چریش

دانستنیهای علمی

گیاه  Azadirachta indica (چریش) ، درختی است همیشه سبز از خانواده  Meliaceae  (سنجد تلخیان ) که بومی شبه قاره هند و میانمار میباشد.
این گیاه به علت داشتن خواص دارویی بسیار زیاد از 5000 سال قبل کشت میشد.

زیستگاه درخت چریش: اگرچه اين درخت در سرتاسر شبه قاره هند وجود دارد، اما رويشگاه اوليه و اصلي آن هنوز به درستي مشخص نيست. بهرحال، نواحي خشك ميانمار سفلي محتمل‌ترين ناحيه به عنوان رويشگاه اصلي چریش گزارش شده است. اين درخت بيشتر در نواحي خشك گرمسير و نيمه گرمسير آسيا، آفريقا، استراليا و جزاير جنوب پاسيفيك بطور كلي از 78 كشور جهان و تعداد آن در سرتاسر جهان بين 64 تا 91 ميليون اصله گزارش شده است.

چریش یکی از دو گونه در جنس آزاددرخت‌ها (Azadirachta) است. نام این جنس یعنی Azadirachta در زبان‌های اروپایی از واژهٔ فارسی «آزاددرخت» گرفته شده است.
نام چریش در زبان سواحلی (در خاور آفریقا) مواروبائینی (Mwarobaini) است که «درخت ۴۰» معنی می‌دهد زیرا به باور عوام این درخت ۴۰ بیماری مختلف را درمان می‌کند.

خصوصیات - معرفی

چریش درختي است هميشه سبز به ارتفاع 15 الي 20 متر كه گاهي به 40 مترنیز مي‌رسد.
این درخت دارای سرعت رشد بالایی میباشد و در برابر خشکی بسیار مقاوم است ( جزء معدود درخت های سایه دار در آب و هوای گرمسیری میباشد .)
درختی است شبيه درخت بلوط , حدود 100 تا 150 سال عمر مي ‌كند.
برگهای این گیاه ، باریک وبین 20 تا 40 سانتیمتر طول دارند و به رنگ سبز روشن میباشند.
گلها به صورت خوشه ای بوده ، در هر خوشه 150 تا 250 گل وجود دارد.
گلها سفيد تا زرد كم رنگ و دو جنسي میباشند( هم زمان هم نر هستند و هم ماده )
درخت از سال چهارم و پنجم گل مي‌دهد و اين گل‌دهي تا پس از صد سالگي نیز,ادامه دارد.
گلهاي اين درخت معطّر هستند و عطري شبيه عسل دارند، بنابراين درختي است شهدزا و مناسب براي زنبور عسل.
ميو‌ه‌ها شبيه زيتون و به طول دو سانتيمترمیباشند.
رنگ ميوه ها ابتدا سبز و سپس به رنگ سبز متمايل به زرد درمي‌آيند.
در شرايط جنوب هند فصل گل‌دهي ازاواسط بهار ميباشد.
فصل رسيدن ميوه‌ها از اردیبهشت تا شهریور است.
هر 4000 دانه يك كيلوگرم وزن دارد.
(میوه ها و دانه های درخت چریش ، منبع روغن چریش میباشند.)

شرایط نگهداری چریش

نور مورد نياز زیاد آبياري و رطوبت مرطوب دماي مورد نياز دمای بین 21 تا 32 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاک شنی، ماسه ای ، لومی مرطوب و خوب زهکشی شده

شرایط محیط رشد گیاه چریش به شرح زیر میباشد :

خاک : خاک شنی، رسی، ماسه ای ، عمیق و خوب زهکشی شده.
نور: آفتاب کامل.
در نیمسایه و سایه این درخت ،رشد خوبی نخواهد داشت .
آبیاری : به طور متوسط صورت گیرد .
دما: دمای بین 21 تا 32 درجه برای رشد این گیاه مناسب است .

