آنونا چریمولا

"آنونا چریمولا" که به آن "چریمویا" نیز گفته می شود گیاهی است با میوه های خوراکی و از خانواده ی آنوناسه که بومی دره های رشته کوه های آند از پرو، اکوادور و کلمبیا می باشد. اما به صورت تجاری در استرالیا، آمریکای جنوبی، آسیا، اسپانیا، ایتالیا و کالیفرنیا نیز کشت می شود.

چریمویا درخت یا درختچه ای چوبی، سریع الرشد با شاخه های انبوه است. این گیاه اغلب همیشه سبز می باشد اما کمی خزان پذیری نیز در برخی از شاخه ها و برگ های آن دیده می شود. ارتفاع این درخت به 5 تا 9 متر می رسد. شاخه های بالغ، شاداب و چوبی بوده و شاخه های جوان و شاخه های کوچک انتهایی به صورت نرم، حصیری، نازک، کوتاه و با کرک های زنگاری رنگ دیده می شوند.

برگ ها چرمی، به طول 5 تا 25 سانتیمتر و عرض 3 تا 10 سانتیمتر، بیضی شکل، در انتهای نوک تیز و نزدیک به دمبرگ به صورت گرد می باشند. کرک های جوان پوشیده از کرک های نرم، کوچک، درهم و زنگاری شکل است. زمانی که برگ ها بالغ می شوند، این کرک ها فقط بر روی رگبرگ های بخش زیرین برگ ها دیده می شوند. سطح رویی برگ فاقد کرک و به رنگ سبز متوسط و کمرنگ با رگبرگ هایی کمرنگ تر می باشند اما سطح پشتی یا زیرین برگ ها به رنگ سبز مایل به خاکستری کمرنگ، مخملی با رگبرگ هایی برآمده به رنگ سبز کمرنگ مشاهده می شوند. سطح زیرین برگ های جدید نسبتاً سفید رنگ به نظر می رسد. این برگ ها منفرد، با آرایش متناوب و دو ردیفه می باشند. برگ ها با دمبرگی به طول 6 تا 10 میلیمتر و دارای کرک های انبوه به ساقه متصل می شوند. 

گل ها به رنگ سبز بسیار کمرنگ، گوشتی، به طول 3 سانتیمتر با عطری همانند میوه و قوی هستند. هر گل دارای سه عدد گلبرگ بیرونی به رنگ مایل به سبز، گوشتی و کشیده و نیز سه عدد گلبرگ کوچکتر و درونیبه رنگ مایل به صورتی با کرک های درهم و کوچک به رنگ زرد یا قهوه ای می باشند. نقطه هایی به رنگ ارغوانی و نیز تعدادی پرچم بر روی گلبرگ های درونی وجود دارد. این گل ها بر روی شاخه ها به صورت متقابل با برگ ها، منفرد یا به صورت گروه های دو یا سه تایی ظاهر می شوند. هر گل به وسیله ی دمگلی پوشیده از کرک های زنگاری رنگ و به طول حدود 8 تا 12 میلیمتر به شاخه متصل می شود. جوانه های گل نیز در ابتدا دارای 15 تا 18 میلیمتر طول و 5 تا 8 میلیمتر نیز عرض می باشند. گل های این گیاهان هرمافرودیت بوده و دارای سیستم خودناسازگاری می باشند در نتیجه خودگرده افشانی در آنها صورت نمی گیرد. مکانیسم خودناسازگاری آنها به این صورت است که اندام های چنسی نر زودتر از اندام های جنسی ماده می رسند و آماده ی تلقیح می شوند. بنابراین برای گرده افشانی نیاز به حشرات گرده افشان مانند زنبورهای عسل می باشد. با استفاده از گرده افشانی دستی نیز می توان اقدام به تولید میوه های مطلوب در باغ نمود. برای این منظور، گرده ها در زمان رسیدن جمع آوری شده و در کیسه های مخصوصی نگهداری می شوند. در زمان مناسب (رسیدن و آماده ی تلقیح شدن مادگی) گرده ها بر روی گل ها افشانده می شوند.  

