نام علمی :Melissa officinalis
با نام انگلیسی Lemon balm از خانواده نعناع (Labiatae) گیاهی علفی و چند ساله است .
منشأ این گیاه شرق مدیترانه و جنوب اروپا گزارش شده است.ارتفاع آن بین 50 تا 100 سانتی مترمتفاوت است.برگها پهن وتخمه مرغی شكل به طول 3 تا 6 سانتی مترو بصورت متقابل روی برگ قرار می گیرند.رنگ برگها سبز تیره و دارای سطح ناصاف و برجستگی های متعددی می باشد.میوه چهار قسمتی و طول آن 1 تا 5/1 میلیمتر است.دانه تخمه مرغی شكل و رنگ آن تیره و براق و وزن هزار دانه 6/0 تا 7/0 گرم است. پیكر رویشی این گیاه ( برگ و ساقه های جوان ) حاوی مواده موثره بوده و خاصیت دارویی دارد. پیكره دارای اسانس بین 2/0 تا 5/0 درصد میباشد. تركیبات تشكیل دهنده اسانس سیترونال(20تا 50 درصد)و سیترال ، ژرانیول ، لبنالول و استات اوژنول میباشد.ازاین گیاه برای درمان ناراحتی های عصبی و بیماریهای معدی و قلبی و روده ای و همچنین در صنایع دارویی،غذایی و آرایشی و بهداشتی كاربرد فراوان دارد.از نظر سازگاری بادرنجبویه در طول رویش به هوای گرم و نور كافی نیاز دارد.دمای مناسب برای جوانه زنی 18 تا 20 درجه سانتی گراد است.رویش این گیاه در سایه سبب كاهش كمیت و كیفیت اسانس آن میگردد.خاك با بافت متوسط و غنی از تركیبات كلسیم و دیگر عناصر غذایی برای رویش این گیاه مناسب است.
كاشت و داشت : برای كاشت این گیاه در فصل پاییز كود حیوانی به مقدار30-25 تن در هكتار نقش عمده ای در افزایش عملكرد دارد. بطور كلی باید میزان 50 تا 70 كیلوگرم در هكتار ازت و 50 تا 60 كیلوگرم در هكتار اكسید فسفر و 80 تا 100 كیلوگرم در هكتاراكسید پتاس قبل از كاشت به زمین افزوده گردد. سپس شخم مناسبی زده شود.كاشت بادرنجبویه به دو صورت مستقیم (فاصله ردیف 60سانتیمتر و عمق كاشت بذر5/0 تا 1سانتیمتر و میزان بذر 10- 8 كیلوگرم در هكتار در زمین اصلی كشت میكنیم ) وغیرمستقیم (زمان مناسب كاشت در خزانه اواسط بهار است، فاصله ردیف 30- 25 سانتیمتر و عمق كاشت بذر 5/0 سانتیمترو میزان بذر 5/0 كیلوگرم و در صورت انتقال نشاها به زمین اصلی فاصله ردیف 60-50 سانتیمتر و فاصله بین بوته 40–30 سانتیمتر )
تكثیر رویشی از طریق تقسیم بوته صورت میگیرد.رشد اولیه این گیاه بطئی وكند بوده در نتیجه وجین كردن در سال اول رویش باید 3 بار صورت گیرد.این گیاه در طول رویش توسط برخی آفات یا عوامل بیماریزا تهدید میشود.حشراتی چون (Polyphylla) یا كك نباتی شلغم كه برگهای گیاه را توری شكل میكند وزنجره ها وانواع شته و یا بیماری قارچ لكه برگی (Septoria melisae) را میتوان با عملیات بهزراعی واستفاده از سموم مناسب كنترل كرد.
برداشت : در سال اول یكبار ولی از سال دوم به بعد دو یا حتی سه مرتبه میتوان پیكره رویشی بادرنجبویه را برداشت كرد.زمان مناسب اولین برداشت در مرحله گلدهی كامل(تیر ماه) و دومین برداشت در اواسط شهریور انجام میگیرد.هنگام برداشت، پیكره رویشی گیاه را از فاصله 5-4 سانتی متری سطح زمین برداشت میكنند. پس ازبرداشت بلافاصله باید محصول خشك شود چون تأخیر در خشك كردن سبب سیاه و قهوه ای شدن برگها میشود كه كاهش شدید كمیت و كیفیت مواد موثره را بدنبال دارد.دمای مناسب برای خشك كردن دمای 50-45 درجه سانتی گراد است . عملكرد پیكره رویشی تازه 10 تا 20 تن در هكتار است كه پس از خشك شدن 2 تا 4 تن پیكره رویشی خشك بدست می آید.