جنتیانا ( كوشاد یا ژانسیان ):
نام علمی : Gentiana Lutea
كوشاد گیاهی است علفی ، چند ساله و بسیار زیبا ، دارای ساقه ای
استوانه ای و سبز كه بلندی آن به حدود 1/5 متر می رسد . این گیاه بحالت خودرو در
دشت ها و كوهستانهای اروپا و آُسیا می روید . برگهای كوشاد سبز رنگ ، نوك تیز و
مثلثی است كه دو برگ با هم بوسیله دمبرگ كوتاهی به ساقه چسبیده اند و برگهای بالای
ساقه بدون دمبرگ می باشد . گلهای آن زرد رنگ بوده كه به تعداد زیاد در اواخر بهار
در كنار برگهای ظاهر می شود .
از نظر طبی ریشه این گیاه قسمت مورد استفاده آن است .
این ریشه
ضخیم ، گوشتی و برنگ زرد تیره و یا قهو ه ای قرمز بوده كه دارای طعمی بسیار تلخ و
بویی نامطبوع است
برای مصارف طبی ریشه كوشاد باید اقلا سه ساله باشد تا اثر داشته
باشد
تركیبات شیمیایی:
كوشاد دارای ماده ای شیمیایی بنام آماروجنتین می باشد كه بسیار تلخ
است . بطوریكه اگر این ماده را با 5000 قسمت آب مخلوط كنیم هنوز هم طعم
تلخ آن حس می شود
تركیبات دیگر این گیاه بشرح زیر می باشد
جنتوپیكرین ، جنتوپیكروزید ، جنتامارین ، جتی سین ، اسید جنتی سیك
و جنتونوسید .
كوشاد همچنین دارای مقدری تانن ، اسانس ، پكتین و چربی می باشد.
خواص داروئی:
كوشاد از نظر طب قدیم ایران گرم و خشك است
1)اشتها را تحریك می كند
2)كوشاد گلبولهای قرمز و سفید خون را زیاد می كند بنابراین برای
معالجه كم خونی و بیماریهای عفونی بكار می
رود .
3)اثر ضد تورم درد و برای رفع آرتروز و رماتیسم مصرف می شود
4)تب بر است
5)بیماری مالاریا را برطرف می كند
6)درد نقرس را برطرف می كند
7)حرارت و رطوبت را زا بدن خارج می سازد
8)فشار خون را پائین می آورد
9)ناراحتی های كبدی را برطرف می كند
10)تقویت
كننده معده و بدن است
11)اختلالات عادت ماهیانه را درمان می كند
12)گرفتگی روده ها را باز می كند
13)ادرار آور است
14)ضماد كوشا با سركه برای از بین ژبردن لكه های پوست مفید است
15)عصاره این گیاه مسكن تمام دردها است
16)ورم طحال را برطرف می كند
17)خون را تصفیه و تمیز می كند
18)درمان كننده زردی و یرقان است
طرز استفاده:
جوشانده : مقدر 20 گرم ریشه خرد شده كوشا را در یك لیتر آبجوش
ریخته بگذارید برای مدت 20 دقیقه بآرامی بجوشد ، سپس آنرا صاف كنید . مقدر مصرف
این جوشانده یك فنجان قبل از هر غذا است .
دم كرده : مقدرا 5 گرم ریشه كوشاد را در یك لیتر آبجوش ریخته و
بگذارید چند ساعت بمانذ . سپس آنرا صاف كرده و استفاده كنید
تنطور : این تنطور را می توانید از فروشگاههای گیاهان دارویی و یا
برخی از داروخانه ها خریدری كنید . مقدر مصرف آن 10-15 قطره همراه با آب سه بار در
روز است
مضرات
:
مصرف بیش از حد كوشا ممكن است باعث تحریك معده و بوجود آوردن حالت استفراغ
و دل بهم خوردگی شود . زنان باردار و مادران شیر ده نباید از این گیاه استفاده
كنند .