میوه ها مخروطی یا قلبی شکل، به طول 10 تا 20 سانتیمتر و قطر 5 سانتیمتر و به رنگ سبز پررنگ مشاهده می شوند. پوست میوه به صورت فلس های روی هم رفته یا زگیل های برآمده دیده می شود. این میوه ها زمان رسیدن به رنگ قهوه ای تبدیل می شوند و سطح آنها نیز شکاف می خورد. میانگین وزن هر میوه حدود 150 تا 500 گرم می باشد اما در برخی موارد نیز میوه هایی به وزن 2.7 کیلوگرم یا بیشتر نیز گزارش شده است. گوشت میوه های رسیده به رنگ سفید مایل به کرم و حاوی تعدادی بذر سخن، غیرخوراکی، به رنگ قهوه ای یا سیاه، لوبیایی شکل و براق به طول حدود یک تا دو سانتیمتر و عرض 0.5 تا 1 سانتیمتر می باشد.  

 گل ها از اواخر زمستان تا اوایل تابستان تشکیل می شوند و میوه ها نیز به دنبال آنها از اکتبر تا "می" می رسند. 

درختان چریمویا در تمام نواحی گرمسیری از ارتفاعات 1300 تا 2600 متری از سطح دریا رشد مطلوبی خواهند داشت. اگرچه این گیاهان نسبت به سرما حساس هستند اما برای اینکه به خواب بروند به یک دوره دمای خنک نیاز دارند. به حدود 50 تا 100 ساعت زمستان خنک در دمای حدود 32 تا 55 درجه فارنهایت، برای تولید میوه ها نیاز دارند. دمای مورد نیاز در تابستان حدود 65 تا 80 درجه فارنهایت و در زمستان حدود 41 تا 65 درجه فارنهایت می باشد. در آب و هوای خنک، شاخه ها برای حدود چند ماه در زمستان، بی برگ خواهند شد. چریمویاها همچنین تابستان های خنک و شب های خنک را نیز دوست دارند. دماهای بسیار گرم یا بسیار سرد و نیز بادهای سرد یا بسیار گرم می تواند باعث تخریب و از بین رفتن این گیاه گردد. 

این گیاهان به آبیاری فراوان در طول دوره ی رشد نیاز دارند. اما در طول دوره ی خواب گیاه، میزان آبیاری باید کاهش یابد. 

بهترین دما برای انبار کردن میوه های این گیاه نیز دمای 8 تا 12 درجه سانتیگراد (46 تا 54 درجه فارنهایت) و رطوبت حدود 90 تا 95 درصد می باشد. 

چریمویا در گستره ی وسیعی از خاک ها از سبک تا سنگین رشد می کند اما به نظر می رسد که بهترین رشد را در خاک هایی با بافت متوسط و مواد غذایی کافی داشته باشد. بهترین پی اچ برای آن نیز 6.5 تا 7.6 می باشد. 

ارزش غذایی:

هر صد گرم از میوه های خام این گیاه دارای حدود 313 کیلوژول (75 کیلوکالری) انرژی، 17.71 گرم کربوهیدرات ها، 12.87 گرم قند، 3 گرم فیبر رژیمی، 0.68 گرم چربی، 1.57 گرم پروتئین، 0.101 میلیگرم ویتامین ب1 یا تیامین، 0.131 میلیگرم ویتامین ب2 یا ریبوفلاوین، 0.644 میلیگرم ویتامین ب3 یا نیاسین، 0.345 میلیگرم ویتامین ب5 یا پانتوتنیک اسید، 0.257 میلیگرم ویتامین ب6، 23 میکروگرم ویتامین ب9 یا فولات، 12.6 میلیگرم ویتامین ث، 0.27 میلیگرم ویتامین ای، 10 میلیگرم کلسیم، 0.27 میلیگرم آهن، 17 میلیگرم منیزیم، 0.093 میلیگرم منگنز، 26 میلیگرم فسفر، 287 میلیگرم پتاسیم، 7 میلیگرم سدیم و 0.16 میلیگرم روی می باشد.

بذرهای این گیاه نیز مانند دیگر میوه های خانواده ی آنوناسه دارای مقدار کمی از مواد روان گردان مانند آنوناسین می باشد که از این خاصیت آن برای درمان پارکینسون های عیرمعمولی در برخی نواحی بومی استفاده می شود.