فرم کلی تیره:
گیاهانی درختی یا درختچه ای یا علفی. گیاهان علفی چندساله؛
دارای برگ های متراکم اولیه یا فاقد برگ های قابل رؤیت یا دارای برگ های متراکم
انتهایی. خشکی پسند یا شورپسند. برگ ها همیشه سبز؛ در اندازه های کوچک تا بسیار
بزرگ؛ متناوب یا متقابل یا مارپیچی؛ پهن یا سه برگچه ای؛ چرمی یا گوشتی یا
تغییریافته به خار؛ دمبرگ دار تا بی دمبرگ؛ غیرپوششی یا پوشش دار. برگ ها معطر یا
فاقد عطر مشخص؛ ساده یا مرکب. پهنک برگ یکپارچه یا بریده بریده؛ تک رگبرگی یا
دارای رگبرگ پرمانند یا پنجه ای. برگ ها بی گوشوارک. حاشیه پهنک برگ یکپارچه یا
دندانه دار یا کنگره دار.
آناتومی برگ:
پهنک برگ دارای قسمت پشتی یا شکمی مشخص یا دورو یا محوری.
روزنه ها عمدتاً محدود به یک سطح برگ یا روی هردوسطح برگ؛ پاراسیتیک. دارای کرک؛
غیرغده ای؛ تک یاخته ای یا چندیاخته ای. دارای زیرپوست محوری یا فاقد آنها. پهنک
برگ دارای منافذ ترشحی یا فاقد منافذ ترشحی. مزوفیل دارای بلور یا فاقد بلور.
رگبرگ های کوچکتر فاقد سلول های انتقال دهنده آبکش.
آناتومی ساقه:
فاقد منافذ ترشحی. دارای کامبیوم چوب پنبه ای. گره ها سه
حفره ای. بافت های آوندی اولیه در یک حلقه از دسته های آوندی؛ مجاور هم. فاقد آبکش
داخلی. توسعه ی لایه ضخیم شونده ثانویه از یک حلقه کامبیوم عادی.
تولیدمثل و گرده
افشانی:
گیاهانی هرمافرودیت یا یک پایه، یا یک
پایه ی نر یا دوپایه. گرده افشانی توسط حشرات یا پرندگان یا پستانداران.
گل آذین، میوه و
دانه:
گل ها بصورت مجتمع در گل آذین های خوشه
ای یا بصورت منفرد. گل آذین ها انتهایی یا جانبی. گل ها براکته ای یا غیربراکته
ای؛ در اندازه های کوچک تا بزرگ؛ منظم تا بسیار نامنظم؛ چرخه ای؛ چهارچرخه ای یا
سه چرخه ای. دارای هیپانتیوم آزاد یا فاقد آن. دارای صفحه زیرتخمدانی یا فاقد آن.
میوه گوشتی یا
غیرگوشتی. برچه میوه دهنده بصورت شکوفا یا ناشکوفا؛ فولیکولی یا شفت یا فندقه ای.
بذور غیرآندوسپرمی یا آندوسپرمی؛ بالدار یا بی بال. جنین بخوبی تمایزیافته. دارای
دو لپه. جنین بدون انحنا.
فیزیولوژی،
فیتوشیمی:
گیاهانی
C3
. سیانوژنی یا غیرسیانوژنی. سیانوژنی ها حاوی تیروزین. دارای
آلکالوئیدها یا فاقد آنها. دارای آبورتین. فاقد آیریدوئیدها. دارای ساپونین ها /
ساپوژنین ها یا فاقد آنها. دارای پروآنتوسیانیدین ها؛ دلفینیدین، یا سیانیدین و
دلفینیدین. دارای فلاونول ها؛ کمفرول، یا کمفرول، یا کمفورل و کوئرستین، یا
کوئرستین و مایریستین. فاقد الاژیک اسید (7 گونه، 6 جنس).
جغرافیا،
سیتولوژی:
نواحی معتدل تا گرمسیری.
X=5, 7, 10-13
. تعداد کروموزوم های پایه ی این خانواده برابر 7 است.
طبقه بندی:
زیررده دولپه ای ها. راسته
Proteales
.
دارای 1050 گونه و
حدود 75 جنس شامل
Acidonia
, Adenanthos, Agastachys, Alloxylon, Athertonia, Aulax, Austromuellera,
Banksia
, Beauprea, Beapreopsis, Bellendina, Brabejum, Buckinghamia, Cardwellia,
Carnarvonia
, Cenarrhenes, Conospermum, Darlingia, Diastella, Dilobeia, Dryandra,
Embothrium
, Eucarpha, Euplassa, Faurea, Finschia, Floydia, Franklandia,
Garnieria
, Gevuina, Grevillea, Hakea, Helicia, Heliciopsis, Hicksbeachia,
Hollandaea
, Isopogon, Kermadecia, Knightia, Lambertia, Leucadendron,
Leucospermum
, Lomatia, Macadamia, Malagasia, Mimetes, Musgravea, Neorites,
Opisthiolepis
, Oreocallis, Orites, Orothamnus, Panopsis, Paranomus, Persoonia,
Petrophile
, Placospermum, Protea, Roupala, Serruria, Sleumerodendron,
Sorocephalus
, Spatalla, Sphalmium, Stenocarpus, Stirlingia, Strangea, Symphionema,
Synaphea
, Telopea, Toronia, Triunia, Turrillia, Vexatorella, Virotia, Xylomelum.
برخی از گیاهان خانواده پروتاسه :