Prunus persica var. nucipersicanectarine که به فارسی شلیل نامیده میشود، گیاهی از خانواده گل سرخیان بومی چین می باشد. نیاز های این گیاه عبارتند از نور: زیاد رطوبت: کمی مرطوب دمای محیط: نواحی گرم خاک: خاک های عمیق و سبک

دانستنیهای علمی

نام علمي

Prunus persica var. nucipersica

نام لاتين

nectarine

خانواده (تيره)

Rosaceae

"شلیل" نوعی هلو است که در اثر جهش رویشی در یکی از ژن های هلو ایجاد گشته است و به اندازه هلو قدمت دارد. این جهش دارای تواتری بالا است و پیوسته در طبیعت در هر جهت (یعنی از هلو به شلیل و از شلیل به هلو) انجام می پذیرد و نتیجه آن در هلو از بین رفتن کرک های روی میوه و ایجاد رنگ و عطر و طعم خاص شلیل، و در شلیل برگشت به هلو می باشد.

هلو و شلیل ممکن است از بذر یکدیگر نیز به وجود بیایند و با هم قابل تلقیح نیز هستند.

در ایران حدود 20 رقم شلیل یافت می شود که مهمترین آنها شلیل زرد و شلیل قرمز هستند که هر دو متعلق به مشهد می باشند.

خصوصیات - معرفی

شلیل درختی است که تا 4 تا 10 متر ارتفاع رشد می کند. برگ های آن نیزه ای شکل، به طول 7 تا 16 سانتیمتر و عرض 2 تا 3 سانتیمتر و با رگبرگ های پرمانند می باشند.

گل ها در بهار و قبل از برگ ها به وجود می آیند. این گل ها منفرد یا دوتایی، به قطر 2.5 تا 3 سانتیمتر، به رنگ صورتی و دارای پنج گلبرگ می باشند. گل شلیل، به صورت جانبی، از یک جوانه ساده روی شاخه یکساله به وجود می آید. بیشتر ارقام این درخت خودبارورند.

گرده افشانی می تواند توسط باد انجام شود ولی کندوگذاری، مقدار محصول را بالا می برد. بهتر است در زمان گلدهی هوا خشك باشد. زمان گلدهی اوایل بهار بعد از بادام و زردآلو و حدود 3 هفته قبل از سیب می باشد. زمان رسیدن میوه در ارقام زودرس از اوایل تابستان و در ارقام دیررس در اوایل پاییز است.

شلیل درختی ‌نسبتاً‌ كم عمر است. علت عمر كم بودن آن، چوب ترد و شكننده اش است و علت تردی چوبش نسبت زیاد پوست به استوانه مركزی آن است. به همین دلیل تربیت آن به صورت Open Cnter است تا شاخه هایش در اثر وزن زیاد نشكند.

جوانه ها ساده، 3 عدد در محور هر برگ، جوانه های جانبی زایشی و جوانه وسط رویشی است. جوانه های آن بسیار شبیه بادام است.

در حال حاضر بیش از 150 گونه شلیل وجود دارد که فقط از نظر اندازه، شکل، طعم، بافت و رنگ متفاوت هستند. انتظار می رود با معرفی دو یا چند گونه جدید شلیل در هر سال محبوبیت این میوه مداوم باشد. گونه های موجود شلیل پیوسته از نظر طعم بهتر و ظاهری زیباتر و عمر طولانی تر هسته در حال ارتقا می باشند. بسیاری از گونه های جدید که شما امروزه از آنها لذت می برید شاید در 5 یا 10 سال آینده دیده نشوند.

شرایط نگهداری شلیل

نور مورد نياز

زیاد

آبياري و رطوبت

کمی مرطوب

دماي مورد نياز

نواحی گرم

خاک مورد نياز

خاک های عمیق و سبک

پايدارى هلو، در برابر سرماى زمستانه، از سيب و گلابى کمتر و تقريباً مشابه بِه مى‌باشد. براى هلو، سرماى کشنده معمولاً حدود ۲۱- درجه سانتى‌گراد است ولى اگر هوا به سرعت سرد شود در دماهاى ۹- الى ۱۳- درجه نيز جوانه ها و حتى شاخه هاى جوان خشک مى شوند. نياز سرمائى هلو براى بيرون آمدن از استراحت زمستانه ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ ساعت دماى زير ۷ درجه سانتىگراد مى باشد. هلو، در برابر گرماى تابستان، مقاومتر از سيب است و در تابستان هاى گرم، ميوه آن مانند گلابى از کيفيت بهترى برخوردار مى شود.

ريشه هلو، در برابر کمبود تهويه خاک بسيار حساس است و از غرقاب شدن، به شدت آسيب مى بيند. اين درخت، براى بهترين رشد، به خاک هاى نسبتاً سبک، با ژرفاى ۱ تا ۵/۱ متر و زهکش کامل نياز دارد.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

شليل سرشار از ويتامين های C و A و بهترين ميوه برای افراد گرمازده است. بيش از 150 گونه شليل در دنيا وجود دارد.

شليل در پيشگيری از بروز بسياری از بيماری های مزمن نظير سرطان، ديابت و بيماری های قلبی عروقی كه از مهمترين علل مرگ و مير هستند مؤثر است.

ويتامين C موجود در شليل اثرات مفيد در سلامت پوست، دندان و استخوان دارد.

اين ميوه منبع بسيار غنی از بتاكاروتن است. بتاكاروتن با خاصيت آنتی اكسيدانی بسيار نيرومندی كه دارد و با ارتقای سطح ايمنی بدن از بروز بسياری از بيماری ها جلوگيری می كند.

يكی ديگر از خواص بتاكاروتن، جلوگيری از بروز بيماری های قلبی ـ عروقی است.

فيبر ديگر تركيب قابل توجه در اين ميوه است كه سبب كاهش سرعت جذب برخی مواد مغذی بويژه قندها می شود و در عين حال ميزان حساسيت به انسولين را نيز افزايش می دهد. مصرف شليل می تواند در كنترل قند خون مؤثر باشد.

فیبرهایی که در شلیل یافت می شود نقش مهمی را در پاکسازی کولون و سلامتی کولون ایفا می کنند.

شلیل بسیار کم کالری و کاهش دهنده ی چربی خون است.

هر عدد از میوه شلیل متوسط تقریباً 50 کالری انرژی دارد و چون فیبر بالا داشته و چربی ندارد میوه بسیار خوبی برای کاهش وزن و رژیم های لاغری است. البته کسانی که می خواهند وزن اضافه کنند بهتر است کمتر شلیل بخورند و میوه های پرکالری تر را میل کنند.

معرفی و راهنمای نگهداری درختان میوه - شلیل

نحوه تکثیر شلیل

ازدیاد شلیل همانند هلو به روش پیوند انجام می شود. این گیاه را می توان روی پایه های هلو، زردآلو، بادام و آلو پیوند زد.

فاصله کشت برای ارقام معمولی شلیل، 6 تا 7 متر است و در یک باغ خوب می توان انتظار 40 تا 50 تن محصول در هکتار داشت. در روش های داربستی فواصل کشت کمتر و مقدار محصول بسیار بیشتر است و تا 110 تن در هکتار نیز می رسد.