ريحان

دانستنیهای علمی

از برگهای گیاه ریحان در آشپزی بسیاری از کشورهای دنیا استفاده می شود. این برگها به صورت تازه، چاشنی غذا و یا به عنوان ادویه مورد استفاده قرار می گیرد. بذرهای ریحان در آب متورم شده و لایه ای ژلاتینی دور آن را احاطه می کند. در بسیاری از نوشیدنی ها و دسرهای آسیایی از بذر ریحان استفاده می شود.

خصوصیات - معرفی

ریحان گیاهی علفی و یکساله به ارتفاع 30 تا 130 سانتیمتر است. برگهای آن متقابل، سبز روشن و نازک است. گلها کوچک، سفید و در گل‌آذینهای خوشه ای قرار دارند. میوه ریحان از نوع فندقه است. وقتی یک ساقه گل می دهد، تولید برگ در آن ساقه متوقف و آن ساقه چوبی می شود. در این حالت میزان اسانس برگهای آن ساقه هم کم می شود. جهت جلوگیری از این حالت باید مرتبا از شاخه ها سربرداری شود. ممکن است واریته های مختلف ریحان عطر و طعم های مختلفی داشته باشند ولی شاخص ترین رایحه گیاه ریحان ناشی از یوگنول است که در همه واریته ها مشترک است. دیگر ترکیبات ریحان عبارتند از: سیترال، آنتول، کامفور، متیل کاویکول، سیترونلول، لینالول، pinene، ocimene، terpineol، linalyl acetate، fenchyl acetate، trans-ocimene و ... . بر اساس ترکیبات شیمیایی موجود در ریحان آن را در 4 گروه قرار می دهند: • فرانسوی: که مقدار فنل آن کمتر است. • Exotic :که بین 40 تا 80% متیل کاویکول دارد. • متیل سینامات: 90% اتر • یوگنول

شرایط نگهداری ريحان

نور مورد نياز خیلی زیاد آبياري و رطوبت کمی مرطوب دماي مورد نياز 18-22 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاکهایی با بافت متوسط یا خاکهای لوم شنی با مقادیر فراوان ترکیبات موهوسی

ریحان به سرما بسیار حساس است و بهترین رشد را در آب و هوای گرم و خشک دارد. گیاه ریحان به نور کامل آفتاب برای رشد نیاز دارد. برگهای زرد و کوچک در پایین ساقه نشان می دهد که گیاه در شرایط استرس قرار دارد. این استرس می تواند ناشی از کمبود رطوبت و یا حاصلخیزی پایین خاک باشد. گیاه ریحان به کود پتاسیم پاسخ رشدی خوبی می دهد و عملکرد اسانس آن هم افزایش می یابد.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

ریحان دارای ترکیبی به نام (E)-beta-caryophyllene یا به اختصار(BCP) است که دارای خاصیت ضدالتهابی و ضد آرتروز است. مطالعات نشان می دهد که گیاه ریحان آنتی اکسیدانت، ضدویروس و ضد میکروب است. علاوه بر این نشان داده شده است که از ریحان می توان در درمان تومورهای سرطانی استفاده کرد. استراگول موجود در ریحان دارای خاصیت ضدسرطانی است که خاصیت ضد سرطانی این ماده بر روی موشها به اثبات رسیده است. با مطالعه بر روی موشها دیده شد که ریحان از تجمع پلاکتها و لخته شدن خون جلوگیری می کند. در طب سنتی هند از ریحان به عنوان داروی تکمیلی در درمان استرسها، آسم و دیابت استفاده می کردند. یک مطالعه نشان داد که ریحان ضدقارچ و دور کننده حشرات است. مطالعه دیگری در سال 2009 نشان داد که عصاره ریحان به شدت برای پشه ها سمی است.

از ریحان برای درمان دل درد، کاهش اشتها، نفخ، مشکلات کلیوی، سرماخوردگی، زگیل و عفونتها استفاده می شود. از این گیاه برای درمان جای نیش حشرات و مارگزیدگی هم استفاده می شود. برخی زنان از برگ ریحان برای افزایش جریان شیر پس از زایمان استفاده می کنند. ریحان منبع مناسبی برای تامین ویتامین c، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و آهن است.

مقابله به آفات ريحان

بیماری پوسیدگی ناشی از فوزاریوم می تواند به محصول ریحان آسیب بزند. پوسیدگی خاکستری ناشی از بوتریتیس نیز آسیب جدی به ریحان وارد می کند. اخیرا کپک پودری به یکی از مشکلات عمده در ریحان تبدیل شده است که عامل آن قارچی به نام Colletotrichum است. انگل سس از آفات مهم ریحان است که تنها راه مبارزه با آن حذف فیزیکی آن است.

نحوه تکثیر ريحان

تکثیر گیاه ریحان در بهار و با استفاده از کشت بذر انجام می شود. بذرها معمولا سریع جوانه می زنند. در مناطقی که سرمای بهاره دارند از نشاکاری برای کاشت ریحان استفاده می کنند. در این مناطق وقتی خطر سرما رفع شد و گیاهان به اندازه ای رسیدند که در هنگام انتقال آسیب نبینند آنها را به زمین اصلی منتقل می کنند.

هشدار - عوارض جانبی

از آنجاییکه ریحان دارای استراگول است، مصرف بلند مدت آن می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد. به خصوص مصرف روغن ریحان به صورت خوراکی توصیه نمی شود زیرا دارای مقادیر بالایی استراگول است.

اوسیموم سانکتوم ریحان آفریقایی

نعناع گربه اي مرزنگوش پونه سای دنایی کاکوتی