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

خواص دارویی و صنعتی :این گیاه از نظر خواص دارویی و گیاهی بسیار با ارزش میباشد .
▪ برای برطرف کردن شب کوری، کمی آب برگ چریش را هر شب به چشمان بمالید. برگ آن را آسیاب کنید و با مخلوطی از آب به صورت مایع در بیاورید وپس از صاف کردن روی چشم بمالید.
▪ با قرار دادن این گیاه روی پوست ناراحتی هایی مانند اگزما، آکنه و خارش را برطرف کنید.
▪ برای از بین بردن باکتری های آکنه زا، کمی از این گیاه را در آب بجوشانید و روی بدن قرار دهید.
▪ پوست درخت این گیاه در کاهش تب مفید است.
▪ گل آن برای رفع اختلالات روده ای استفاده می شود.
▪ استفاده روزانه ساقه آن در تمیز کردن دندان به کار می رود. چریش دندان ها را سفید و محکم می کند و از ناراحتی لثه، دندان درد، بوی بد و عفونت دندان جلوگیری می کند.
▪ قرار دادن پودر و یا روغن این گیاه روی زخم باعث بهبود سریع آن می شود.
▪ روغن این گیاه از سفید شدن، ریزش و شوره سر جلوگیری می کند.
▪ روغن آن برای ماساژ دادن و برطرف کردن درد عضلات، نقرس، آرتریت روماتوئید، استئو آرتریت موثر است.
▪ مصرف خوراکی آن، یبوست را درمان و سوءهاضمه را رفع می کند.
▪ مصرف خوراکی این گیاه با از بین بردن کرم های روده به عملکرد سالم آن کمک می کند.
▪ این گیاه توانایی تقویت سیستم ایمنی بدن را دارد و هر نوع بیماری که باعث ضعیف شدن بدن می شود را از بین می برد.

مقابله به آفات چریش

آفات و امراض : چریش به نسبت گیاهی مقاوم است و آفت و یا مریضی خاصی آن را تهدید نمیکند.

نحوه تکثیر چریش

تکثیر : درخت چریش در هر محیطی میروید و روش تکثیر آن به 2 صورت میباشد:
1- کاشت بذر ( بهتر است بذرها ذخیره نشوند و سریعا کاشته شوند.)
2- قلمه ساقه چوبی
برداشت محصول:
ميوه‌هاي رسيده درخت چریش به رنگ زرد و يا زرد متمايل به سبز در طول 12-10 هفته و حداكثر در هفته 8-4 هفتگي مي‌رسند و از درخت مي‌ريزند.
چنانچه ميوه‌هاي ريزش پيدا كرده از زير درخت جمع‌آوري نشوند، سفت و سخت شده و فرآيند عمليات روغن‌كشي بعدي را با مشكل مواجه مي‌كنند.
برای نگهداري ميوه‌ها نبايد از ظروف فلزي و يا پلاستيكي استفاده كرد، زيرا ميوه‌ها سريعا" مورد جمله قارچ‌ها قرار مي‌گيرند. جمع‌آوري با دست و با استفاده از چوب‌هاي بلند انجام می شود .
ميوه داراي يك قسمت گوشتي، يك پوسته سخت خارجي و يك مغز دانه نرم قهوه‌اي است. پوسته اول 50% وزن دانه را تشكيل مي‌دهد. مغز دانه مهمترين قسمت درخت از نظر خاصيّت حشره‌كشي است. يك درخت جوان چریش در سن 10-8 سالگي حدود 9 الي 19 كيلوگر ميوه تازه توليد مي‌كند. درخت 20 ساله چریش حدود 20 كيلوگرم ميوه توليد مي‌كند. از 48/5 كيلوگرم مغز دانه، حدود 46/2 كيلوگرم روغن، 02/3 كيلوگرم تفاله توليد مي‌شود. هر درخت سالانه حدود 350 كيلوگرم برگ سبز توليد مي‌كند.

چریش

زیتون تلخ لانگسَت چریش سانتول