طبقه بندی علمی گیاهان
· كارلوس لینه ( 1853) با
ابداع روش های نامگذاری دواسمی طبقه بندی علمی گیاهان را پایه ریزی نموده
است. دراین روش گیاهان بر اساس خصوصیات ریخت شناسی، تكامل و ژنتیكی در هفت
طبقه قرار می گیرند. ترتیب طبقات عبارتند از :
· سلسله ( kingdom)
· بخش (Division)
· طبقه - رده(( Class))
· راسته ( order )
· خانواده - تیره (Family)
· جنس (Genus )
· گونه (Species)
گروه بندی بر اساس طول عمر
· مبنای این تقسیم بندی طول دوره رشد محصول بر حسب سال زراعی است. در این گروه بندی گیاهان به 3 گروه تقسیم میشوند.
1. گیاهان یكساله: طول دوره رشد این گیاهان كمتر از یك سال زراعی است. مانند: گندم
2. گیاهان دو ساله: این گروه در سال اول روشد رویشی و در سال دوم رشد زایشی دراند. مانند:كاهو و چغندر قند
3.
گیاهان چند ساله: این گیاهان بیش از دو سال و غالبا چند سال به رشد خود
ادامه می دهند. زعفران و یونجه نمونه ای از این گروه هستند.
گروه بندی بر اساس وسعت و دامنه كشت
· گیاهان باغی یكساله: گیاهانی هستند كه در سطح كوچك كشت می شوند. مانند: پیاز، بادنجان، كلم.
·
گیاهان باغی چند ساله: گیاهانی دایمی و چند ساله هستند كه در اراضی بزرگ،
باغات و نهالستان پرورش می یابند. مانند: چای، قهوه، مو.
·
گیاهان زراعی: این گروه كه ممكن است یك ساله، دو ساله و چند ساله باشند در
وسعت بسیار زیاد و در اراضی مزروعی كشت می شوند. مانند: گندم
طبقه بندی گیاهان زراعی بر اساس هدف تولید
· چنانچه نوع محصول و نحوه مصرف آن مورد توجه باشد می توان گیاهان زراعی را به شرح زیر طبقه بندی كرد:
1. غلات: مانند: گندم، جو، ذرت، برنج، سورگوم، یولاف، چاودار، ارزن
2. حبوبات: مانند: لوبیا، نخود، ماش، عدس، و باقلا
3. نباتات روغنی: مانند: پنبه ، سویا، آفتابگردان، كتان، بادام زمینی، گلرنگ، ذرت، كنجد، كرچك و كلزا
4. گیاهان علوفه‌ای: مانند: ذرت علوفه ای، شبدر، یونجه، اسپرس و انواع علفهای چمنی
5. گیاهان ریشه‌ای: مانند: شلغم، چغندر قند، سیب زمینی شیرین،
6. گیاهان قندی: مانند: چغندر قند و نیشكر
7. گیاهان لیفی: مانند: كتان و كنف
8. گیاهان غده‌ای: مانند: سیب زمینی
9. گیاهان دارویی و تدخینی: مانند: مانند: توتون، خشخاش، چای، قهوه، خردل.
گیاهان ادویه‌ای: مانند: زردچوبه، هل، میخك، زنجبیل، زعفران، وانیل و زیره
طبقه بندی گیاهان زراعی بر اساس راهكارهای مدیریتی
· گیاهان پوششی
· گیاهان جانشین
· گیاهان همراه
· گیاهان سیلوئی
· گیاهان قصیلی
تقسیم بندی بر اساس عملیات زراعی مشترك
این تقسیم بندی بر مبنای امكان انجام عملیات وجین ( كنترل مكانیكی علفهای هرز) در بین ردیف های كاشت صورت می پذیرد.
1. گیاهان وجینی: مانند: سیب زمینی، پنبه، ذرت، آفتابگردان ، چغندر و … جزو گیاهان وجینی هستند.
2. گیاهان غیر وجینی: مانند: گندم، جو، یونجه و شبدر در این گروه قرارمی گیرند.
گروه بندی بر اساس عكس العمل به طول روز
· از نظر حساسیت فرآیند گل دهی گیاهان به طول روز آنها را به سه گروه زیر تقسیم بندی می كنند.
1.
گیاهان روز بلند - در این گیاهان انتقال از مرحله رشد رویشی به زایشی با
افزایش طول روز تسریع می شود. مانند: گندم، جو، چغندر قند، نخود و گلرنگ
2.
گیاهان روز كوتاه - در این دسته از گیاهان روزهای بلند، گلدهی را به تعویق
خواهد انداخت. مانند: ذرت، سویا، سورگوم، آفتابگردان ، پنبه و برنج
3. گیاهان بی تفاوت - این دسته از گیاهان عكس العملی به طول روز نشان نمی‌دهند
گروه بندی بر اساس فصل رشد
·
ارقام مختلف یك گونه گیاه زراعی بر اساس تعداد روز از سبز شدن تا رسیدگی
به گروه‌های زودرس، میان رس و دیررس تقسیم بندی می‌شود. این تقسیم‌بندی
صرفا مقایسه‌ای بین ارقام مورد نظر است. البته گاهی ممكن است این مقایسه
بین گونه‌های یكساله انجام شود. به طور مثال پنبه در مقایسه با ذرت یا
لوبیا دوره رشد طولانی تری دارد.
گروه‌بندی بر اساس دمای مطلوب رشد
1.
گیاهان سرما دوست - بهترین رشد این گیاهان در هوای خنك ( 15 تا 25 درجه
سانتیگراد ) انجام می شود. گیاهانی چون گندم، جو، سیب زمینی، باقلا، نخود،
چغندر، كلزا و یونجه در گروه گیاهان سرما دوست قرار می‌گیرند.
2.
گیاهان گرما دوست - اگر چه این گیاهان در هوای نسبتا گرم (20 تا 30 درجه
سانتیگراد) بهترین رشد خود را انجام می دهند، اما دمای بیش از 35 درجه
گرده افشانی و لقاح این گیاهان را مختل می سازد. لوبیا چشم بلبلی، سویا،
پنبه، ذرت، ماش و سورگوم همگی جزو گیاهان گرما دوست به حساب می آیند. |