علف ساحره :
جنس Striga متعلق به تیره میمون ( Scarophulariaceae) می باشد .
گیاهان این تیر معمولاً علفی با برگهای باریک متناوب و یا متقابل و بدون گوشوارک می باشند ، گلهایشان پنتامر ، هرمافرودیت و کم و بیش غیر منظم است ، نافه معمولاً دارای چهار پرچم و دی دینام می باشد ولی در بعضی از گونه ها 2 تا 5 پرچم دیده می شود . مادگی فوقانی و از دو کارپل با یک حجره و تخمک های متعددی تشکیل شده است . تمکن محوری و میوه کپسول پوری سید می باشد دانه آلبومن دار و نباتاتی آنتومفیل می باشند .
گونه های مهم استریگا :
Sriga hermonthica : گیاه انگلی مناطق گرمسیری است ولی در اتیوپی در ارتفاع بیش از 2500 متر نیز یافت شده است .
این گونه گیاهی است با ساقه های خشبی ، چهارگوش و کرک دار که ارتفاع آن به 30 تا 40 سانتیمتر می رسد .
Striga aciatica : گستردگی این گونه نسبت به گونه های S. hermonthica و S. aspera به مراتب بیشتر می باشد .
ارتفاع این گونه بین 15 تا 30 سانتیمتر متغیر می باشد . در آزمایشات گلخانه ای ارتفاع آن به 60 سانتیمتر نیز رسیده است .
S. gesnerioides : این گونه نسبتاً کوچک بوده و ارتفاع آن 15 تا 30 سانتیمتر است . بر خلاف سایر گونه ها ، برگهای آن کوچکتر بوده و 5/0 تا 7/0 سانتیمتر می باشد .
S. aspera : این گونه غالباً به دلیل شباهت رنگ گل با گونه S. hermonthica شاتباه می شود . اللبته این دو گونه در مجموع از نظر مرفولوژی با یکدیگر متفاوت اند .
مناطق انتشار گونه های مهم استریگا
S. hermonthica : این گونه از نظر گسترش جغرافیایی بعد از گونه S. asiatica قرار گرفته ولی از نظر خسارت اقتصادی در بین گونه های مختلف استریگا رتبه اول را دارا می باشد .
S. asiatica :این گونه در آفریقا ، آسیای میانه ، هند ، پاکستان ، ژاپن ، اندونزی ، فیلیپین ، مالزی ، تایلند ، چین ، عربستان صعودی ، عراق ، مناطقی از آمریکا و بخشهایی از نیوزلند یافت می شود .
S. gesnerioides : این گونه در هند ، سریلانکا ، قسمتی از عربستان صعودی ، آفریقا از مراکش تا سودان و از شمال تا جنوب آفریقا انتشار یافته است .
S. aspera : گونه ای است که اغلب با S. hermonthica اشتباه شده و به اغلب غلات خسارت عمده ای وارد می سازد .
چرخه زندگی استریگا
بذور این گیاه زمانی قادر به جوانه زدن هستند که در فاصله مناسبی از گیاه میزبان خود قرار گیرند . به عبارت دیگر این گیاه برای جوانه زدن به ترشحات گیاه میزبان خود که ترکیبی به نام استرایگول می باشد ، نیاز دارد .
ترشحات گیاه میزبان موجب تحریک جوانه زدن بذور استریگا و نیز تشکیل هوستاریوم می شود . جوانه زنی و گلدهی استریگا در خاک های سبک ، بسیار سریع است . هر چند که این گیاه در خاکهای سنگین نیز رشد مناسبی از خود نشان می دهد .
بذور این گیاه قادر است در اراضی با خاک سنگین تا عمق 30 سانتیمتری به خوبی جوانه زده و زندگی انگلی خود را شروع نماید . حدود 5 درصد از بذور آن بلافاصله پس از رسیدگی قادر به جوانه زنی بوده و 95 درصد باقیمانده به یک دوره خواب 6 ماهه نیازمند می باشند . در برخی گونه ها دوره خواب می تواند به 18 ماه افزایش یابد .
بهترین جوانه زنی آن در حرارت 30 تا 35 درجه سانتیگراد بوده و بر اساس گزارشات موجود در حرارت 20 درجه ، بذور آن قادر به جوانه زنی نمی باشد . پس از استقرار این گیاه در یک منطقه ، ریشه کنی آن غیر ممکن است ، چرا که تنوع میزبان و تولید بذر زیاد و قوه نامیه بالای بذر( یبش از 20 سال ) مانع این امر میگردد.
خسارت
میزبان خسارت استریگا به گیاهان مختلف زراعی بستگی به شدت آلودگی داشته و می تواند بین 30 تا 60 درصد متغیر باشد . خسارت ناشی از این انگل در طی یک مطالعه مزرعه ای در افریقا برابر 7 میلیارد دلار در سال برآورد گردیده است . در همین مطالعه میزبان خسارت ناشی از این علف هرز انگلی در شرق آفریقا 29 تا 95 درصد ، در گامبیا 20 تا 35 درصد ، در نیجریه بین 10 تا 90 درصد ( 250 میلیون دلار ) و در سودان 60 درصد برآورد گردیده است .
می گردد
. روشهای کنترل
یکی از موارد توصیه شده برای کنترل این انگل ، اضافه نمودن مواد تحریک کننده رشد نظیر استفاده از استرایگول و اتیلن به منظور تحریک جوانه زنی بذر آن در غیاب گیاه میزبان
می باشد .
روش دیگر استفاده از علف کش هاست . از آنجا که این انگل در زمره علفهای هرز پهن برگ می باشد ، استفاده از علف کش های قبل از کشت نظیر آترازین ، گل ، فلکس برای کنترل این علف هرز سفارش گردیده است ، ولی میزان کنترل آن توسط این علف کش ها بسیار اندک است . امروزه از علف کش های پس رویش نظیر 4D،2 نیز جهت کنترل این علف هرز استفاده می شود
امروزه در دنیا علاوه بر روشهای شیمیایی از سایر روشها نظیر تناوب ، استفاده از گیاهان تله در تناوب نظیر پنبه ، افزایش حاصلخیزی خاک ، بهداشت ، و جین دستی و استفاده از ارقام مقاوم جهت کاهش خسارت این انگل توصیه گردیده است ، ولی تا کنون هیچکدام از روشهای ارائه شده نتوانسته اند انگل را به طور کامل کنترل نمایند . با توجه به این مسئله بهترین و منطقی ترین راه برای کشور ما جلوگیری از ورود این انگل به کشور از طریق تقویت پستهای قرنطینه ، آموزش کارشناسان ، مرو جین و کشاورزان می باشد