هوای خاک :
رشد متناسب گیاهان زراعی مستلزم وجود حداقلی از هوا با ترکیب متناسبی در خاک می باشد.
در شرایط ثابتی از بافت ، ساختمان و تراکم خاک ، حجم هوای موجود در خاک با مقدار رطوبت آن نسبت عکس دارد.
حداقل هوای خاک برای رشد گیاهان زراعی حدود 10 تا 25 درصد حجم کل خاک است . این حداقل به سرعت تهویه خاک نیز بستگی دارد. هوای خاک با اتمسفر در حال تبادل و تعادل است و بهمین جهت اجزاء اصلی آن را ازت ، اکسیژن و گازکربنیک تشکیل می دهند. گاز ازت تأثیر مستقیم بر رشد گیاه ندارد و غلظت آن حتی در خاکهای متراکم نیز برای فرآیند تثبیت بیولوژیکی ازت کفایت دارد.
مقدار اکسیژن در خاکهای معمول زراعی غالباً بیش از 19 درصد حجم هوای خاک می باشد و این مقدار برای رشد متعادل و فعالیت معمول ریشه کفایت دارد. میزان گازکربنیک هوای خاک معمولاً کمتر از 1 درصد می باشد. اما غلظت آن در شرایط آب ایستادگی تا بیش از 3درصد حجمی در محلول خاک می رسد. گازهای دیگر نیز از فعالیت ریشه و تجزیه مواد آلی خاک تولید و در هوای خاک و یا در محلول خاک یافت می شوند.
در شرایط غیر هوازی تجزیه مواد آلی تغییر یافته و مواد سمی در خاک بوجود می آیند. در این شرایط نیترات از طریق فعل و انفعالات دنیتریفیکاسیون ( Denitrification) بصورت گازهای محتلف ازت ( N2 ، N2o ، NO و NO2 )در آمده و از خاک خارج می شوند. میزان سولفید ها ، بوتیریکها ، متان ، متیل و آلدئید ها تحت شرایط کمبود اکسیژن در خاک بالا می روند. عناصر آهن ، گوگرد و منگنز احیاء می شوند .
منگنز در حالت احیاء شده بسیار محلول بوده و ممکن است باعث مسمویت گیاه گرددو کمبود اکسیژن و زیادی گازکربنیک و احتمالاً متان و متیل باعث ایجاد هورمون آبسیزیک اسید ( Abscisic acid ) در گیاه می گردد.
زیادی این هورمون باعث ریزش برگها و گلها می گردد. چنانچه میزان آبسیزیک اسید در مرحله گرده افشانی و اوایل دلنه بندی زیاد باشد ، از تشکیل میوه و دانه جلوگیری می کند. بعلت بالا رفتن مقدار این هورمون در شرایط غیر هوازی است که باغبانان از آبیاری درختان میوه در هنگام گلدهی خودداری می کنند.
بنظر نمی رسد که در خاکهای زراعی با نفوذپذیری معتدل ، انجام آبیاری در مرحله گلدهی سبب ایجاد شرایط غیر هوازی طولانی مدت و در نتیجه تولید آبسیزیک اسید به میزانی گردد که موجب اختلال در رشد اکثر گیاهان زراعی شود.
گیاهان در مرحله گلدهی نیاز زیادی به آب داشته و یرنامه آبیاری می بایستی به نحوی تنظیم گردد که آب کافی در این مرحله از رشد در اختیار گیاه باشد.