۱۳۹۵ هفدهم اردیبهشت

انگور اورگن

Mahonia aquifolium Oregon grape که به فارسی انگور اورگن نامیده میشود، گیاهی از خانواده زرشک - بربریداسه، بومی آمریکای شمالی می باشد. نیاز های این گیاه عبارتند از نور: متوسط رطوبت: کمی مرطوب دمای محیط: نواحی معتدل تا نیمه گرمسیری خاک: خاک های رسی

نام علمي

Mahonia aquifolium

نام لاتين

Oregon grape

خانواده (تيره)

Berberidaceae

خصوصیات - معرفی

گیاه "ماهونیا آکوئیفولیوم" یا "انگور اورگن" یکی از گونه های گیاهان گلدار و از خانواده زرشک (Berberidaceae) می باشد. این گیاه بومی نواحی غربی آمریکای شمالی است و به صورت درختچه ای همیشه سبز که دارای ارتفاع یک متر و عرض 1.5 متر است، مشاهده می شود.

برگ ها به صورت مرکب و دارای برگچه هایی با حاشیه ای خاردار و شاخه هایی انبوه می باشند. این برگ ها چرمی بوده و حدود 30 سانتیمتر طول دارند.

گل های این گیاهان به رنگ زرد و به صورت انبوه بوده که در اوایل بهار تشکیل می شوند.

میوه ها نیز صورت کروی، سته ای و به رنگ مشکی مایل به آبی تیره دیده می شوند. این گیاه هیچ ارتباط خویشاوندی با انگور ندارد و تنها به دلیل شکل میوه ها و خوشه ای بودن آنها، به نام انگور اورگن نامیده می شود.

شرایط نگهداری انگور اورگن

نور مورد نياز

متوسط

آبياري و رطوبت

کمی مرطوب

دماي مورد نياز

نواحی معتدل تا نیمه گرمسیری

خاک مورد نياز

خاک های رسی

این گیاه از نظر شرایط رشدی، گیاهی بسیار کم توقع و آسان رشد است که می تواند بهترین رشد را در خاک های خوب باغچه ای داشته باشد. همچنین نسبت به مکان های سایه و زیر سایه درختان نیز مقاوم می باشد.

انگور اورگن به خوبی در خاک های سنگین رسی رشد می کند. همچنین در خاک های خشک در صورت مالچ پاشی سالیانه نیز می تواند پرورش یابد.

این گیاه بادهای قوی یا کشت در معرض باد را نمی پسندد.

می تواند دمای تا منفی 20 درجه سانتیگراد را تحمل کند.

می توان شاخه های قدیمی و با رشد زیاد را سرزنی نمود. به طور کلی گیاهی است که نسبت به هرس و حتی هرس های شدید نیز مقاوم می باشد. فصل بهار بهترین زمان برای انجام هرس و سرزنی شاخه های قدیمی است.

این گونه گیاهی بصورت ویژه ای نسبت به قارچ عسلی مقاوم است.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

میوه های این گیاه دارای بذور بزرگی است و کیفیت خوراکی چندانی ندارد اما می توان آن را به صورت تازه خوری یا همراه با سایر میوه های شیرین مورد استفاده قرار داد.

امروزه در برخی موارد از میوه های این گیاه برای تهیه ژله نیز استفاده می شود.

آب میوه های آن ترش مزه بوده و می توان از آن در تهیه نوشیدنی ها مانند آب زرشک استفاده نمود. اگرچه آب میوه های آن به دلیل ترشی زیاد نیاز به شکر برای مصرف خوراکی نیز خواهند داشت.

همچنین از پوست ساقه ها و ریشه های این گیاه برای تهیه ی رنگ در رنگرزی ها استفاده می گردد.

برگ های این گیاه نیز همانند برگ های گیاه راج بوده و به دلیل براق بودن و رنگ زیبا، برای گل آرایی کاربرد دارند.

تعدادی از قبایل فلات هند، از میوه های انگور اورگن برای درمان بیماری های گوارشی بهره می گیرند.

عصاره حاصل از این گیاه برای درمان بیماری های پوستی مانند پسوریازیس مفید است. اگرچه کاربرد آن در برخی از افراد ممکن است سبب عوارض جانبی نظیر جوش و یا حساسیت های سوختگی گردد.

مطالعات اخیر نشان داده که این گیاه حاوی ماده ای بازدارنده به نام 5-متوکسی هایدنوکارپین (5-methoxyhydnocarpin) یا 5-MHC بوده که سبب کاهش مقاومت باکتریایی در محیط درون شیشه ای شده است.

همچنین این گیاه به عنوان گیاهی حاشیه ای و پرچین و یا به صورت تکی در فضاهای سبز مورد کشت و کار قرار می گیرد.

نحوه تکثیر انگور اورگن

یکی از روش های تکثیر این گیاهان، کشت بذرهای آنها است. بهترین زمان برای کشت بذرها، بلافاصله پس از رسیدن میوه ها و در شاسی سرد می باشد. بذرها معمولاً در فصل بهار جوانه می زنند. بذرهای سبز (این بذرها زمانی که جنین دارای حداکثر رشد خود است و قبل از خشک شدن، برداشت می شوند) که پس از برداشت بلافاصله کشت می شوند، می توانند در عرض 6 هفته جوانه بزنند. بذرهای انبار شده نیز باید در صورت امکان بلافاصله در اواخر زمستان یا اوایل بهار کشت گردند. استفاده از چینه سرمایی به مدت سه هفته یا به مدت 3 تا 6 ماه در دمای 10 درجه سانتیگراد، می تواند جوانه زنی بذور را بهبود بخشد. نهال های بذری را برای حداقل اولین زمستان به شاسی سرد منتقل کرده و در اواخر بهار یا اوایل تابستان و پس از رفع خطر سرما، آنها را به زمین اصلی منتقل می کنند.

یکی دیگر از روش های ازدیاد این گیاهان، تقسیم پاجوش ها در فصل بهار است. اگرچه می تواند پاجوش ها را به صورت مستقیم در زمین اصلی کشت نمود اما بهترین نتیجه زمانی حاصل می شود که پاجوش های برداشت شده از گیاه مادری برای مقاوم سازی و سازگاری بهتر، ابتدا در شاسی یا گلخانه و در گلدان هایی کشت شده و سپس به زمین زمین اصلی منتقل شوند.

روش دیگر تکثیر انگور اورگن، ریشه دار کردن قلمه های برگدار این گیاه در فصل پاییز می باشد.