پژمردگی نارون
: Dutch Elm Disease
عامل
بیماری:
eratocytis ulmi
ناقلین:
سوسک آمریکایی پوست نارون و سوسک اروپایی پوست نارون
میزبانها:
نارونهای آمریکایی بومی شمال آمریکا که خیلی به بیماری حساسند. نارونهای اروپایی
نسبت به بیماری مقاومت متوسطی دارند. نارونهای آسیایی خیلی مقاومند.
علائم:
در
اواخر بهار و اوایل تابستان زردی و پژمردگی برگها در یک یا چند شاخه از چتر درخت
نمایان می گردد. برگهای آلوده به سرعت قهوه ای شده و خشک می شوند. علائم بیماری در
سایر شاخه های بزرگتر نیز مشاهده شده و در اغلب موارد کل درخت تا پایان تابستان
خشک می شود.
آلودگی هایی که در اواخر تابستان به وجود می آید به کندی پیشرفت کرده
و فقط شاخه های معدودی ممکن است آلودگی رانشان دهند. هر چند پیشرفت بیشتر بیماری
معمولاً در فصل رویشی بعد صورت می گیرد. درختانی که به شدت آلوده شده اند در فصل
جاری از بین می روند و آنهایی که زمستان را سپری کرده اند معمولاً تا پایان فصل
رویشی بعد خشک خواهند شد.
شاخه های آلوده همراه با تغییر رنگ قهوه ای در آوندهای
چوبی خارجی می باشند. این تغییر رنگ را در شاخه های کوچک و بزرگ و تنه و گاهی ریشه
درخت می توان دید. در درختان مرده و در حال مرگ دالانهای لاروی حشره ناقل در زیر
پوست تنه و شاخه های بزرگ مشاهده می شوند.
بیولوژی:
قارچ
عامل بیماری به وسیله حشرات ناقل یعنی سوسکهای پوست نارون به درختان حساس نارون
منتقل می شوند. حشرات به هنگام تغذیه از شاخه های کوچک (سوسک اروپایی پوست نارون)
یا شاخه های بزرگتر(سوسک آمریکایی پوست نارون) پاتوژن را منتقل می کنند.
قارچ از
طریق زخم حاصل از تغذیه سوسک وارد سیستم آوندی شده و در آوندهای چوبی رشد و توسعه
می یابد. در نتیجه فعالیت پاتوژن در آوندهای چوبی و انسداد آنها کار این اندامها
دچار اختلال شده و هدایت آب درون آنها متوقف می گردد.
پاتوژن در سایر آوندهای چوبی
پیشرفت نموده سرشاخه ها، شاخه ها و در نهایت تمام قسمتهای هوایی درخت را از جریان
تبخیر جدا کرده و در نتیجه بلافاصله پس از زردی و قهوه ای شدن برگها پژمردگی به
سرعت در آنها به وجود می آید.
در پایان با حمله پاتوژن به طور کامل به بافتهای
آوندی و از بین بردن آنها به وجود می آید. در پایان با حمله پاتوژن به طور کامل به
بافتهای آوندی و از بین بردن آنها تمام درخت خشک می شود.
سوسک ماده وارد پوست
درختان مرده و در حال مرگ شده و در دالان بین پوست داخلی و چوب تخم گذاری می کنند.
تخمهای تفریخ شده و لاروهای خارج شده زیرپوست، دالان هایی را حفر کرده و در نهایت
به شفیره تبدیل می شوند.
هنگامیکه حشرات بالغ شده و خارج می شوند به اسپورهای فرم
غیر جنسی قارچ(
Graphium
) آلوده می باشند، این کنیدیها درون تونل های حفرشده به وسیله سوسک
تشکیل می گردند.
سوسک بالغ سپس پاتوژن را به درختان سالم منتقل می کنند. فرم جنسی
قارچ به صورت پریتس گردن بلندی است که در طبیعت به ندرت تشکیل می شود. هر چند این
فرم ممکن است در تشکیل نژادهای جدید پاتوژن نقش داشته باشد.
در کشتهای آزمایشگاهی
فرم کنیدی ثانویه به آسانی از بافت های آلوده نارون جدا می شود. هنگامیکه درختان
نارون از یک جنس کنار هم باشند، پیوند ریشه ها در آنها صورت گرفته و پاتوژن از
ریشه درخت آلوده به ریشه درخت سالم منتقل می گردد.
کنترل:
بهداشت
زراعی: به محض تشخیص بیماری باید تمام درختان مرده و در حال مرگ را از محل خارج
کرد. تمام شاخه های آلوده را در مراحل اولیه بیماری هرس کنید. معمولاً برشها باید
حدود 3 متر زیر هر نوع تغییر رنگ آوندی باشد.
پیوند ریشه های مجاور به درختان
آلوده را با حفر کانال یک متری و یا با فومیکاسیون خاک که نوار باریکی از ریشه ها
را بکشد جدا کنید.
کنترل
ناقل: سم پاشی به وسیله حشره کشها در اوایل بهار. فرمون هایی نیز ساخته شده که با
گرفتن حشرات به وسیله تله های فرمونی جمعیت سوسکها کاهش می یابد.
پیشگیری
و معالجه:
روشهای
زیادی جهت تزریق درخت با مواد بازدارنده پاتوژن به منظور محافظت درختان سالم و یا
نجات درختان آلوده در حال حاضر دردست بررسی است. مؤثر بوده روش تزریق در مورد
بیماری هلندی نارون بسیار بحث انگیز بوده و به هر حال نگرانی از زخم های مکرری که
جهت تزریق ایجاد می شود وجود دارد.