سفیدک پودری(سطحی) جالیز :
نام علمی : Cucurbit powdery mildew
این بیماری از دیر زمان در ایران بخصوص در مناطقی که کشت گیاهان جالیزی در آنجا معمول بوده وجود داشته است . ولی اولین بار گزارش کتبی مربوط به اسفندیاری در سال 1326 می باشد .
سفیدک سطحی را زارعین بخوبی شناخته و در اصفهان به آن نمکه و در بعضی از نقاط دیگر به نام شته و یا در آذربایجان به نام آق مشهور است .
این بیماری در اکثر مناطق جالیزکاری از قبیل سواحل دریای مازندران ، اصفهان ، تهران ، قم ، همدان ، کرج ، خوزستان ، شیراز ، تبریز، بروجرد ، و ورامین و شهر ری وجود دارد . در استان فارس این بیماری در روی خیار، خیار چنبر، خربزه ، طالبی، گرمک، کدو وهندوانه توسط بنی هاشمی و ذاکری (1368 ) گزارش شده است .
نشانه های بیماری
اولین علائم بیماری به صورت لکه های کوچک سفید آرد آلود روی برگها و ساقه ها می باشد که بتدریج سطح آنها را گرد سفید رنگی فرا می گیرد و بزودی بیماری توسعه یافته ، ظرف مدت کوتاهی پوشش قارچی ، هر دو سطح برگ را فرا می گیرد .
نشانه های اولیه بیماری ، در واقع موقعی ظاهر می شود که اولین گلهای خیار باز شده و بوته هنوز ساقه خزنده خود را ایجاد نکرده است . برگهای مبتلا سفید، خشک و شکننده شده و مخصوصاً در مورد برگ هندوانه لکه‌ها بزودی قهوه ای رنگ می گردند .
در بوته های مبتلا میوه ها زودتر از موعد مقرر رسیده، شبکه پوست آنها خوب تشکیل نشده ، بافت آنها نرم می گردد . علاوه بر این ، گوشت میوه ، بی مزه و مواد جامد محصول در آنها به طور قابل ملاحظه ای کم می گردد .
عامل بیماری
به طور کلی عامل دو گونه قارچ به اسامی :
1) Erysiphe cichoracearum
2) Sphaerotheca fuliginea
بر اساس گزارش بنی هاشمی و ذاکری ( 1368) قارچ عامل بیماری در استان فارس Sphaerotheca fuliginea می باشد و جنس Erysiphe دیده نشده است . کندیوم های جمع آوری شده از روی کدوئیان غالباً دارای جوانه های دو شاخه ای بوده که مؤید مشخصه گون S.fuliginea می باشند .
کنترل:
1. ارقام مقاوم، خربزه مشهدی و طالبی شهد شیراز حساس است.
2. کاشت در مناطقی که هوا جریان داشته باشد.
3. کاهش رطوبت
4. در فاصله دو آبیاری زمین خشک شود.
کنترل شیمیایی:
اگر بیماری دیر وارد مزرعه شود معمولاً نیازی به مبارزه نیست.
1- سولفور wp 80-90% و 3- 2 در هزار با دیدن اولین علائم
2- دینوکاپ(کاراتان اف ان) wp18.25%و 2-1 کیلوگرم درهکتار
3- گل گوگرد 20- 15 کیلوگرم در هکتار