خواص شیرین بیان :
مهم ترین خاصیت شیرین بیان كه جدیدا كشف شده است، درمان زخم معده و سرطان معده است
شیرین بیان از جمله گیاهان دارویی خودرو است و كمتر مورد كشت قرار می‌گیرد. برگ های آن مركب است و از 4 تا 7 زوج برگ به اضافه یك برگچه انتهایی تشكیل یافته است كه به سبب ترشح شیره، چسبنده‌اند.
گل های این گیاه به رنگ های ارغوانی، زرد یا بنفش یا آبی مایل به سفید هستند و میوه‌اش شامل 5 تا 6 دانه مایل به قهوه‌ای است. ریشه و ساقه زیرزمینی آن مصرف دارویی دارد.
تركیبات شیرین بیان
قسمت مورد استفاده شیرین بیان، ساقه‌های زیرزمینی و ریشه‌های گیاه است كه دارای تركیبات مختلفی است. مهم‌ترین ماده ای كه موجب شیرینی شیرین بیان می شود، تركیب موجود در ریشه‌های گیاه به نام اسید گلیسریزیك است كه 50 برابر شكر شیرینی دارد. اسید گلیسریزیك با افزایش سن گیاه افزایش می‌یابد.
تركیبات موجود در ریشه شیرین بیان برای مقابله با پوسیدگی دندان مفید هستند. همچنین خاصیت ضدمیكروبی داند، بنابراین می‌توان از شیره این گیاه به عنوان ماده ضدپوسیدگی در محلول‌های شستشوی دهان و نیز خمیر دندان‌هااستفاده كرد.
خواص شیرین بیان
* این گیاه برای تقویت عمومی بدن مفید است و خوردن آن از پیری زودرس جلوگیری می‌كند و برای نرم كردن سینه موثر است.
* زخم‌ها و تاول‌های پوست را با دم كرده شیرین بیان شست‌وشو دهید تا زود خوب شوند.
* گیاه شیرین بیان ملین است و برای درمان سوء هاضمه و از بین بردن نفخ شكم مفید است.
* برای برطرف كردن زخم و التهاب دهان می توان ریشه شیرین بیان را مكید.
* این گیاه ورم معده را برطرف می‌كند و تنگی نفس را تسكین می‌دهد.
* این گیاه چشم را تقویت كرده و رفع سردرد می كند. برای این منظور 2 گرم ریشه شیرین بیان را پودر كرده و با یك گرم شكر و یك گرم رازیانه مخلوط كنید. سپس آن را در آب خیس كرده و هر روز بخورید.
* اگر شیرین بیان را قبل از غذا مصرف كنید، برای لاغری موثر است.
* برای درمان موخوره، دم كرده شیرین بیان را به سر بمالید و برای رفع بوی بد زیر بغل و پا از برگ های شیرین بیان پماد درست كرده در این قسمت‌ها بگذارید.
* در طب سنتی از این گیاه برای درمان اسپاسم عضلات و تورم، برونشیت، روماتیسم و ورم مفاصل استفاده می‌شود.
* امروزه نیز عصاره شیرین بیان یكی از اجزاء تركیبی شربت سرفه است.
* شیرین بیان همچنین مدر (ادرارآور) است و می‌توان از آن به عنوان عامل ضدویروس موضعی برای زخم و التهاب زونا، چشم، دهان و دستگاه تناسلی استفاده كرد.
مضرات مصرف زیاد شیرین بیان
-مصرف بی رویه شیرین بیان یا سایر فرآورده‌های آن به سبب تحریك غدد فوق كلیوی و ترشح بیش از اندازه هورمون آلدوسترون مضر است. این حالت سبب عوارضی چون اختلال در فعالیت های متابولیسمی و بالا رفتن فشار خونمی‌گردد. در صورت مصرف بیش از 20 گرم در روز، بروز عوارض نامطلوب بعید نیست.
- استفاده زیاد از شیرین بیان برای طحال نیز مضر است.
- برخی از افراد با مصرف زیاد شیرین‌بیان دچار درد عضله و عده‌ای دیگر دچار كرختی دست و پا می‌شوند.
- مصرف زیاد این ماده سبب افزایش وزن نیز می‌شود.
چه كسانی باید از مصرف شیرین بیان خودداری كنند؟
در صورت بالا بودن فشار خون یا داشتن ناراحتی كلیه، قلب یا كبد باید از مصرف شیرین بیان پرهیز كرد.
مصرف این گیاه و فرآورده‌های آن برای زنانی كه در دوران بارداری یا شیردهی‌اند، ممنوع است.
تهیه دم كرده شیرین بیان
برای درست كردن دم كرده ی شیرین بیان باید 50 گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب كنید و در یك لیتر آب جوش بریزید و بگذارید مدت 10 دقیقه دم بكشد.
برای درست كردن جوشانده شیرین بیان نیز باید 50 گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب كرده و در 100 گرم آب بریزید و آنقدر بجوشانید كه دوسوم آن باقی بماند.
عصاره شیرین بیان
با جوشاندن ریشه گیاه شیرین بیان و تبخیر بخش عمده آب آن، ماده‌ای سیاه رنگ (مایل به قهوه‌ای) به دست می‌آید كه همان عصاره است. این ماده به دو صورت جامد و شیره عرضه می‌گردد. عصاره شیرین بیان در پزشكی، داروسازی، صنایع غذایی و بهداشتی مصارف متعددی دارد.
كاربرد اصلی این ماده، (در كشورهای غربی) شیرین كردن فرآورده‌های غذایی است، چون 50 برابر قند (ساكاروز) شیرینی دارد و علاوه بر این، خواص دارویی هم دارد.
فرآورده های شیرین بیان
در اروپا آب‌نبات هایی با طعم تند از شیرین بیان تهیه می شود كه طرفدار زیادی هم دارد. البته باید گفت كه طعم اغلب این گونه تنقلات با روغن تخم انیسون (بادیان رومی) تامین می‌شود و مقدار واقعی شیرین‌بیان در آنها بسیار كم است.
از چاشنی شیرین بیان در تهیه نوشیدنی های غیرالكلی استفاده می شود.
مردم ایتالیا دوست دارند كه شیرین بیان را به شكل طبیعی استفاده كنند، به این نحو كه ریشه این گیاه را پس از شستن، به عنوان خوشبو كننده دهان می جوند.
در آشپزی چینی، شیرین بیان مانند چاشنی های دیگر در پخت غذاها استفاده می‌شود و اغلب برای خوش‌طعم كردن سوپ ها به كار می‌رود.
شیرین بیان در سوریه نیز خواهان زیادی دارد و به صورت نوشیدنی در بازار عرضه می‌شود.